Morgunblaðið - 27.11.1963, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 27. nóv. 1963
✓
JNtttgÉulditfrtikr
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vi"’’r
Matthias Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Að\!stræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakió.
LISTAMAT
KOMMÚNISTA
Að vísu eru það engin ný
sannindi, að kommúnist-
ar leggi pólitískt mat á alla
listastarfsemi. Þeir hafa marg
lýst því yfir, að bókmennt-
irnar og listirnar eigi að
þjóna kommúnismanum. En
samt hafa hér á landi verið
til þeir menn, sem hafa trú-
að því, að íslenzkir kommún-
istar væru eitthvað frábrugðn
ir skoðanabræðrum sínum er-
lendis að þessu leyti og væru
einlægir listaunnendur.
íslenzkum kommúnistum
tókst að safna í kringum sig
hóp manna, sem ekki voru
kommúnistar, en þjónuðu
þeim þó með stuðningi við út-
gáfufélag kommúnista og
með því að taka undir skipu-
lagðan róg um þá listamenn,
sem ekki gengu kommúnism-
anum á hönd. Þetta hefur sem
betur fer breytzt að undan-
förnu. Menn hafa séð betur
en áður hver var tilgangur
kommúnista með bókmennta-
og listastarfsemL
★
Og nú er svo komið, að
menn þurfa ekki um þetta að
deila, vegna þess að komm-
únistar hafa sjálfir lýst því
yfir, að listamaður, jafnvel
Nóbelshöfundur, sé einskis
virði, ef hann ekki túlkar
kommúnískar skoðanir eða
a.m.k. hlífir sér við að and-
mæla þeim. Þannig segir til
dæmis Gunnar Ben. í ritdómi
um Skáldatíma Halldórs iKlj-
ans Laxness:
„Halldór hefur mikið reynt
á þolgæði alþýðu manna með
ýmis konar tilgerð og tildri,
sem fjarri er hennar tjáning-
armáta. Hún kvartar ekki
meðan henni þykir vænt um
mann, annars gæti út af því
borið.“
Og síðan hellir hann úr
skálum reiði sinnar yfir
Nóbelsskáldið. Hann telur
það ekki einungis réttmætt,
heldur sjálfsagða skyldu, þar
sem alþýðunni þyki ekki
lengur vænt um Laxness. „Al-
þýðan“ þýðir sem kunnugt er
á máli kommúnista þeir, sem
aðhyllast kommúnisma, og
þar sem Halldór Kiljan Lax-
ness hefur bent á glæpastarf-
semi kommúnista getur þeirri
alþýðu, sem Gunnar Ben. tal-
ar um, ekki þótt vænt um
hann. Þess vegna er hann óal-
andi og óferjandi — og ekkert
skáld lengur.
Frekar þurfa menn ekki
vitnanna við. Héðan í frá þýð-
ir ekki fyrir kommúnista að
ætla sér nýja menningarsókn
Lá íslandi. Þeir standa ber-
skjaldaðir og áhrifum þeirra
í íslenzkum menningarmálum
er lokið.
HÆKKUN
TRYGGINGABÖTA
¥>íkisstjórnin hefur fyrir
**• skömmu lagt fram á Al-
þingi frumvarp til laga um
hækkun á bótum almanna-
trygginganna. Er gert ráð fyr-
ir að þær hækki frá og með 1.
júlí sl. og nemur hækkunin
15%. Er með þessari hækkun
verið að hækka framlög til
bótaþega í samræmi við kaup
hækkanir sem launþegar hafa
fengið.
Ákvæði um persónufrá-
drátt munu nú vera í endur-
skoðun hjá ríkisstjórninni og
er almennt gert ráð fyrir, að
persónufrádrátturinn verði
hækkaður allverulega.
Engin ríkisstjórn hefur
sýnt eins mikinn áhuga á efl-
ingu almannatrygginganna og
Viðreisnarstjórnin. Hún hef-
ur beitt sér fyrir fjölmörgum
breytingum, sem til heilla
horfa fyrir aldrað fólk og
sjúklinga, barnmargar fjöl-
skyldur, öryrkja og þá sem
orðið hafa fyrir slysum og á-
föllum í lífinu. Allar tegundir
bóta almannatrygginganna
hafa verið stórhækkaðar, og
miklu meira en sem nemur
aukningu dýrtíðarinnar. Er
því óhætt að fullyrða, að eng-
in ríkisstjórn hafi gætt hags-
muna almennings eins vel að
þessu leyti og Viðreisnar-
stjórnin.
"Ar
Sjálfstæðismenn telja full-
komnar tryggingar og félags-
legt öryggi mikilsvert í nú-
tíma þjóðfélagi. En þeir
benda þjóð sinni jafnan á, að
frumskilyrði þess, að félags-
legt öryggi verði skapað og
því viðhaldið sé heilbrigður
rekstur atvinnutækjanna,
tryggur fjárhagslegur grund-
völlur hins íslenzka þjóðfé-
lags. Því miður hafa íslend-
ingar ekki alltaf gætt þess
sem skyldi að tryggja þennan
hyrningarstein hins félags-
lega öryggis. Þess vegna hef-
ur verðbólga og dýrtíð magn-
azt og margvíslegt jafnvægis-
leysi skapazt. Höfuðviðfangs-
efni þings og stjórnar nú er
að hindra að nýtt verðbólgu-
flóð steypist yfir þjóðina og
gera ráðstafanir til þess að
viðhalda efnahagslegu jafn-
vægi og treysta grundvöll ís-
lenzkrar krónu: Með því verð-
ur félagslegt öryggi framtíð-
arinnar einnig tryggt.
Svæðið gegnt Christ Church-dómkirkjunni, þar sem fornleiíarnar fundust.
Uppgröftur fornminja
frá víkingaöld í Dyflinni '
Að undanförnu hafa forn-
leifafræðingar unnið að upp-
grefti fornleifa frá víkinga-
öld í Dyflinni. Uppgreftinum
er nú lokið og fundust á þrið-
ja þúsund nv.nja. Er fornleifa
fundur þessi talinn mjög merk
ur.
Uppgröfturinn fór fram á
svæði í gamla horgarhlutan-
umi Dyflinni, gengt Christ
Church-dómkirkjunni, en þar
telja fornleifafræðingar, að
víkingar hafi haft hústað á
tímabilinu frá 900—1400.
Fornleifafræðingar segja, að
minjarnar, sem fundust í Dyfl
inni séu fyllilega sambærileg-
ar við minjar, er fundizt hafa
í fornum bústöðum. víkinga og
haugum í Svíþjóð, Norður-
Þýzkalandi og Hollandi.
Meðal þeirra muna, sem
fundust í Dyflinni voru mót
til þess að steypa í silfur- t
stengur, brjóstnál og náJaask- |
ja úr bronzi og taflmenn úr |
borðtafli. ,
Hinir írsku fornleifafundir !
eru sagðir sérstaklega merki- ,
legir vegna þess, að þar fund- (
ust leifar af fornum híbýlum
og gefa minjarnar því innsýn í
í lifnaðarhætti og efnahag al- 7i
mennings á víkingaöld. 7
NYJA EYJAN
¥|in nýja eldey fyrir suð-
vestan Vestmannaeyjar
er nú orðin um 100 metra há
og tæpur km á lengd. Til sam-
anburðar má geta þess, að
Helgafell á Heimaey er 226 m
hátt og Heimaklettur 283 m
hár. Drangey er hinsvegar 140
m há.
Myndun þessarar nýju eyj-
ar er náttúruundur, sem verð-
ur öllum þeim, sem með því
hafa fylgzt ógleymanlegt.
Ýmsar tillögur hafa verið
uppi, bæði í gamni og alvöru,
um nafn á þessari nýju eyju.
Æskilegast væri að örnefna-
nefnd gæfi henni sem fyrst
nafn. Þetta litla eldland verð-
skuldar vissulega sjálfstætt
heiti og sinn sess í sögu ís-
lands og jarðar vorrar.