Morgunblaðið - 07.03.2017, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 7. MARS 2017
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Verði stórframkvæmdir í vegagerð
fjármagnaðar með gjaldtöku af
vegfarendum verða þeir sem greiða
að hafa kláran ávinning af betri og
öruggari vegum umfram það sem
gjaldtökunni nemur. Þetta segir
Jón Gunnarsson samgöngu-
ráðherra sem á dögunum kynnti
hugmyndir um hugsanlega vegtolla
á helstu leiðum í nágrenni höfuð-
borgarinnar. Mikil aukning umferð-
ar, sem mest helgast af fjölgun
ferðamanna, krefst uppbyggingar í
samgöngumálum sem ekki er þó
fjárhagslegt svigrúm til.
Í ár fær Vegagerðin af fjárlögum
9,5 milljarða kr. til nýframkvæmda
og 8,2 milljarðar kr. fara til við-
haldsverkefna. Þetta eru 17,7 millj-
arðar kr. en samkvæmt samgöngu-
áætlun hefði þetta þurft að vera 10
milljörðum króna meira. Fyrir vik-
ið þarf að skjóta ýmsum fram-
kvæmdum á frest og má þar nefna
veg um Teigsskóg fyrir vestan,
Dettifossveg, hringveginn í Beru-
fjarðarbotni eystra og byggingu
nýrrar brúar yfir Hornafjarðar-
fljót.
Vegir næst borginni
„Að ekki fáist meiri peningar í
vegamálin eru vonbrigði. Því þurfti
að taka verkefnalista þessa árs upp
og forgangsraða. Sumt bíður svo
sem ýmsar stórframkvæmdir sem
þó eru aðkallandi,“ segir Jón Gunn-
arsson. „Vegna sífellt meiri um-
ferðar er nauðsynlegt að ræða
hvort veggjöld séu valkostur. Við
þurfum að vera opin fyrir nýjum
hugmyndum svo ganga megi í mál-
in sem fyrst. En ég vænti þess líka
að svigrúm verði til að fá meira af
fjárlögum til vegamála, samanber
stjórnarsáttmálann um átak í inn-
viðauppbyggingu á næstu árum.“
Samgönguráðherra segir að
bollaleggingar um vegagjöld séu í
bili að minnsta kosti bundnar við
vegi og önnur mannvirki næst
borginni. Fyrir liggur að bæta þarf
enn vegina frá Keflavíkurflugvelli
og inn til Reykjavíkur og leiðina
austur fyrir fjall svo sem með
breikkun vega, nýframkvæmdum í
Ölfusi og Flóa og byggingu nýrrar
brúar á Ölfusá við Selfoss. Einnig
þarf að fara í framkvæmdir á Vest-
urlandsvegi alveg upp í Borgarnes,
með Sundabraut, nýjum Hvalfjarð-
argöngum og fleiru.
„Ef hægt er að taka þessi stóru
verkefni næst borginni út fyrir
sviga, og innheimta vegagjöld,
myndast ruðningsáhrif. Meira verð-
ur til skiptanna og hægt að setja í
verkefni annars staðar á landinu
sem ella þurfa að bíða,“ segir Jón
Gunnarsson. Hann kveðst sýna
sjónarmiðum þeirra sem gagnrýna
vegagjaldahugmyndina eða eru
henni mótfallnir skilning. Þó verði
þeir sem þar leggja orð í belg að
brjóta málið til mergjar enda verði
þeim ávinningurinn þá ef til vill
ljós.
Gjaldtöku má stýra
Gjaldtöku segir Jón að stýra
megi þannig að innheimtustöðvar
verði á þeim stöðum þar sem best
næðist til ferðamanna. Þeir fari í
flestum tilvikum aðeins stakar ferð-
ir og myndu greiða meira en til
dæmis þeir sem eru í daglegum
ferðum sem aftur myndu njóta
góðra afsláttarkjara, samanber það
sem tíðkast í Hvalfjarðargöngum.
Þeir sem oftast fara um þau göng
kaupa yfirleitt veglykil og greiða
283 krónur fyrir hverja ferð.
„Framkvæmdir á vegum næst
borginni myndu ekki stytta leið-
irnar ýkja mikið. Hins vegar myndi
ferðatími væntanlega styttast og á
beinum og breiðum vegum er frek-
ar en ella hægt að halda jöfnum
aksturshraða og spara þar með
bensín og draga úr mengun.
Stærsti ávinningurinn yrði samt
minni slysahætta,“ segir Jón.
Samgönguráðherra vekur athygli
á því að eftir breikkun hluta
Reykjanesbrautarinnar fyrir um
áratug hafi þar ekki orðið alvarleg
umferðarslys. Reynslan af sam-
bærilegum framkvæmdum á Hellis-
heiði sé sömuleiðis góð. Einboðið sé
því að halda áfram á sömu braut.
Það hvernig þessar framkvæmdir
megi útfæra og hvernig þær yrðu
fjármagnaðar sé hins vegar óskrif-
að blað og þar muni starfshópur
sem Eyjólfur Árni Rafnsson verk-
fræðingur fer fyrir, leggja línurnar
með skýrslu sem er væntanleg í
maí.
Frekt til fjárins
Þá segir ráðherrann að veggjöld
séu alsiða í nágrannalöndunum og
sennilega sé andstaðan við þau hér
minni en ætla megi af umræðunni.
Þannig hafi t.d. fulltrúar Seyðfirð-
inga sagst tilbúnir að skoða
veggjaldahugmyndina, megi slíkt
verða til að flýta gerð jarðganga
undir Fjarðarheiði. Mýrdælingar
taka í svipaðan streng, en þar í
sveit hefur lengi verið rætt um að
gera jarðgöng í gegnum Reynisfjall,
sem kæmu í stað fjallvegarins yfir
Gatnabrún. Fleiri dæmi megi nefna.
En er það svo að stærstu sam-
göngubætur hér á landi þurfi að
fjármagna með sértækum aðferð-
um? Minna má á að fyrstu árin eftir
að Keflavíkurvegurinn var steyptur
fyrir um hálfri öld var þar inn-
heimtur vegtollur, slegið var lán hjá
Alþjóðabankanum vegna fram-
kvæmda við Suðurlandsveg úr
Reykjavík austur á Selfoss árið
1972, efnt var til happadrættis árið
1974 svo loka mætti hringveginum
og byggja Skeiðárbrú og einkafyr-
tækið Spölur á og rekur Hvalfjarð-
argöngin sem verða uppgreidd á
næsta ári og þá fær ríkið göngin til
eignar.
„Skoðanir og viðfangsefni sam-
félagsins eru alltaf að breytast og
sú sprenging sem orðið hefur í
fjölda ferðamanna sem til Íslands
koma kallar á alveg nýja nálgun í
ákveðnum málum,“ segir Jón Gunn-
arsson. „Það er sammerkt með Ís-
lendingum og öllum samanburðar-
þjóðum okkar að æ meiri fjármuni
þarf í skólakerfið og velferðina og
þeir málaflokkar verða áfram frekir
til fjárins. Því er það bókstaflega
skylduverk að kanna hvort vegtoll-
ar séu valkostur þegar þarf að
leggja þarf vegi, byggja brýr, grafa
göng og fleira slíkt sem allt kostar
sitt.“
Skylda að kanna vegtolla sem valkost
 Nýjar leiðir við fjármögnun vegaframkvæmda eru til skoðunar  Meira yrði til skiptanna
 Reykjanesið, Sundabraut og ný Ölfusárbrú  Ávinningurinn yrði meira umferðaröryggi
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Bílstjóri „Að ekki fáist meiri peningar í vegamálin eru vonbrigði,“ segir Jón Gunnarsson um stöðu samgöngumála.
Rauði þráðurinn í gildandi sam-
göngustefnu Reykjavíkurborgar er
að vistvænar samgöngur, svo sem
strætó, hjólreiðar og gangandi
umferð, séu jafngildar einkabíln-
um. Í því efni má nefna Borgarlín-
una; kerfi almenningssamgangna
sem á að tengja kjarna allra sveit-
arfélaga á höfuðborgarsvæðinu.
„Borgarlínan ein og sér leysir
ekki vandann sem er mikil umferð-
araukning á síðustu árum. Einka-
bíllinn er og verður,“ segir Jón
Gunnarsson. Hann víkur að sam-
komulagi sem ríkið og borgin
gerðu fyrir fimm árum. Skv. því
átti að verja tæpum milljarði króna
á ári í heilan áratug til ýmissa
framkvæmda sem áttu að styðja
við vistvæna samgöngukosti svo
fjöldi farþega í almennings-
samgöngum myndi tvöfaldast á
tímabilinu. Nú á hálfnuðum samn-
ingstíma er aukningin aðeins 14%
að teknu tilliti til fólksfjölgunar.
„Það er brýnt að fara í fram-
kvæmdir á höfuðborgarsvæðinu til
að bæta umferðarflæði,“ segir
Jón. „Á fjölförnum stofnbrautum
má fjölga akreinum sem aðeins
eru fyrir almenningssamgöngur og
byggja mislæg gatnamót í Reykja-
vík. Þau eiga ekki að vera bannorð.
Nú er til dæmis verið að fara í
byggingu mislægra gatnamóta á
Reykjanesbraut við Krýsuvíkurveg.
Þumalputtareglan er sú að svona
mannvirki kosta einn milljarð
króna en ávinningurinn er greiðari
umferð og minni slysahætta og þá
er líka til mikils unnið. “
Einkabíllinn er og verður
FRAMKVÆMDIR Á HÖFUÐBORGARSVÆÐINU ERU BRÝNAR
Hringbraut Þung umferð í erli dagsins.
Trjáklippingar
Trjáfellingar
Stubbatæting
Vandvirk og snögg þjónusta
Sími 571 2000 | hreinirgardar.is
„Gagnrýni á frestun fram-
kvæmda er skiljanleg,“ segir
Jón Gunnarsson. Hann vísar þar
til mótmæla Berfirðinga um
helgina, sem eru ósáttir við að
uppbygging slitlagsvegar innst í
Berufirði verði að bíða, þar sem
fjárveitingar dugi ekki til verk-
efna á vegaáætlun ársins.
Í þessu sambandi minnir Jón
hins vegar á að samningum við
heimamenn um viss atriði varð-
andi þessa framkvæmd sé ekki
lokið. Þau mál verði þó vonandi
leidd til lykta innan tíðar og í
kjölfarið verði svo væntanlega
hægt að fara í undirbúning
verksins. Tafirnar þurfi því ekki
að verða miklar.
FRESTUN MÓTMÆLT
Berufjörður Vegurinn sem bíður.
Skil gagnrýni