Morgunblaðið - 05.12.2017, Blaðsíða 23

MINNINGAR 23
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 2017
Virðing,
reynsla
& þjónusta
Allan
sólarhringinn
571 8222
Svafar:
82o 3939
Hermann:
82o 3938
Ingibjörg:
82o 3937
www.kvedja.is
svafar & hermann
Ein af bestu vinkonum mín-
um, hún Józefa, er dáin. Hún
flutti frá Póllandi til Íslands
1993. Hún varð strax hrifin af
Íslandi og vildi búa hér. Og bjó
hér til dauðadags.
Ég man vel eftir þegar ég
hitti hana fyrst árið 1994 þegar
ég hjálpaði henni að finna sér
íbúð. Hún fékk leigt herbergi
hjá Haraldi, góðum vini okkar,
og hún bjó þar í tvö ár. Hún sá
líka um íbúðina hans og gerði
allt svo hreint og fínt hjá honum.
Svo hjálpuðum við henni að
finna sér góða leiguíbúð.
Sem hún fann í Austurbrún 4.
Sex árum seinna var þessi íbúð
til sölu úr dánarbúi. Hún vildi
ekki missa af góðri íbúð og góð-
um stað svo hún ákvað að kaupa
hana og bjó þar síðan. Hún vann
á Hrafnistu svo það var stutt að
fara í vinnuna. Hún var mjög
samviskusöm og mjög dugleg að
vinna.
Eftir Hrafnistu vann hún á
sambýli í þrjú ár og sneri svo
aftur til Hrafnistu. Hún vann
líka við heimilishjálp og sá um
að þrífa húsnæðið hjá Félagi
Józefa Kazimiera
Sroka
✝ Józefa Kazi-miera Sroka
fæddist í Póllandi
5. mars 1958. Hún
lést á Landspít-
alanum 13. nóv-
ember 2017.
Minningarathöfn
verður í Fossvogs-
kapellu í dag, 5.
desember 2017,
klukkan 11.
heyrnarlausra og
um fermingarveisl-
ur í sal félagsins.
Hún var fé-
lagslynd og var
með okkur vinkon-
unum í sauma-
klúbbi heyrnar-
lausra og víðar.
Hún var alltaf tilbú-
in að hjálpa vinkon-
um sínum að þrífa
og pakka niður fyr-
ir flutninga og fleira. Það var
mjög jákvætt og gott að eiga
hana sem góða og hjartahlýja
vinkonu.
Árið 2013 veiktist hún af
krabbameini. Hún ætlaði sér
strax að berjast og sigra þennan
sjúkdóm. Hún kvartaði aldrei. Í
veikindunum vann hún sem liðs-
maður fyrir tvo eldri heyrnar-
lausra á Hrafnistu. Hún var
mjög góð við þá og þeir ánægðir
með að hafa hana að hugsa um
sig. Þar til í ágúst þegar hún var
orðin svo veik að hún gat ekki
hugsað um þá lengur. Það verð-
ur erfitt fyrir þá að missa af
þessari góðu konu.
Ég á margar góðar minningar
um hana. Hún gerði svo margt
skemmtilegt með okkur. Mig
langar til að þakka henni fyrir
vináttuna þessi 24 ár. Við geym-
um í hjörtum okkar hvernig hún
var þessi fallega kona. Og veit
að hún mun alltaf fylgjast með
okkur og passa okkur.
Hún var hér ein án fjölskyldu
en það var gott að hún dó ekki
ein því við vinkonurnar vorum
hjá henni þegar hún dó. Hún var
mjög falleg og brosti og nú líður
henni vel farin upp til Guðs þar
sem foreldrar hennar og systkini
taka vel á móti. Henni mun líða
vel hjá þeim.
Elsku Józefa mín. Takk fyrir
allt allt sem þú gafst okkur af
stóra hjartanu þínu. Það er sárt
að hafa misst þig á besta aldri,
elsku besta vinkona. Við munum
geyma minningu þína í hjörtum
okkar. Hvíldu í friði og Guð
blessi þig.
Kveðja frá okkur hjónunum,
börnum og barnabörnum.
Anna Jóna Lárusdóttir.
Józefa Kazimiera Sroka var
fædd í Póllandi 5. mars 1958.
Hún lést á Landspítalanum 13.
nóvember 2017.
Hún var ein af tíu systkinum,
hún bjó með foreldrum sínum á
bóndabæ. Józefa talaði um að
hún hefði átt ástríka og góða
barnæsku. Það var silfurstreng-
ur á milli hennar og mömmu
hennar sem aldrei slitnaði þó svo
að Józefa hefði ung flutt til Ís-
lands eftir að hún giftist Tadeuz
Jóni Baran, en þau slitu sam-
vistum.
Józefa hafði tekið að sér mörg
ábyrgðarstörf fyrir Félag heyrn-
arlausra í Póllandi og á tímabili
var hún formaður þess félags.
Józefa var alltaf dugleg að
vinna og eftir að hún varð ein
hér á Íslandi starfaði hún lengst
af hjá Hrafnistu DAS að einu ári
undanskildu sem hún starfaði á
sambýlinu í Lækjarási.
Með dugnaði eignaðist hún
sína eigin íbúð og hún var alltaf
tilbúin að aðstoða hvort sem það
var í Félagi heyrnarlausra eða
fyrir vinkonur. Józefu varð ekki
barna auðið en öll börn elskuðu
hana og var hún alltaf tilbúin að
hlusta og spjalla og gefa þeim
tíma og ósjaldan lumaði hún á
pakka eða gjöf til barnanna. Það
var líka einstakt að hver jól
sendi Józefa peninga heim til
Póllands til móður sinnar þannig
að mamma hennar ætti fyrir kol-
um þannig að ekki yrði kalt í
kotinu hennar um jólin. Hún var
líka búin með vinnusemi og
sparsemi að láta laga æskuheim-
ili sitt þannig að mömmu hennar
og bræðrum liði sem best í ell-
inni. Það lýsir henni svo vel hvað
hún var alltaf hugulsöm við aðra.
Józefa var ekki stór kona en
hún skilur eftir sig stór spor í
hjörtum okkar og huga, við
minnumst hennar sem hjarta-
hlýrrar konu sem alltaf var
tilbúin til að rétta hjálparhönd,
talaði ekki illa um aðra og lagði
öllum gott til.
Józefa átti stóran vinkonuhóp
og reyndust þessar konur henni
vel í veikindum hennar, þó sér-
staklega Þórdís, Anna Jóna og
Didda sem voru henni yndislega
góðar þegar hún þurfti helst á
að halda.
Hún tók veikindum sínum af
miklu æðruleysi, jákvæðni og
barðist fram á síðustu stundu.
Við kveðjum Józefu með
söknuði og óskum henni góðrar
ferðar í Sumarlandið, þar sem
við vitum að það verður vel tekið
á móti henni, því hjartahlýrri
konu er erfitt að finna.
Góða ferð.
Ingibjörg Andrésdóttir og
Þórdís Þórðardóttir.
Ég vil þakka Józefu vinátt-
una, þessa góðu vináttu.
Hún hugsaði um allra aðra og
gleymdi stundum sjálfri sér, sem
vinir pössuðum við hvort annað
og studdum hvort annað þegar á
þurfti að halda.
Ég er svo glaður að þú varst
sátt við lífið fram á síðustu
stundu því þú átt ekki nema það
besta skilið.
Takk fyrir það sem þú kennd-
ir mér því þú verður mín fyr-
irmynd í framtíðinni um að vera
jákvæður og taka lífinu af æðru-
leysi.
Verndi þig englar, elskan mín,
þá augun fögru lykjast þín;
líði þeir kringum hvílu hljótt
á hvítum vængjum um miðja nótt.
Nei, nei það varla óhætt er
englum að trúa fyrir þér;
engill ert þú og englum þá
of vel kann þig að lítast á.
(Steingrímur Thorsteinsson)
Hinsta kveðja,
Jan Fiurasek.
Félag heyrnarlausra þakkar
Józefu samfylgdina í gegnum ár-
in, minning þín lifir.
Hún var einstök perla.
Afar fágæt perla,
skreytt fegurstu gimsteinum
sem glitraði á
og gerðu líf samferðamanna hennar
innihaldsríkara og fegurra.
Fáar perlur eru svo ríkulega búnar,
gæddar svo mörgum af dýrmætustu
gjöfum Guðs.
Hún hafði ásjónu engils
sem frá stafaði ilmur
umhyggju og vináttu,
ástar og kærleika.
Hún var farvegur kærleika Guðs,
kærleika sem ekki krafðist endur-
gjalds.
Hún var vitnisburður
um bestu gjafir Guðs,
trúna, vonina, kærleikann og lífið.
Blessuð sé minning einstakrar perlu.
(Sigurbjörn Þorkelsson)
Fyrir hönd Félags heyrnar-
lausra,
Gunnur Jóhannsdóttir
og Laila Margrét
Arnþórsdóttir.
✝ Donald Lewis
Martin (Marteinn
Jónsson) tann-
smíðameistari
fæddist á Manhatt-
an í New York 7.
janúar 1934. Hann
lést á Borgarspítal-
anum 9. nóvember
2017.
Don giftist árið
1954 Agnesi Gests-
dóttur, f. 19. október 1936,
starfsmanni við sjúkraumönnun.
Þau slitu samvistir árið 1982.
Börn þeirra eru: 1) Maria Irena,
f. 1. febrúar 1955, gift Stefáni
Víði, f. 28. nóvember 1950. 2)
Susan, f. 11. september 1959. 3)
Lára, f. 29. apríl 1961, í sambúð
tannsmíðum á Miami, Flórída.
Hann lauk sérnámi í New York
árið 1958 og flutti fjölskyldan þá
heim til Íslands, þar sem Donald
hóf störf hjá Erni Bjartmarz
Péturssyni, prófessor og tann-
lækni, árið 1959. Átti hann eftir
að njóta farsæls samstarfs og
ævilangrar vináttu við Örn og
samstarfsfólk sitt, þá sér-
staklega tannsmíðameistarana
Sigurð Einarsson og Eyjólf
Jónsson og Hrafnhildi og Dag-
björtu, aðstoðarkonur Arnar.
Donald stofnaði „Martin Dental
Studio“ árið 1963 og starfaði
með leiðandi tannlæknum á Ís-
landi. Þá var hann vinsæll kenn-
ari og prófdómari við Háskóla
Íslands.
Donald bjó lengst af á Óðins-
götu 6A, Reykjavík en síðustu
æviárin bjó hann í Faxatúni 4 í
Garðabæ, ásamt sambýliskonu
sinni Kolbrúnu Magnúsdóttur, f.
30. júlí 1942.
Útför hans fór fram frá Vídal-
ínskirkju 16. nóvember 2017.
með Söruh Louise,
f. 9. október 1960.
4) Ellen Freydís, f.
21. janúar 1964,
gift Orthulf Prun-
ner, f. 18. nóvember
1951. 5) Tómas
Freyr, f. 1. mars
1970, giftur Krist-
jönu Geirsdóttur, f.
17. desember 1955.
Barnabörn þeirra
eru tíu talsins og
barnabarnabörnin orðin sextán.
Foreldrar Donalds voru Jack
Martin, f. 9. apríl 1906, og Dor-
othy Irene Dahlgren, f. 11. ágúst
1905. Systir hans er Carol Faust-
ina, f. 16. apríl 1937.
Donald lauk herskyldu á Ís-
landi árið 1954 og hóf nám í
Elsku pabbi okkar fæddist inn
í listamannafjölskyldu, foreldrar
hans unnu í dans- og leikhús-
bransanum og einkenndist æska
hans og systur hans, Carol, af
stöðugum flutningum á milli
staða. Pabbi átti stóra fjölskyldu;
föðurfólk hans var af ítölskum
ættum og bjó í New York, en
móðurfjölskyldan, sem bjó í Chi-
cago, var af sænskum og bresk-
um ættum.
Snemma kom í ljós hvað pabbi
var flinkur í höndunum, hann bjó
til dæmis til flóasirkus fyrir syst-
ur sína og vann hæfileikakeppni
með því að búa til hárfínan skúlp-
túr úr tannstönglum. Hann hafði
mikinn áhuga á vaxtarrækt og
æfði upp á húsþökum í Hell’s
Kitchen-hverfinu á Manhattan.
Heilsusamlegt líferni varð eitt af
áhugamálum hans og naut hann
góðrar heilsu allt sitt líf.
Pabbi ákvað að ganga í herinn
eftir að grunnskólanámi lauk. Á
þeim árum buðu stjórnvöld
möguleika á framhaldsskólastyrk
gegn þriggja ára herskyldu. Eftir
eitt ár í hernum ökklabrotnaði
hann á fallhlífarstökksæfingu og í
stað þess að vera sendur í
fremstu víglínu í Kóreu var hann
sendur til Íslands árið 1952, þar
sem hann átti eftir að falla fyrir
landi og þjóð og kallaði hann
ökklabrotið ávallt sitt „lucky
break“.
Pabbi var í eðli sínu mikill
friðarsinni og kom hann sér oft
undan heræfingum á þeim for-
sendum að hann væri að taka upp
heimildarmyndir um lífið í her-
búðunum á Keflavíkurflugvelli.
Einnig var hann reglulega settur
í að skræla kartöflur fyrir her-
deildina, sem refsingu fyrir að
fara til Reykjavíkur í leyfisleysi
til að hitta mömmu.
Pabbi þótti afbragðs hand-
verksmaður með mikla þekkingu
í tannsmíðafaginu sem hann
deildi af örlæti. Hann vann
myrkranna á milli en þegar hann
komst heim áður en við börnin
vorum sofnuð ríkti mikil gleði.
Hann var mikill listunnandi, átti
gott safn hljómplatna með klass-
ískri tónlist, djass, söngleikjum
og þjóðlögum og fór fjölskyldan
reglulega á sinfóníutónleika, ball-
ett og listasýningar.
Pabbi vildi læra góða íslensku
og þannig urðum við börnin tví-
tyngd sem afleiðing af því að leið-
rétta beygingarvillur fyrstu árin.
Hann kenndi okkur að meta orða-
leiki og hafði sérstaka kímnigáfu
sem skapaði mörg skemmtileg
tilvik þar sem fjölskyldan skellti
upp úr á meðan aðrir viðstaddir
skildu ekki húmorinn.
Áhugamál pabba voru mörg og
ávallt kynnti hann sér alla þætti
þeirra svo úr varð sérfræðiþekk-
ing. Hann fékk snemma ljós-
myndadellu sem olli töluverðum
vandræðum fyrir fjölskylduna
þegar framkalla þurfti filmurnar
á eina baðherbergi heimilisins.
Við erum þó mjög þakklát því all-
ar myndirnar og kvikmyndaskot-
in hafa vakið mikla gleði og hlát-
ur í gegnum tíðina. Pabbi var
lestrarhestur og safnaði bókum,
hann neitaði að eiga bíl, fór allra
sinna erindagjörða fótgangandi
eða tók strætó. Við ferðuðumst
um landið með Ferðafélaginu og
fórum í ógleymanlega hringferð
um landið með strandferðaskip-
inu Esju, þegar afi Jack heim-
sótti okkur árið 1968. Pabbi
stundaði jóga áður en það komst í
tísku, hlustaði á BBC-útvarpið
dag og nótt og bjó til ótrúlegar
veiðiflugur þótt hann hefði minni
áhuga á að veiða. Hann stúderaði
matargerð allra heimsálfa og
bauð t.d. upp á pítsur í afmælum
barna sinna, sem var algjör nýj-
ung fyrir krakka á þeim tíma.
Pabbi var einstaklega ljúfur og
greiðvikinn maður og fór ekki í
manngreinarálit. Við efuðumst
aldrei um ást hans og erum svo
þakklát fyrir að hafa átt einstak-
an pabba.
Meira: mbl.is/minningar
Maria Irena, Susan, Lára,
Ellen Freydís og Tómas Freyr.
Röð ungra nýliða í Bandaríska
herinn stendur frammi fyrir lið-
þjálfum, sem hafa það hlutverk
að spyrja þá um skráningarnúm-
er sín og segja þeim á grundvelli
þess, hvert eigi að senda þá, á
hvaða herstöð.
Okkar maður í röðinni heitir
Donald Lewis Martin og hann
veit ekki frekar en aðrir hvað bíð-
ur hans. Pilturinn næst á undan
fær að heyra orðið Kórea, þar
geisaði þá stríð. Don fær nafnið
Iceland. Hann hafði aldrei heyrt
um stað með því nafni, nema
skautasvellið í Lincoln Center í
heimabæ hans New York.
Hann hraðar sér heim að segja
foreldrum sínum tíðindin, þau
þekkja ekki staðinn, þó rifjast
upp fyrir pabba hans að vinur
hans úr skemmtanabransanum
hafi komið til lands með þessu
nafni. Mikið rétt hann hafði milli-
lent á landinu á leið yfir Atlants-
hafið, og sagði það dimmt, blautt
og gróðursnautt. Don fór síðan í
flugi til herstöðvarinnar í Kefla-
vík, og þegar hann gekk út úr
herflugvélinni sá hann blautt,
dimmt og gróðursnautt land. Ár-
ið var 1952.
Don var ekki einangrunarsinni
líkt og margir hermenn á vellin-
um, heldur notaði leyfin sín til að
fara til Reykjavíkur og sjá og
kynnast heimafólki og uppgötva
að stundum var þurrt, bjart og
grænt á Íslandi.
Hann kynntist eftirlifandi eig-
inkonu sinn Agnesi Gestsdóttur
árið 1954 og voru þau gefin sam-
an heima hjá séra Jóni Auðuns
það sama ár. Herskyldunni lauk
og eftir að hafa verið afmunstr-
aður, fluttu ungu hjónin til
Miami, þar sem Don hóf nám í
tannsmíði í skóla á vegum hers-
ins.
Þar fæddist þeim dóttir, Maria
Irena, og eftir nokkur ár á Flór-
ída fluttist litla fjölskyldan til
New York, þar sem Don byrjaði
að vinna við tannsmíðar, fag sem
var hans yndi og lifibrauð allt
hans líf.
En þau langaði til Íslands, og
úr því varð árið 1958. Fyrst um
sinn fékk hann ekki að vinna við
sitt fag en fékk vinnu sem garð-
yrkjumaður á elliheimilinu
Grund. Síðar sama ár fær hann
atvinnuleyfi og byrjar að vinna
hjá Erni B. Péturssyni. Og þar
hittumst við Don fyrst 11. nóv-
ember 1959, þegar ég byrjaði að
læra tannsmíði hjá nefndum
Erni, þó mest undir handleiðslu
Dons.
Hann talaði litla íslensku þá,
en hafði ávallt á sér litla kompu
sem hann færði í ný orð og at-
hugasemdir um íslenskuna. Brátt
varð hann vel talandi og skrifandi
á íslensku, og þegar fram liðu
stundir talaði hann réttari og
betri íslensku en margur landinn.
1960 bættist í tannsmíðahóp-
inn hjá Erni, Eyjólfur G. Jónsson
og saman unnum við í faginu í
áratugi og smíðuðum tanngervi í
þúsundir fólks.
Agnes og Don eignuðust fjög-
ur börn fædd á Íslandi; Susan,
Láru, Ellen Freydísi og Tómas
Frey. Agnes og Don slitu sam-
vistum. Don giftist síðar Ann
Marie Henderson, en þau skildu
fljótlega.
Don fékk íslenskan ríkisborg-
ararétt 1971 og var samkvæmt
þágildandi lögum gert að taka
upp íslenskt nafn; Marteinn
Jónsson.
Don var góður fagmaður og
gangandi alfræðirit um tann-
smíði og miðlaði af þekkingu
sinni til tannsmiða og lækna. Don
var góður fjölskyldumaður, dá-
læti barna og tryggur vinur.
Hann var ekki gallalaus frekar en
ég og þú, en sífellt í leit að betri
sér.
Eftirlifandi sambýliskona
hans er Kolbrún á Heygum
Magnúsdóttir.
Ég minnist Dons með virðingu
og þökk og bið Guð og alla góða
vætti að blessa og styrkja alla
hans stóru fjölskyldu og vini í
sorginni. Don er kominn í ljósið.
Sigurður Einarsson.
Í dag verður elskulegur vinur
okkar Don borinn til hinstu hvílu
og því langar okkur að minnast
hans hér með nokkrum orðum.
Don var mikill öðlingur og með
eindæmum glaðlyndur, fróður og
skemmtilegur. Fátt var honum
óviðkomandi og hafði hann ein-
lægan áhuga á öllu sem viðkom
samferðafólki sínu og kom hon-
um því vel saman við alla og gat
hann haldið uppi samræðum við
jafnt unga sem gamla, háa og
lága um allt og ekki neitt í bæði
gamni og alvöru. Dillandi kátur á
sinn hógværa hátt, gestrisinn og
hlýr tók hann á móti manni á
heimili hans og Kollu í Faxa-
túninu og skipti þá engu máli
hvort um var að ræða veisluboð
eða bara venjulegt innlit. Alltaf
var tekið á móti manni af einlægri
gleði og hlýju sem honum var svo
eðlislæg. Ósjaldan var hann með
tónlistina á fullu meðan hann
hellti upp á könnuna eða dundaði
eitthvað í eldhúsinu, ásamt spjalli
og öðrum notalegheitum og verð-
ur gott að minnast hans þannig.
Við erum afar þakklát fyrir að
hafa kynnst þessum yndislega
manni sem Don hafði að geyma.
Elsku Kolla, hugur okkar er
hjá þér en einnig sendum við
börnum Dons og öðrum aðstand-
endum og vinum hlýjar samúðar-
kveðjur.
Guðbjörg, Ágústa, Ing-
ólfur, Guðný, Arnbjörg
og Markús.
Donald Lewis
Martin