Freyr - 01.04.2007, Síða 33

Tafla 13. Viðskipti með allar jarðir, hlutfall af heild.
2001 2002 2003 2004 2005 2006
Höfuðborgarsvæðið 10% 3% 9% 5% 9% 12%
Suðurnes 5% 2% 6% 19% 2% 7%
Vesturland 5% 4% 5% 6% 6% 8%
Vestfirðir 5% 5% 5% 6% 4% 5%
Norðurland vestra 4% 4% 4% 5% 5% 7%
Norðurland eystra 4% 5% 4% 5% 4% 5%
Austurland 5% 5% 7% 5% 5% 11%
Suðurland 6% 7% 7% 5% 6% 11%
Alls 5% 5% 6% 6% 5% 8%
Árleg viðskipti með lögbýli, hlutfall af heild
“"Öll lögbýli
—'Lögbýli í ábúð
-■Lögbýli í framleiðslu
Tafla 14. Viðskipti með jarðir í ábúð, hlutfall af heild.
2001 2002 2003 2004 2005 2006
Höfuðborgarsvæðið 7% 4% 9% 7% 10% 13%
Suðurnes 8% 2% 6% 20% 6% 9%
Vesturland 4% 4% 5% 6% 6% 7%
Vestfirðir 4% 4% 5% 6% 3% 7%
Norðurland vestra 3% 3% 4% 5% 5% 7%
Norðurland eystra 4% 5% 4% 5% 5% 6%
Austurland 5% 4% 7% 4% 6% 11%
Suðurland 6% 7% 8% 6% 6% 11%
Alls 5% 5% 6% 5% 6% 9%
Jarðir hafa hækkað í verði þó grein-
ing á því liggi utan þessarar samantektar.
Óumdeilt er þó að það hefur auðveldað
aðgang dreifbýlisins að lánsfé sem aftur
eykur möguleika til atvinnuuppbyggingar.
Áðurnefnd niðurstaða um þróun á fjölda
jarða í ábúð gefur til kynna að önnur
tækifæri til atvinnu og tekjusköpunar hafi
komið til og þar með hafi fleiri lögbýli hald-
ist byggð en ella.
• Fjölbreytni í atvinnu I sveitum hefur auk-
ist. Þar má nefna vaxandi ferðaþjónustu,
margvíslega starfsemi tengda íslenska
hestinum og skógrækt sem miklum fjár-
munum hefur verið varið til.
• Bættar samgöngur og fjarskipti gera
mögulegt að búa á lögbýli og stunda
atvinnu utan þess.
• Lífsstíll að búa í sveit/eiga jörð.
Eftirspurn og þróun verðlags á landi
hefur eflaust einnig breyst með auknu
verðmæti hlunninda í jörðu eins og vatns-
og jarðhita og námuréttindum. Umræða
um verndun náttúru og nýtingu lands
kann einnig að hafa áhrif, þ.m.t. kolefn-
isbinding.
Þá er land lögbýla í vaxandi mæli skipu-
lagt undir aðra starfsemi, einkum frí-
stundabyggð. Sú spurning hefur vaknað
hvort þörf sé á að gera einhverjar ráðstaf-
anir til að tryggja að ekki verði gengið á
besta landbúnaðarlandið og það skipulagt
og tekið undir önnur not. Þessar áhyggjur
eru ekki séríslenskar. Nefna má að norsku
bændasamtökin hafa óskað eftir því við
norsk stjórnvöld að skipuð verði nefnd
sem fjalli um vernd landbúnaðarlands. Á
móti kemur eignarrétturinn. Ef takmarka
á möguleika landeigenda til að selja eða
skipuleggja land sitt til þeirra nota sem
gefur þeim mest í aðra hönd verður það
væntanlega að vera vel rökstutt.
Sífellt fleiri sækjast eftir að eiga land
eins og sést af fjölgun eigenda að lögbýl-
um. Ótaldar eru þá breytingar sem orðið
hafa við að landspildum er skipt út úr
lögbýlum til margvislegra nota, þ.á m. frí-
stundanota.
LOKAORÐ OG ÞAKKIR:
Tafla 15. Viðskipti með jarðir í búfjárframleiðslu, hlutfall af heild.
2001 2002 2003 2004 2005 2006
Höfuðborgarsvæðið 2% 2% 4% 2% 4% 4%
Suðurnes 0% 13% 13% 40% 0% 11%
Vesturland 3% 3% 5% 3% 6% 5%
Vestfirðir 4% 4% 3% 4% 3% 5%
Norðurland vestra 3% 5% 4% 3% 5% 5%
Norðurland eystra 4% 5% 5% 4% 4% 5%
Austurland 5% 4% 5% 3% 4% 10%
Suðurland 4% 6% 5% 5% 4% 10%
Alls 4% 5% 5% 4% 4% 7%
Jóhanna Lind Elíasdóttir, deildarstjóri í land-
búnaðarráðuneytinu, sá um miðlun gagna
úr lögbýlaskrá og gaf margar góðar ábend-
ingar við texta þessar skýrslu. Þökkum við
henni gott samstarf.
Enn er ýmsum spurningum ósvarað um
þróun á eignarhaldi jarða. Sú mikla fjölgun
sem hefur t.d. orðið á lögaðilum sem eiga
í lögbýlum gæti verið áhugverð til frek-
ari skoðunar. Kaup fjárfesta á lögbýlum
og landi er alltént mikið til umræðu víða í
þjóðfélaginu enda er land, ekki síst land-
búnaðarland, mikilvæg auðlind sem sífellt
er gengið á í heiminum.
FREYR 2007