Fréttatíminn - 17.03.2017, Blaðsíða 18

18 | FRÉTTATÍMINN | FÖSTUDAGUR 17. MARS 2017
Mahad að vera áfram norskur
ríkisborgari. Starfsfólk Ullevål spít-
alans sendi harðorða stuðningsyfir-
lýsingu á fjölmiðla og þekktir lög-
fræðingar landsins skárust í leikinn
og gagnrýndu aðgerðina. Efnt hefur
verið til peningasöfnunar en Mahad
hefur varið mörgum milljónum í
lögfræðiaðstoð vegna málsins.
Stjórnmálamenn hafa tekist á um
hvort hið nýja verklag útlendinga-
stofnunarinnar standist norsk lög.
Stjórnarandstaðan lagði fram frum-
varp til að hnekkja á vinnubrögðun-
um og mikil andstaða var við verk-
lagið í norska Stórþinginu. Leiðtogi
Kristilega þjóðarflokksins, Knut Ar-
ild Hareide, sagði að athæfi eins og
að framvísa fölsuðum skilríkjum,
yrði að fyrnast eins og önnur afbrot
í öðrum málaflokkum. Hann sagði
það ósanngjarnt og ómannúðlegt
að rífa fólk upp með rótum og vísa
á dyr jafnvel þó það hefði komist
inn í landið á hæpnum forsendum.
Á endanum var niðurstaða þingsins
að útlendingastofnunin mætti ekki
taka svo afdrifaríka ákvörðun sjálf.
Málinu yrði vísað til dómstóla.
Dómurinn Mahad í óhag
Norski þingrétturinn kvað upp dóm
í málinu í liðinni viku sem studdi
aðgerðir útlendingastofnunarinnar.
Niðurstaða dómsins var að Mahad
hefði að öllum líkindum veitt
rangar upplýsingar þegar hann
kom til Noregs. Arild Humlen, verj-
andi Mahads, sagði niðurstöðuna
reiðarslag, umbjóðandi hans stæði
fast á sínu að hann væri frá Sómal-
íu og hefði ekki logið til um hvaðan
hann kæmi.
„Ég ætla að áfrýja dómnum. Ég
hef búið í Noregi í 17 ár og baráttu
minni er ekki lokið. En það er mjög
erfitt að kyngja því að vera stimpl-
aður lygari,“ sagði Mahad í samtali
við Verdens Gang.
Yfirvöld í Djibouti hafna því að
Mahad sé þaðan og neita að taka
við honum ef Norðmenn hyggjast
senda hann þangað eftir að hafa
svipt hann ríkisfanginu. Mahad
hefur beðið um að verða sendur til
Sómalíu í staðinn.
Ingunn-Sofie Aursnes sem stýr-
ir áfrýjunarnefnd útlendingastofn-
unarinnar, sagði dóminn sýna fram
á að útlendingastofnunin mætti
starfa áfram á sömu braut. Stofnun-
in hefur lýst yfir að leit verði efld að
þeim sem hafa logið eða framvísað
röngum skilríkjum þegar þeir sóttu
um hæli í Noregi. Um fimm þúsund
manns eiga á hættu að missa norsk-
an ríkisborgararétt sinn og verða
vísað úr landi.
Hent út eftir 27 ár
Meðal 35 afturköllunarmála sem
hafa komið inn á borð áfrýj-
unarnefndar útlendingastofnunar-
innar eru eldri mál en Mahads.
Stofnunin hyggst nú vísa tólf manna
fjölskyldu úr landi og svipta þau öll
norsku ríkisfangi.
Hjón með þrjú ung börn komu til
Noregs árið 1990. Nú, 27 árum síðar,
fengu þau, börnin og barnabörnin
öll, fyrirmæli frá útlendingastofn-
uninni um að skila vegabréfum
sínum til lögreglunnar og yfirgefa
landið. Þau hafa ekki viljað koma
fram undir nafni í fjölmiðlum, af til-
litssemi við börnin.
„Við vorum fimm þegar við kom-
um, nú erum við tólf. Hversvegna
þarf að refsa okkur öllum fyrir
þetta eftir 27 ár? Spyr einn af son-
um hjónanna. Hann er 35 ára í dag
og þekkir ekkert annað en að búa
í Noregi.
Útlendingastofnunin heldur
því fram að foreldrarnir hafi ver-
ið jórdanskir ríkisborgarar en veitt
rangar upplýsingar um uppruna
sinn. Ástæða þeirrar tilgátu stofn-
unarinnar er skýrsla frá árinu 1996
frá vegabréfseftirliti gamla flug-
vallarins á Fornebu í Osló og skrán-
ingar í jórdönskum gagnagrunn-
um. Fjölskyldan segir þetta byggja
á misskilningi og hefur lagt fram
gögn sem sýnir að þau voru palest-
ínskir flóttamenn í Sýrlandi áður en
þau komu til Noregs.
Fjölskyldan öðlaðist norskan
ríkisborgararétt 1997, sjö árum
eftir að þau komu til Noregs. Árið
2012 fengu þau hinsvegar bréf frá
útlendingastofnuninni sem í stóð að
þau yrðu að skila vegabréfum sín-
um til lögreglunnar. Þeim var skip-
að að yfirgefa Noreg og Schengen-
-svæðið fyrir 1. ágúst 2016. Málið
hefur hinsvegar velkst um í kerf-
inu, meðal annars vegna pólitískra
álitamála, og fjölskyldan er í Noregi.
„Ég var níu ára þegar ég kom til
Noregs, systir mín var bara fjögurra
ára. Núna eftir 27 ár í landinu, verð-
ur allt tekið frá okkur. Hversvegna
fyrnast afbrot í sakamálum en ekki
málum sem varða ríkisborgararétt?,
spyr sonur hjónanna í viðtali við Af-
tenposten.
Norðmenn harkalegastir
Hvorki í Danmörku né Svíþjóð hef-
ur ríkisborgararéttur verið tekinn
af fólki, eftir því sem Fréttatíminn
kemst næst. Í Hollandi og Frakk-
landi er það aðeins refsivert athæfi
sem getur leitt til þess að fólk missi
ríkisborgararéttindi sín. Í Þýska-
landi má afturkalla ríkisborgara-
rétt fólks en aðeins innan við fimm
árum eftir að réttindin voru veitt.
Í Noregi er hinsvegar enginn fyrn-
ingarfrestur í málum sem varða
ríkisborgararéttindi, og afar fátt í
norskum lögum sem meinar yfir-
völdum að afturkalla veitt ríkis-
borgararéttindi. Á Íslandi er það
stjórnarskrárvarinn réttur þess
sem hefur öðlast íslenskan ríkis-
borgararétt, að hann er og verður
íslenskur ríkisborgari. Í 66. grein
stjórnarskrárinnar segir: „Engan
má svipta íslenskum ríkisborgara-
rétti. Með lögum má þó ákveða að
maður missi þann rétt ef hann öðl-
ast með samþykki sínu ríkisfang í
öðru ríki.”
Útlendingaandúðin
Þó Mahad hafi notið gríðarlegs
stuðnings meðal almennings hefur
útlendingaandúð mælist meiri en
áður í Noregi. Samkvæmt nýlegri
skoðanakönnun, sem Aftenpost-
en og Adresseavisa létu gera, telur
þriðji hver Norðmaður að norskri
menningu sé ógnað af innflytjend-
um. Tortryggnin mælist mest á
landsbyggðinni, meðal karlmanna
og eldra fólks.
Algjör viðsnúningur hefur orðið
á norskri innflytjendapólitík frá
því hægriríkisstjórn Ernu Solberg
komst til valda árið 2013. Í áraraðir
fram að því voru Norðmenn í hópi
þjóða sem tóku hvað best á móti
innflytjendum, samkvæmt alþjóð-
legum mælingum.
Norðmönnum hefur tekist hvað
best til við að taka á móti og að-
stoða innflytjendur sem setjast
að í landinu. Innflytjendur í Nor-
egi hafa orðið virkir þátttakend-
ur í samfélaginu á mettíma og átt
greiðari aðgang að atvinnulífi og
þjónustu en innflytjendur í öðr-
um löndum. Norðmenn hafa notið
virðingar í alþjóðasamfélaginu fyr-
ir að vera rausnarlegir í móttöku
flóttamanna og úrræðagóðir í að
skapa fjölmenningarsamfélög. Þeir
hafa hlutfallslega tekið við margfalt
fleiri flóttamönnum en Íslendingar,
og í Noregi býr 4,5% hærra hlutfall
innflytjenda en á Íslandi.
Norðmenn reyndust árið 2014
vera fjórða besta þjóðin í móttöku
og aðlögun innf lytjenda, sam-
kvæmt alþjóðlegri samanburðar-
mælingu MIPEX. Í mælingunni
var horft til hvernig pólitískar
ákvarðanir þjóðanna hafa veitt
innflytjendum gjaldgengi í sam-
félaginu. Mældir voru nærri 150
pólitískir áhrifaþættir og var horft
til atvinnuþátttöku innflytjenda,
menntunar, stjórnmálaþátttöku,
aðgengi að heilbrigðisþjónustu og
ekki síst verndar gegn mismunun.
Algjör viðsnúningur hefur orðið á norskri
innflytjendapóltík frá því hægriríkisstjórn
Ernu Solberg komst til valda árið 2013.
Í áraraðir fram að því voru Norðmenn
í hópi þjóða sem tóku hvað best á móti inn-
flytjendum og voru rausnarlegastir í mót-
töku flóttamanna. Norðmenn reyndust
árið 2014 vera fjórða besta þjóðin í mót-
töku og aðlögun innflytjenda, samkvæmt
alþjóðlegri samanburðamælingu MIPEX.
Í mælingunni var horft til hvernig
pólitískar ákvarðanir þjóðanna
hafa veitt innflytjendum gjald-
gengi í samfélaginu. Mældir voru
nærri 150 pólitískir áhrifaþættir
og var horft til atvinnuþátttöku
innflytjenda, menntunar, stjórn-
málaþátttöku, aðgengi að heilbrigð-
isþjónustu og ekki síst verndar gegn
mismunun. Nú er markmið norsku rík-
isstjórnarinnar að fletta ofan af 9 þúsund
ólöglegum flóttamönnum og vísa þeim úr
landi. Mynd | Getty Images.
Knut Arild Hareide, leiðtogi Kristilega
þjóðarflokksins, sagði að athæfi eins
og að framvísa fölsuðum skilríkj-
um, yrði að fyrnast eins og afbrot
í öðrum málaflokkum. Hann sagði
það ósanngjarnt og ómannúðlegt
að rífa fólk upp með rótum og vísa
á dyr jafnvel þó það hefði komist
inn í landið á hæpnum forsendum.
Á endanum var niðurstaða norska
Stórþingsins að útlendingastofn-
unin mætti ekki taka svo
afdrifaríka ákvörðun sjálf.
Það væri dómstólanna
að skera úr um. Mynd |
Kristilegi þjóðarflokkurinn
Í 66. grein stjórnarskrárinnar seg-
ir: „Engan má svipta íslenskum
ríkisborgararétti. Með lögum má
þó ákveða að maður missi þann
rétt ef hann öðlast með samþykki
sínu ríkisfang í öðru ríki.“
Sylvi Listhaug er án nokkurs vafa hataðasti
pólitíkus Noregs en hún hefur verið
ráðherra innflytjendamála fyrir hönd
Framfaraflokksins undanfarið ár. Sylvi
lýsti því yfir í fyrra, að hún vildi vísa níu
þúsund ólöglegum innflytjendum úr
landinu. Aðgerðir útlendingastofnunarinn-
ar eru hluti af margliða áætlun hennar til
að ná þessu markmiði. Sylvi vakti einnig
heiftarleg viðbrögð í desember þegar hún
bauð fjölmiðlum með sér á veiðar eftir
ólöglegum innflytjendum í skjóli nætur.
Með uppátækinu sagðist Sylvi vilja
sýna norsku þjóðinni að sér væri
dauðans alvara með fyrirheitum
sínum. Mynd | Stórþingið
GLÆSILEGAR
BORGIR Í A-EVRÓPU
Í BEINU FLUGI
Við bjóðum uppá glæsilegar borgir í A-Evrópu. Tilvalið fyrir hópa,
fyrirtæki og einstaklinga. Veldu tímann og farðu þegar þú vilt, 2,3,4
daga eða lengur. Verðlag er hagstætt bæði í mat og drykk. Þá er hægt
að gera góð kaup á hinum ýmsu verslunum og mörkuðum. Við bjóðum
uppá skoðunarferðir fyrir hópa og fyrirtæki.
BÚDAPEST Í UNGVERJALANDI
Ein af fallegri borgum Evrópu, hún
er þekkt fyrir sínar glæsi byggingar
sem margar eru á minjaskrá Unesco,
forna menningu og spa/heilsulindir.
Þar hefur í árhundruði blandast
saman ýmis menningaráhrif sem
gerir borgina svo sérstaka.
Flogið er tvisvar í viku allt árið.
GDANSK Í PÓLLANDI
Hansaborgin Gdansk er elsta og
fallegasta borg Póllands, saga
hennar nær aftur til ársins 997.
Glæsilegur arkitektúr, forn menning
og tónlistar-hátíðir hafa gert borgina
að vinsælustu ferðamannaborg
Póllands.
Flogið er tvisvar í viku allt árið.
VERÐ FRÁ 87.900.-
WWW.TRANSATLANTIC.IS SÍMI: 588 8900
VILNÍUS Í LITHÁEN
Vilníus er eins og margar aðrar borgir í
Eystrasaltinu frá miðöldum og glæsileg eftir
því. Upphaf borgarinnar má rekja til ársins
1330 og er gamli bærinn á minjaskrá Unesco.
Þröngar steinilagðar götur er viða að finna í
gamla bænum og gamli byggingastíllinn
blasir hvarvetna við.
Flogið er tvisvar í viku allt árið.
DÆMI UM BORGIR
S Ó F A D A G A R
3