Fréttablaðið - 07.10.2017, Blaðsíða 20

Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Einar Þór Sverrisson forStjóri: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kjartan Hreinn Njálssson kjaranh@frettabladid.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is, Ólöf Skaftadóttir olof@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105
reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is markaðurinn: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
menning: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is lífið: Guðný Hrönn Antonsdóttir gudnyhronn@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Gunnar
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
Ekkert eitt
mál hefur
fengið
nægjanlega
vigt til að
fanga um-
ræðuna. Því
var frískandi
að heyra
Benedikt
Jóhannesson
ræða efna-
hagsmál í
vikunni.
Hann benti á
að stærsta
kjaramál
þjóðarinnar
væri að
lækka vexti í
landinu.
Ég hlaut einu sinni ákúrur fyrir að segja eftirfarandi sögu. Nýlegir atburðir hafa orðið til þess að ég sé mig knúna til að rifja hana upp.
Rekin inn í lögreglubíl
Þann 8. maí árið 1938 birtist í Morgunblaðinu hvers-
dagslegur listi yfir farþega sem siglt höfðu með Brúar-
fossi til útlanda tveimur dögum fyrr. Upptalningin er
sakleysisleg: Hörður Gunnarsson, Unnur Magnúsdóttir,
Rottberger og frú með tvö börn. En bak við eitt þessara
andlitslausu nafna er hrollvekjandi saga.
Rúmri viku fyrr hafði mátt lesa eftirfarandi frétt í
Morgunblaðinu: „Lögreglan hefir vísað úr landi þýskum
Gyðingi … Það verður að fagna því, að yfirvöldin skuli
hafa tekið rögg á sig gagnvart þeim landshornalýð, sem
flækst hefir hingað til lands í þeirri von, að ekkert eftirlit
væri haft með dvöl þeirra … Vonandi sjá yfirvöldin til
þess, að útlendingum verði sem minnst veitt hjer land-
vistarleyfi og að það fólk erlent, sem hjer er nú án land-
vistarleyfis, verði tafarlaust látið fara úr landi.“
Hans Rottberger var þrjátíu og tveggja ára Berlínarbúi.
Hann hafði flúið hingað til lands árið 1935 eftir að hafa
verið fangelsaður og pyntaður í heimalandi sínu fyrir að
vera gyðingur. Kona hans, Olga, og kornung dóttir þeirra
fylgdu í kjölfarið. Rottberger-hjónin hófu hér leðuriðju.
En móttökur Íslendinga við flóttafólki sem leitaði
undankomuleiða undan ofsóknum Hitlers voru að
jafnaði óblíðar. Vorið 1938 bankaði lögreglan upp á hjá
Rottberger-hjónunum. Hún lokaði leðurverkstæðinu.
Hans, Olga og börnin þeirra sem þá voru orðin tvö voru
rekin inn í lögreglubíl og þau flutt um borð í Brúarfoss.
Að skýla sér bak við kerfi
Fyrir þremur vikum stóð til að flytja nauðug af landi
brott feðginin Haniye og Abrahim Maleki frá Afganistan.
Geislandi bros hinnar tólf ára Haniye varð frægt er
mikill mannfjöldi mætti í afmæli hennar á Klambratúni
og fimmtán þúsund manns skrifuðu undir áskorun til
stjórnvalda um að endurskoða ákvörðun sína um að vísa
feðginunum úr landi.
Sumir settu sig þó upp á móti því að Haniye fengi ein-
hvers konar „sérmeðferð“. Útlendingastofnun vildi að
„kerfið“ yrði látið afskiptalaust því „jafnt ætti yfir alla að
ganga“. Sjálfstæðismenn höfðu fyrir átyllu að breytingar
á útlendingalöggjöf kynnu að hvetja til mansals. Gunnar
Bragi Sveinsson, þingmaður Framsóknarflokksins, sagði
„flóttabörn ekki mikilvægari en sauðfjárbændur“.
Það að menn reyni að bera af sér harðneskjulegt
hugarfar með því að skýla sér bak við andlitslaust kerfi
er ekki nýtt af nálinni. Á fjórða áratug tuttugustu aldar
kvartaði Iðnráð Reykjavíkur yfir því við lögreglustjóra að
Rottberger ræki hér atvinnu í heimildarleysi; hann hefði
ekki iðnréttindi. Var þetta síður en svo í eina sinn sem
verkalýðs- og iðngreinafélög reyndu að koma útlendingi
úr landi sem þeim þótti skerða lífsviðurværi félags-
manna.
Gálgafrestur
Nú, tæpum áttatíu árum eftir að Rottberger fjölskyldan
var rekin burt, hryllir okkur við meðferðinni sem hún
fékk. Fyrirsláttur samtíðarmanna um iðnréttindi og
aðrar leikreglur er síst til að milda dóm okkar.
Það varð Rottberger-hjónunum til lífs að Brúarfoss
kom við í Danmörku þar sem þeim tókst að fá hæli.
Haniye og faðir hennar hafa fengið gálgafrest. Frum-
varp um breytingar á útlendingalögum sem samþykkt
var á Alþingi fyrir þinglok tryggir Haniye efnislega með-
ferð á máli sínu. En hvað svo?
Við getum rökrætt um kerfi, lög, reglur og amstur
sútara og sauðfjárbænda. Það breytir þó engu um merg
málsins: Að senda Haniye til Afganistan er engu minni
hrottaskapur en að senda Rottberger fjölskylduna í gas-
klefann.
Dómur framtíðar er handan hornsins. Hver erum
við í augum komandi kynslóða? Við erum það sem við
kjósum. Gleymum því ekki 28. október.
Við erum það sem við kjósum
Kosningaumræðan hefur hingað til snúist um menn frekar en málefni. Það sem þó hefur ratað í umræðuna hefur frekar verið í slagorða- eða stikkorðastíl og lítið kjöt á beinunum.Sjálfstæðismenn virðast fyrst og fremst ætla
að láta kosningarnar snúast um traust og stöðugleika,
jafnvel þótt engum flokki hafi tekist jafn illa að halda ríkis-
stjórnum saman undanfarin ár. Öll barátta Framsóknar
og Miðflokksins virðist ætla að snúast um persónur og
leikendur.
Katrín Jakobsdóttir virðist ætla að halda uppteknum
hætti og láta eins lítið til sín taka og mögulegt er. Þó lýsti
hún því yfir á dögunum að hún ætlaði að taka fyrir bónusa
í fjármálageiranum – vissulega er það líklegt til vinsælda, en
á því máli hefur löngu verið tekið og hvergi annars staðar er
fjármálafyrirtækjum jafn þröngur stakkur sniðinn í þessum
efnum og hérlendis. Þetta getur varla verið forgangsmál.
Frambjóðendur Samfylkingarinnar í Reykjavík lýstu því
yfir að aðalmálið væri baráttan gegn kynferðisofbeldi gegn
börnum. Væntanlega geta allir flokkar sammælst um það.
Ekkert eitt mál hefur fengið nægjanlega vigt til að
fanga umræðuna. Því var frískandi að heyra Benedikt
Jóhannesson ræða efnahagsmál í vikunni. Hann benti á að
stærsta kjaramál þjóðarinnar væri að lækka vexti í landinu.
Hann benti á þá staðreynd að Íslendingar þurfa að vinna
klukkustund lengur á dag en íbúar evruríkjanna til að mæta
auknum kostnaði sem til fellur hér vegna hárra vaxta.
Benedikt fórnaði Evrópuhugsjón sinni að vísu til að
komast í ríkisstjórn eftir síðustu kosningar, en batnandi
mönnum er best að lifa.
Einfaldasta leiðin til að lækka vaxtastig er að skipta
krónunni út fyrir annan gjaldmiðil. Í þeim efnum er evran
langraunhæfasti kosturinn, enda er evrusvæðið okkar lang-
stærsta viðskiptasvæði. Líkt og formaður Viðreisnar benti
á væri eðlilegt fyrsta skref að festa gengi krónunnar við
evruna, það mætti gera án fullrar aðildar að ESB.
Tveir þrautreyndir menn úr viðskiptalífinu skrifuðu
greinar hér í blaðið um krónuna í vikunni. Þórður Magnús-
son benti á að skýra mætti þriggja til fjögurra prósenta mun
í vaxtastigi einfaldlega með tilvísan í að gengisáhætta af
íslensku krónunni væri verðlögð inn í vaxtakjörin. Hann
benti jafnframt á að íslensk fyrirtæki og fjárfestar stæðu
höllum fæti gagnvart erlendum keppinautum sem geta
fjármagnað sig í erlendum gjaldmiðlum með tilheyrandi
sparnaði. Afleiðingin af þessu er ekki bara sú að innlend
fyrirtæki eiga bágt með að keppa við erlenda keppinauta,
líkt og Costco, þegar kemur að verðlagningu, heldur einnig
sú að erlendir fjárfestar eiga auðveldara með að fjármagna
kaup á innlendum eignum. Þessi þróun leiðir til þess að
íslenskar eignir falla erlendum aðilum í skaut með til-
heyrandi útflæði á peningum.
Í annarri aðsendri grein benti Ole Anton Bieltvedt á að
sex ára bílalán á Íslandi sé fimmfalt dýrara á samningstím-
anum en sambærilegt lán í Þýskalandi. Hann hittir naglann
á höfuðið: „Væntumþykja margra á krónunni er óskiljan-
leg. Þetta er einhver tilfinningasemi, nánast þjóðernisleg
ofsatrú, sem ekkert hefur með skynsemi, rök eða stað-
reyndir að gera.“
Gjaldmiðilsmál hafa hingað til ekki verið líkleg til vin-
sælda meðal kjósenda. Er skýringin kannski sú að stjórn-
málamönnunum hefur mistekist að skýra hvers konar
kjarabót lægra vaxtastig væri fyrir þjóðina?
Hvar eru málefnin?
Þangað mæta allir sem koma
að húsnæðismálum á Íslandi
Skráning á ils.is/husnaedisthing
7 . o k t ó b e r 2 0 1 7 L A U G A r D A G U r20 s k o ð U n ∙ F r É t t A b L A ð i ð
SKOÐUN
0
7
-1
0
-2
0
1
7

0
4
:4
4
F
B
1
2
0
s
_
P
1
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
9
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
2
0
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
D
E
C
-2
F
2
0
1
D
E
C
-2
D
E
4
1
D
E
C
-2
C
A
8
1
D
E
C
-2
B
6
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
1
2
0
s
_
6
_
1
0
_
2
0
1
7
C
M
Y
K