Morgunblaðið - 27.05.2017, Blaðsíða 27

UMRÆÐAN 27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 27. MAÍ 2017
Trjáklippingar
Trjáfellingar
Stubbatæting
Vandvirk og snögg þjónusta
Sími 571 2000 | hreinirgardar.is
Mikil alþjóðleg
vakning hefur síðustu
árin orðið fyrir því að
við verðum að virða,
vernda og hlúa að líf-
ríkinu í kringum okk-
ur: Dýrum hvers kon-
ar, á landi, í lofti og
til sjávar, jurtum og
plöntum – allri flór-
unni – svo og að
landi, vatni og lofti.
Eitt er það að við berum til-
hlýðilega virðingu fyrir því stór-
kostlega lífríki, sem okkur hefur
verið lagt til, annað er það, að án
þessa lífríkis værum við sjálf ekki
til: Það verður engin varanleg vel-
ferð manna án þess, að velferð líf-
ríkisins sé jafnframt tryggð.
Við bætist, að stór hluti lífver-
anna í kringum okkur er í grund-
vallaratriðum skapaður eins og
við: Eru bræður okkar og systur,
aðeins með aðra stærð eða annað
líkamsform en við.
Menn leyfa sér að gera tilraunir
á dýrum, jafnvel kvelja þau og
drepa, til að fá svör við spurn-
ingum um sjúkdóma og vandamál
manna. Það má jafnvel nota nið-
urstöður tilrauna á músum eða
rottum og yfirfæra þær á mann-
fólkið í baráttunni við kvilla og
sjúkdóma. Hvað segir það um hin
nánu tengsl okkar við dýrin?
Nánast búið að útrýma hinum
háþróuðu risum úthafanna
Snemma á síðustu öld voru um
500.000 hvalir í úthöfum heims.
Eftir seinni heimsstyrjöld hófst
stórsókn á hendur þessum bless-
uðu og stórkostlegu en varnar-
lausu verum, þannig að um 1970
var heildarstofn hvala um allan
heim orðinn aðeins um 40-50.000.
Á síðustu stundu greip Alþjóða-
hvalveiðiráðið í taumana og bann-
aði allar hvalveiðar í atvinnuskyni,
en því miður reyndust þrjár þjóðir
skilningslausar á ástandið og til-
finningalausar gagnvart þeirri
ómannúðlegu eyðileggingu á lífríki
úthafanna sem hér var að eiga sér
stað: Japanir, Norðmenn og Ís-
lendingar. Hefur hvölum því ekki
fjölgað mikið á síðustu 30 árum,
þrátt fyrir friðun.
Hvalir eru taldir kenna hver
öðrum og læra hver af öðrum,
vinna saman, bindast nánum vina-
og fjölskylduböndum, gleðjast og
hryggjast, kvíða fyrir og hræðast
og syrgja, þegar sorg ber að
höndum. Smáhvalirnir, einkum
höfrungar en líka
hrefnur, eru þekktir
fyrir allskonar flókna
leiki – höfrungar virð-
ast jafnvel geta slegið
manninn út í ýmsum
þrautum – og eru
þetta því lífverur á
háu þroska-, vitundar-
og tilfinningastigi.
Hvalirnir gefa líf-
ríki hafsins mun
meira en þeir taka
Nýlegar rannsóknir
haffræðinga og hvalasérfræðinga,
sem birtust í síðasta mánuði –
Gísli Víkingsson, aðalsérfræðingur
Hafrannsóknastofnunar, stóð með
öðrum vísindamönnum að þessum
rannsóknum – sýna og sanna, að
sterkir hvalastofnar styðja við
vistkerfið og byggja undir aðra
stofna sjávardýra og fiska. Kenn-
ingin um, að veiða þurfi hvali til
að vernda nytjafiskistofna stenzt
því ekki. Er hér um hringrásina í
lífkerfinu að ræða, þar sem fjöl-
margar lífverur lifa og þrífast á
úrgangi hvala og hvalshræ á hafs-
botni næra mikinn fjölda neð-
ansjávardýra.
Um hálf milljón ferðmanna
mun njóta hvalaskoðunar í ár
Þúsundir Íslendinga hafa starf
og góðar tekjur af hvalaskoðun
ferðamanna. Er það gott mál. Í
fyrra nutu 354.000 ferðamenn hér
friðsamlegrar hvalskoðunar. Í ár
gætu þetta orðið 500.000 manns.
Ef þessir ferðamenn vissu að við
værum bak við tjöldin að murka
líftóruna úr þessum fallegu og
friðsömu risum úthafanna, meira
að segja á brostnum og glórulaus-
um efnahagslegum forsendum, en
Hvalur hf. er nú sagður sitja uppi
með hundruð tonna af óseldu og
óseljanlegu hvalakjöti, er hætt við
að þel manna mundi snúast.
Reikna má með að tekjur lands-
manna af friðsamlegri hvala-
skoðun ferðamanna muni nema
5-6 milljörðum króna í ár, sem er
auðvitað gífurleg búbót fyrir
ferðaþjónustuna. Eftir því sem
bezt verður séð, eru tekjur af
hvaladrápi nú aðeins um 4-5% af
tekjunum. Það væri því nánast óðs
manns æði, að láta hagsmuni hval-
veiðanna ganga fyrir hagsmunum
hvalaverndunar og friðsamlegrar
nýtingar hvala.
Enn á að fara að drepa hrefnur,
jafnvel fyrir framan nefið á okkur
hér á Faxaflóa. Að þessu stendur
útgerðarfyrirtæki í Hafnarfirði,
sem gerir út tvo báta í þessu
skyni. Á nú helzt að drepa um 50
dýr. Mörg þessara dýra – kven-
dýrin – munu vera kelfd og er því
með drápi þeirra verið að drepa
tvær kynslóðir dýra; kýr og fóst-
ur. Ljótur leikur, sem við verðum
að vona að okkar ágæti sjáv-
arútvegsráðherra, Þorgerður
Katrín, stöðvi.
Að slepptum mannúðar- og
dýraverndunarsjónarmiðum – sem
þó ættu að vega þungt hjá
menningarþjóð – vaknar sú spurn-
ing, hvernig það megi vera, að gíf-
urlegum hagsmunum fjölda
hvalaskoðunarfyrirtækja skuli
vera stefnt í voða vegna hagsmuna
smáfyrirtækis í Hafnarfirði. Svo
að ekki sé nú talað um ímynd og
orðspor Íslendinga erlendis.
Endanleg og full friðun
hvala væri heimsfrétt
Ef við Íslendingar, sem gömul
veiðimannaþjóð, tökum nú af skar-
ið og friðum alla hvali, hrefnur og
höfrunga – líka seli, sem eru í al-
varlegri útrýmingarhættu – myndi
það vekja jákvæða athygli um all-
an heim, og hvetja aðra til dýra-
og umhverfisverndar. Í stað and-
úðar og óvildar myndu milljónir
manna um allan heim, sem elska
hina friðsömu risa úthafanna – svo
að ekki sé talað um höfrungana –
fyllast þakklæti og góðvild til Ís-
lendinga. Betri auglýsingu fyrir
land og þjóð væri ekki hægt að fá!
Þorgerður Katrín, við treystum á
þig!
Það verður að stöðva frekara
hvaladráp við Íslandsstrendur
Eftir Ole Anton
Bieltvedt
Ole Anton Bieltvedt
Höfundur er alþjóðlegur kaupsýslu-
maður og stjórnmálarýnir.
»Reikna má með að
tekjur landsmanna
af friðsamlegri hvala-
skoðun ferðamanna
muni nema 5-6 millj-
örðum króna í ár ...
Árið 1995 féllu tvö
mannskæðustu snjó-
flóð Íslandssögunnar
á Vestfjörðum sem
hrifsuðu með sér 34
mannslíf. Fjórtán lét-
ust í Súðavík nóttina
16. janúar 1995 og
tuttugu á Flateyri
nóttina 26. október
sama ár. Meðal lát-
inna var fjöldi barna.
Flóðin ristu djúp spor í samfélög
okkar Vestfirðinga og hafa sett
mark sitt á alla eftirlifendur flóð-
anna með einum eða öðrum hætti.
Það var ekki sjálfgefið að byggð-
irnar lifðu af náttúruhamfarirnar
enda hjuggu flóðin stórt skarð í
íbúafjölda tveggja lítilla og við-
kvæmra þorpa. Það var heldur
ekki sjálfgefið að allir hefðu löngun
til að lifa áfram eftir ástvinamiss-
inn.
Allar stundir ævi minnar
ertu nálæg, hjartans lilja.
Þó er næst um næðisstundu
návist þín og angurblíða,
ástarljós og endurminning.
Allar stundir ævi minnar,
yndistíð og harmadaga,
unaðssumur, sorgarvetur
sakna ég og minnist þín.
Svo kvað Hulda í ljóði sínu Sorg.
Við lifum og minnumst látinna ást-
vina. Í kjölfar hamfaranna 1995
hófumst við handa við uppbygg-
ingu á ný. Það er ekki síst að
þakka djúpri vináttu sem við Ís-
lendingar eigum við Færeyinga
sem sýndu kærleik sinn í verki
með eftirminnilegum hætti með
landssöfnun í þágu Vestfirðinga. Á
þeim tíma voru erfiðir tímar í efna-
hagslífi Færeyinga. En það kom
ekki í veg fyrir að þeir réttu okkur
styrka hjálparhönd. Fyrir þeirra
tilverknað reistum við tvo nýja og
glæsilega leikskóla fyrir börnin í
Súðavík og á Flateyri.
Fyrir þá höfðinglegu gjöf og til
að ítreka vináttuna sýndu Súðavík-
urhreppur og Ísafjarðarbær Fær-
eyingum þakklætisvott sinn 9. maí
þegar við, fulltrúar sveitarfélag-
anna, héldum til Þórshafnar þar
sem við afhentum Anniku Olsen,
borgarstjóra Þórshafnar, fyrir
hönd færeysku þjóðarinnar fallegt
og tilkomumikið listaverk eftir Jón
Sigurpálsson. Verkið heitið Tveir
vitar og stendur á fallegum hól
gegnt Vesturkirkjunni í Þórshöfn
þar sem það nýtur sín til fulls. Vit-
arnir endurspegla trausta vináttu
og sérstakt samband þessara harð-
býlu eyþjóða við Norður-Atlants-
haf. Landssöfnun Færeyinga kom
sem ljós inn í myrka sál Vestfirð-
inga eftir hamfarirnar og til þess
skírskotar meðal annars listaverk-
ið. Vitarnir og ljósið í þeim er tákn
um lífsbjörg, hjálp og öruggt skjól.
Þeir lýsa okkur leiðina, ekki síst
um dimma daga og erfið veður.
Kveikjan að verkinu er hið órjúf-
anlega samband þjóðanna og
skyldleiki okkar frá landnámi
eyjanna eins og lýst er í Fær-
eyingasögu sem rituð var á Íslandi.
Kærleiksríkt vinarþelið undirstrik-
aði listamaðurinn í nafni verksins
sem ritað er eins á ís-
lensku og færeysku.
Frá skrifstofu minni
á Súðavík horfi ég á
framtíðina róla sér á
lóð leikskólans. Á
hverjum degi virði ég
fyrir mér iðandi lífið,
leikandi vaxtarsprota
samfélags okkar. Gjöf-
in sem geymir framtíð
Súðavíkur sér til þess
að sveitarfélagið lítur
nýjan morgundag á
hverjum degi þar sem
kynslóðir vaxa upp. Leikskólinn er
hjartað í samfélaginu, framlag
Færeyinga til Vestfirðinga sem
seint eða aldrei verður fullþakkað.
Ég flyt Færeyingum kveðju frá
Vestfjörðum, samhug, vinafaðmlag
og þakklæti frá Súðavíkurhreppi.
Eftir Pétur
Georg Markan
Pétur Georg
Markan
Höfundur er sveitarstjóri Súðavík-
urhrepps.
Vinarþel
Færeyinga aldrei
fullþakkað
Ljósmynd/Halldóra Pétursdóttir
Tveir vitar Listaverk eftir Jón Sig-
urpálsson sem Færeyingar fengu að
gjöf frá Súðavíkurhreppi og Ísa-
fjarðarbæ.
» Landssöfnun Fær-
eyinga kom sem ljós
inn í myrka sál Vestfirð-
inga eftir hamfarirnar
og til þess skírskotar
meðal annars listaverk-
ið Tveir vitar.
Viðskipti
Fasteignir