Morgunblaðið - 12.01.2018, Qupperneq 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JANÚAR 2018
Mottur setja punktinn yfir i-ið á heimilinu.
Persía er sérdeild innan Parka með stök teppi og mottur.
Við bjóðum upp á sérvalin handhnýtt austurlensk teppi og fjölbreytt
úrval af vönduðum vélofnum gervi- og ullarteppum.
Bjóðum aðeins það besta fyrir þig.
Parki ehf. • Dalvegi 10-14 • 201 Kópavogi • www.parki.is • parki@parki.is • sími: 595 0570
VIÐARPARKET • UTANHÚSSKLÆÐNINGAR • VÍNYLPARKET • FLÍSAR • HURÐIR • TEPPI • KERFISLOFT • HARÐPARKET • INNRÉTTINGAR
VISTVÆNAR
BARNAVÖRUR
Kíktu á netverslun okkar
bambus.is
Borgartún 3, sími 847 1660, www.bambus.is, bambus@bambus.is
bambus.is bambus.is • Opið mánudaga og fimmtudaga frá kl. 10-14
Við tökum út og þjónustum
kæli- og loftræstikerfi
Stangarhyl 1A • 110 Reykjavík • Sími 587 8890 • rafstjorn.is
Oft heyrist kvartað
um hegðunarvanda og
agaleysi í grunnskólum
en stundum á þetta
einkum við um afmark-
aða bekki, hópa eða ár-
ganga. Stundum er
agaleysi kennara
kennt um truflanir og
hávaða í kennslu-
stundum. Oftar en ekki
má þó ekki síður
tengja vandann undirliggjandi erf-
iðleikum hjá ákveðnum nemendum í
hópnum. Einnig má oft rekja hegð-
unarvanda í skólastofunni til að-
stæðna utan skólans, til sam-
skiptavanda í fjölskyldunni, eineltis
og ýmissa félagslegra þátta. Hver
svo sem ástæðan er þá er hægt að
vinna lausnamiðað með verkefnið.
Samskiptafærni
er víða samskiptavandi
Færni í mannlegum samskiptum
er ekki meðfæddur eiginleiki og víða
er samskiptafærni ekki síður ábóta-
vant í samskiptum fullorðinna en
unglinga og barna. Við fullorðna
fólkið erum því miður langt frá því
að vera alltaf til fyrirmyndar á þessu
mikilvæga sviði og mættum svo
sannarlega taka okkur verulega á
hvað þetta varðar.
Lítið sjálfstraust
og vanmáttarkennd
Hegðunarvanda má oft rekja til
vanmáttarkenndar, skorts á sjálfs-
trausti eða námserfiðleika. Barn
sem efast um eigið ágæti og óttast
aðkast annarra brynjar sig jafnvel
gegn hugsanlegum háðsglósum, at-
hugasemdum og niðurlægingu með
því að koma fram af frekju og yfir-
gangi. Barn sem á sér sögu um
slæma framkomu og stríðni á síðasta
skólaári ákveður mögulega að halda
uppteknum hætti því stimpillinn er
hvort sem er kominn á „mentor“.
Kvíði og þunglyndi kalla á
neikvæðar flóttaleiðir
Kvíði og þunglyndi eru sívaxandi
vandamál og oftar en
ekki eru merki þess
dulin okkur hinum of
lengi. Er ekki orðið
löngu tímabært að
leggja meiri áherslu en
hingað til á að kenna
nemendum að ráða við
innri togstreitu, vinna
með tilfinningar sínar
og hugsanir? Kvíði og
þunglyndi eru ekki ein-
skorðuð við unglings-
árin heldur hrjá líka
yngri börn. Það er ekki
nóg að setja börnin á biðlista, oft í
marga mánuði eða jafnvel fáein ár,
til þess eins að fá skilgreiningu á
vanda sem síðan þarf að finna sér-
fræðiþjónustu til að vinna bug á með
barninu. Er ekki skynsamlegra að
vinna jafnframt strax með alla nem-
endur á þann veg að hægt sé að
stuðla betur að almennri vellíðan
þeirrra, góðu sjálfstrausti og náms-
gleði?
Gagnkvæm
virðing og jákvæður agi
Við þurfum að leiðbeina, æfa og
þjálfa börnin í jákvæðum sam-
skiptum rétt eins og hverju því öðru
sem við vonumst til að þau nái góðri
færni í. Við eigum að efla trú þeirra
á eigin mátt og getu til þess sem
hugur þeirra stefnir til. Þau þurfa að
meðtaka og trúa því að þeim verði
allir vegir færir. Gagnkvæm virðing
og jákvæður agi getur auðveldað
okkur kennurum að byggja upp ör-
yggistilfinningu, vellíðan og náms-
gleði hjá nemendum. Þegar við full-
orðna fólkið ætlumst til þess að börn
og ungmenni sýni okkur virðingu, þá
verðum við líka að leyfa þeim að
upplifa að við sýnum þeim einnig
virðingu.
„Ég vil ekki vinna með þér!“
Oft þróast samskipti innan bekkja
í ákveðna hópa og oftar en ekki
verða einhverjir oftar útundan en
aðrir. Kennarar heyra ótal persónu-
leikalýsingar og oft miður uppörv-
andi þegar nemendur eiga að vinna
saman.
Það er margt hægt að gera til að
bæta samskipti nemenda. Eitt af því
er að fá nemendur til að kynnast
betur við vinnu að verkefnum þar
sem þeir þurfa að byggja á þekkingu
og færni hver annars. Samhliða
þessu er brýnt að nota jákvæða aga-
stjórnun, hrós og jákvæðni til leið-
beiningar. Allir eru góðir í ein-
hverju, enginn er góður í öllu.
Einstaklingarnir geta komið sjálfum
sér og öðrum á óvart.
Betri framkoma –
betri samskipti
Tveggja vikna átaksverkefni,
„Betri framkoma – betri samskipti“,
var nýlega lagt fyrir nemendur í
fimmta bekk þar sem þeim var ætlað
að fara eftir ákveðnum og nokkuð
ströngum kurteisisreglum í sam-
skiptum sínum og áttu auk þess dag-
lega að leysa stutt verkefni en með
nýjum vinnufélaga á degi hverjum.
Verkefnin kölluðu öll á samráð og
samvinnu, jafnvel milli nemenda
sem hefðu aldrei kosið að vinna sam-
an. Markmiðið var að bæta fram-
komu barnanna og samskiptafærni,
þ.e. hvernig þau töluðu um og við
bekkjarfélaga sína. Áhersla var lögð
á gagnrýna hugsun, jákvæðni og
hrós. Allir hefðu einstaka hæfileika
og allir ættu að fá að njóta sín. Forð-
ast átti að særa aðra. Bjóða átti öðr-
um að vera með í leik. Myndir voru
teiknaðar, klippimyndir hannaðar,
minnið þjálfað, valdar skrýtlur og
gátur sem pörin lásu upp við ræðu-
púlt fyrir framan bekkinn, perlað,
erfiðum myndhlutum púslað saman
o.fl. Í fyrstu þótti þetta skrýtið, en
það vandist og varð skemmtilegt. Í
lokin var slakað á, borðað sparinesti
og verkefnið metið. Allir voru sáttir
og glaðir. Stutt verkefni sem tóku
ekki mikinn tíma frá öðru námi en
juku á námsgleði, sjálfstraust, sam-
kennd og vináttu sem blómstrar
áfram.
Sjálfstraust,
vellíðan, námsgleði
Nemendum sem eru með gott
sjálfstraust og eiga í jákvæðum sam-
skiptum við félaga sína líður betur
og eiga oft auðveldara með nám.
Börn og unglingar eiga rétt á því að
fá að njóta sín og blómstra. Stuðlum
samhent að því að svo megi vera.
Námsgleði og vinátta í stað
samskipta- og hegðunarvanda
Eftir Jónu Björgu
Sætran »Hegðunarvanda
grunnskólabarna má
oft rekja til vanmáttar-
kenndar.
Jóna Björg Sætran
Höfundur er varaborgarfulltrúi
Framsóknar og flugvallarvina, situr í
skóla- og frístundaráði og er kennari.
jona.bjorg.saetran@reykjavik.is
Bílar
Allt um sjávarútveg