Morgunblaðið - 02.10.2017, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 2. OKTÓBER 2017
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Það máreyna aðafgreiða
síðustu atburði í
Katalóníu með
því, að þarna sé
eingöngu um inn-
anríkismál Spánar að ræða.
Enda hafa áratugum saman
borist fréttir um sjálfstæðis-
baráttu fylkja á Spáni, sem
um tíma studdu baráttu sín
með aðferðum hryðjuverka-
manna. Slíkum aðferðum er
ekki lengur beitt.
Málið horfir öðruvísi við
frá sjónarhóli Barcelona en
samkvæmt skilgreiningu
ríkisstjórnar Spánar. Þess
vegna má ganga út frá því að
margir íbúar Katalóníu
myndu hafna þeirri skil-
greiningu, og telja að málið
snerist fyrst og síðast um
vilja íbúa Katalóníu sem
þjóðar. Það er þegar viður-
kennt í verki að Katalónía
lýtur um margt eigin lög-
málum og hefur haldið vel á
sínum málum ef horft er til
opinberra talna um tekjur
einstaklinga og samanburð á
þjóðartekjum innan sam-
bandsríkisins Spánar. Kata-
lónía hefur sitt eigið tungu-
mál, sem er ekki, eins og
ýmsir ætla, aðeins afbrigði
af spænsku. Málin tvö þró-
uðust sjálfstætt, þótt skyld-
leiki og skilningur sé fyrir
hendi.
Ríkisstjórninni í London
var ekki um það gefið fyrir
fáeinum árum, þegar Skotar
þrýstu á um það að fá að
greiða um það þjóðarat-
kvæði í fyrsta sinn hvort
rifta skyldi ríkjasambandinu
við þing og ríkisstjórn í
London. Ekki var um það
rætt að höggva á sambandið
við krúnuna.
Á undanförnum árum
hafði í áföngum verið komið
til móts við Skota. Stofnað
var til þings og heima-
stjórnar og ríkisstjórnar og
mörgum mikilvægum mála-
flokkum er nú ráðið til úr-
slita norðan við mörkin við
England. En nú vildu Bretar
meira. Það hefði verið veru-
legt áfall fyrir Stóra-
Bretland hefði sjálfstæðis-
krafan verið samþykkt og
það munaði ekki mjög miklu
að þannig færi. En þótt það
væri Englendingum þvert
um geð að samþykkja þjóð-
aratkvæðið og eiga það á
hættu að það yrði samþykkt
kom engum stjórnmála-
manni í Lund-
únum það í hug
að fara með lög-
reglu og því síður
herafla að Skot-
um. Skotland er
mun fátækara
svæði en England og hagur
þess versnaði mjög við það
þegar olíuverð hrundi.
Sturgeon, fyrsti ráðherra
Skota, hafði í hótunum eftir
úrslitin um „brexit“ sem hún
var á móti, að blása þegar til
nýrrar atkvæðagreiðslu um
sjálfstæði Skotlands. Hún
hefur þurft að gleypa þær
hótanir í sig enda er fjarri
því að vera meirihlutavilji á
meðal Skota um að stofna til
þeirra deilna innanlands svo
fljótt aftur.
Ríkisstjórnin í Madrid fer
óneitanlega öðruvísi að en
þeir gerðu í Stóra-Bret-
landi. Yfirvöld í Madrid
segja einfaldlega að sjálf-
stæðiskröfur Katalóníu-
manna séu andstæðar
stjórnarskrá Spánar og hafa
þau fengið stjórnskipunar-
dóm sem styður þá niður-
stöðu þeirra. Þegar horft er
til deiluefnisins utan frá
virðast stjórnvöld í Madrid
hafa átt þann kost að halda
sig við sína niðurstöðu og
úrskurð dómstólsins. Þeim
væri að meinalausu að yfir-
völd í Barcelona héldu sína
atkvæðagreiðslu, en hún
gæti að lögum og stjórnar-
skrá Spánar aldrei verið
bindandi um framhaldið,
hvorki fyrir héraðsstjórnina
í Katalóníu né alríkisyfir-
völdin í Madrid. Ýmsar
kannanir höfðu reyndar
sýnt að mjög ólíklegt væri
að meirihluti kjósenda í
Katalóníu myndi gjalda til-
lögunni jáyrði sitt.
En það má mikið vera ef
sú afstaða hefur ekki gjör-
breyst. Þeir sem utan við
standa myndu telja að nokk-
ur hætta væri á því, að hin
harkalegu viðbrögð alríkis-
stjórnarinnar í Madrid hafi
þegar kveikt svo mikið bál í
þjóðarsál Katalóníu að það
verði ekki auðslökkt. Þar sé
mönnum mjög misboðið og
muni því héðan í frá ekki
hætta fyrr en fullt sjálfstæði
verði fengið. En þótt þeir
sem fjarri standa geti að
skaðlausu verið með sínar
vangaveltur verður að binda
vonir við að farsæll endir
finnist, þótt hann virðist alls
ekki í augsýn.
Fólk meiddist í
hundraðatali.
Það reyndi að
greiða atkvæði!}
Ógöngur
Spánarstjórnar
É
g er löngu hættur að nenna að tala
um pólitík á Facebook hjá mér.
Ástæðan? Jú, ég er ekki fyrr bú-
inn að pósta, en einhver sem er
ósammála mér ákveður að blanda
sér í umræðuna. Sú íblöndun er sjaldnast mál-
efnaleg, heldur snýst hún beint eða óbeint um
það að segja mér að ég sé vond manneskja, af
því að ég er frekar til hægri en vinstri.
Ég hef séð vini mína, fólk sem ég hafði meiri
trú á, „læka“ statusa um að Sjálfstæðisflokkur-
inn sé hreinlega af hinu illa og að kjósendur
hans séu annaðhvort heimskir eða vondir, ef
ekki hvort tveggja. Á síðustu vikum hef ég séð
fólk „læka“ og deila statusum og myndum sem
ítreka þetta tvennt, en bæta því við, að líklega
séu ég og aðrir hægrimenn barnaníðingar í
ofanálag, eða í það minnsta týpan sem hylmir
yfir með slíkum.
Og svona gengur það áfram. Ég er raunar farinn að „af-
vina“ þá sem gefa þetta síðarnefnda í skyn, því að einhvers
staðar verður maður að draga mörkin á þeim dónaskap
sem maður þolir. En gengur það upp til lengdar að henda
fólki bara út? Enda ég þá ekki bara í mínum eigin berg-
málshelli, með fólki sem segir bara já og amen? Er það
kannski bara betra?
Svo virðist sem ekkert sé lengur til, sem heitir eðlilegur
skoðanamunur. Allt er bara „Við“ og „Þeir“, og það er ekki
einu sinni nóg að þeir séu bara þeir, nei, þeir þurfa helst að
vera nasistar, rasistar, fábjánar, trumpistar, eða hvaða
skammaryrði sem fólki dettur í hug.
Athugasemdakerfi fjölmiðlanna er þarna
einn helsti sökudólgurinn. Í raun og veru
mætti best líkja því sem þar er birt við opið
holræsi, enda þær skoðanir á fólki sem þar
sjást um margt sambærilegar við það sem þar
mætti finna. Mig langar oft til þess að svara,
sérstaklega þegar vegið er að fólki sem ég
þekki. Á endanum nennir maður ekki að
standa í því, auk þess sem að það er ekki
heillandi að fara að svamla um í forarpytt-
inum.
Þetta hefur einnig ýtt undir áhugaverða
þróun að mínu mati, nefnilega „huldukjósand-
ann“. Með því á ég við þá merkilegu staðreynd
að flokkar, sem samkvæmt samfélagsmiðl-
unum eru nánast geislavirkir, hafa í síðustu
tvennum kosningum halað inn mun meira
fylgi en þeim hefur verið spáð. Af hverju skyldi það vera?
Jú, kannski af því að fólk nennir ekki að láta „nágrannann
á netinu“ öskra á sig að það sé illgjarnt, heimskt eða
stuðningsmenn barnaníðinga.
Kosið verður í lok mánaðarins, aftur. Ég sé fyrir mér að
nú muni þeir sem hæst láta fara enn meiri hamförum, sér-
staklega ef fólkið sem vill ekki láta öskra á sig kýs þá
flokka sem mig grunar að það muni kjósa. Spurningin er
hvort æsta fólkið muni þá átta sig á því að kannski hefði
farið betur á því að sýna lágmarkskurteisi í staðinn fyrir
að veitast að öðru fólkið fyrir það eitt að það var ósam-
mála? sgs@mbl.is
Stefán Gunn-
ar Sveinsson
Pistill
Nágranninn sem öskrar á þig
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
Salan er aðeins minni það semaf er ári en á sama tíma ífyrra, en það er nú að lík-indum vegna þess að í vor
var nær allt uppselt,“ segir Kjartan
Hallgeirsson, formaður Félags fast-
eignasala, í samtali við Morgun-
blaðið, en samkvæmt Þjóðskrá Ís-
lands var heildarvelta á fasteigna-
markaði á höfuðborgarsvæðinu 1. til
og með 21. september sl. um 16
milljarðar. Veltan var um 17,4 millj-
arðar yfir sama tímabil í fyrra.
„Sumarið hefur aðeins farið í að
byggja aftur upp eignaskrá, en salan
hefur hins vegar farið ágætlega af
stað í haust þó þetta sé auðvitað ekk-
ert í líkingu við þá sprengju sem
menn lentu í á fyrsta fjórðungi þessa
árs,“ segir Kjartan og bendir á að
markaðurinn virðist því vera að ná
betra jafnvægi. Þá segir hann fast-
eignir staldra lengur við á sölu nú en
þegar mesti æsingurinn var. „Þetta
fer nú allt fram með eðlilegri og heil-
brigðari hætti. Það er t.a.m. ekkert
eðlilegt við það að íbúð sé sett á sölu
og seld daginn eftir,“ segir hann.
Vextir í lægstu lægðum
Aðspurður segir Kjartan nú
sem áður mest sótt í ódýrari eignir.
„Það er alltaf sama ásókn í íbúðir
fyrir fyrstu kaupendur, þ.e. þessar
ódýrustu. Einnig hefur verið ágætis
sala í sérbýli. En það eru auðvitað
vissir hlutir sem eru að hjálpa kaup-
endum núna, s.s. lækkun vaxta,“
segir hann og bendir á að Lífeyris-
sjóður starfsmanna ríkisins (LSR)
bjóði nú upp á verðtryggt fast-
eignalán með um 2,7% vöxtum.
„Þetta eru lægstu vextir sem ég
man eftir og þurfum við að fara
langt aftur í tímann til að finna sam-
bærilegar tölur,“ segir hann.
Þá segir Kjartan fasteignir í út-
hverfum höfuðborgarinnar hafa átt
mikinn þátt í hækkun fasteignaverðs
undanfarna mánuði. „Grónu hverfin
sveiflast minna, en úthverfin áttu
hins vegar inni töluverðar hækkanir
og þær hafa verið að koma inn,“ seg-
ir hann og bendir t.a.m. á Vellina í
Hafnarfirði í því samhengi.
Stjórnarslitin hafa áhrif
Eiríkur Svanur Sigfússon er
fasteignasali hjá ÁS fasteignasölu.
Hann tekur undir með Kjartani og
segir markaðinn hafa hægt á sér.
„Það er búið að róast og það
byrjaði í vor. En við stjórnarslitin
má segja að síminn hafi nú þagnað
endanlega,“ segir Eiríkur Svanur og
heldur áfram: „Markaðurinn er þó
fjarri því að vera alveg dauður, það
er engin efnahagskreppa þó við
glímum nú við stjórnmálakreppu.“
Að sögn Eiríks Svans er velta á
fasteignamarkaði einn þeirra þátta
sem segja til um heilbrigði mark-
aðar. En fasteignamarkaðurinn er
nú heilbrigður að hans mati. „Það
eru um 55.000 fasteignir á höfuð-
borgarsvæðinu og ef verið er að
selja á bilinu 7-9% fasteigna á ári,
eins og verið hefur undanfarið, þá er
talað um að markaðurinn sé heil-
brigður og í góðu jafnvægi.“
Samkvæmt Þjóðskrá Íslands
var fjöldi þinglýstra kaupsamninga
á höfuðborgarsvæðinu 15. sept-
ember til og með 21. september sl.
alls 112. Þar af voru 85 samningar
um eignir í fjölbýli, 18 samningar um
sérbýli og 9 samningar um annars
konar eignir en íbúðarhúsnæði.
Meðalupphæð á samningi var 49,5
milljónir króna. Á sama tíma var 10
kaupsamningum þinglýst á Suður-
nesjum, meðalupphæð á samningi
33,9 milljónir, og 15 kaupsamningum
þinglýst á Akureyri, en meðal-
upphæð á samningi þar var 27 millj-
ónir króna.
Heilbrigði fasteigna-
markaðar hafi aukist
Morgunblaðið/Ómar
Austurbær Þó markaðurinn hafi hægt á sér er ástand hans sagt heilbrigt.
Eiríkur Svanur Sigfússon, fast-
eignasali hjá ÁS fasteignasölu,
segir kaupendur fasteigna var-
kárari nú en áður og láta margir
þeirra ástandsskoða eignirnar.
„Það er orðið mjög algengt
að fólk fái sérfræðing til að
framkvæma ástandsskoðun. Ég
mæli svo sannarlega með því,“
segir hann og heldur áfram: „Þá
er fólk t.a.m. oft að láta mynda
lagnir og taka út veggina með
rakamælum,“ en að sögn hans
hefur mikil umfjöllun fjölmiðla
um myglusveppi í húsum og ró-
legri fasteignamarkaður ýtt
undir áðurnefndar athuganir.
Þá segist Eiríkur Svanur einn-
ig hafa tekið eftir því undan-
farið að færri samþykki kaup-
tilboð sem felur í sér fyrirvara
um sölu á annarri fasteign.
„Seljendur eru í auknum
mæli farnir að neita tilboðum
sem innihalda fyrirvara um sölu
á annarri eign. [...] Mér finnst
það vera jákvæð þróun.“
Kaupendur
skoða betur
BREYTT HEGÐUN