Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.01.2018, Blaðsíða 17

Næsta skref er að bíða eftir viðbrögðum frá
Evrópusambandinu. Hvort það samþykki bún-
aðinn eins og hann er eða hvort það óski eftir
endurbótum af einhverju tagi. Niðurstaða í því
máli ætti að liggja fyrir ekki síðar en næsta
haust. „Í millitíðinni höldum við áfram að
prófa og þróa búnaðinn og sækja um styrki til
frekari rannsókna og prófana.“
Vinna áfram hver í sínu lagi
Uns frekara fjármagn til samvinnu liggur fyr-
ir munu menn halda áfram að þróa einstaka
þætti búnaðarins hver í sínu lagi. Hér heima
verður áhersla lögð á beltið en doktorsnemi í
sálfræði við Háskóla Íslands, Rebekka Hoff-
mann, mun halda áfram að skoða möguleika
þess í doktorsverkefni sínu á þessu ári. „Belt-
ið var upphaflega ekki inni í myndinni en kom
inn á öðru ári, að mig minnir, og hefur verið
snar þáttur í verkefninu síðan.“
Þá stendur til að gera frekari hljóðrann-
sóknir sem munu snúa að því að taka tillit til
lögunar ytra eyrans og höfuðlags á hljóð-
skynjun einstaklinga. „Öll erum við með mis-
munandi eyru og höfuðlag sem móta hljóðið
sem við heyrum. Mótunina nýtum við til að
staðsetja hluti í umhverfinu sem gefa frá sér
hljóð. Í sýndarveruleika eru notuð heyrnatól
sem annað hvort stingast inn í eyrað eða leggj-
ast upp að eyranu. Þannig að hljóðið verður
ekki fyrir mótuninni sem við erum vön í raun-
veruleikanum. Það þarf því að búa til mót-
unina í tölvunni þannig að upplifunin verði
sem raunverulegust. Mínar rannsóknir munu
snúa að því að geta framkvæmt einstaklings-
miðaða mótun hljóðsins á sem einfaldastan og
fljótlegastan máta.“
Það er auðvitað of snemmt að velta fyrir sér
kostnaði notenda enda varan ókomin á markað
en Rúnar bendir þó á, að stoðtæki séu niður-
greidd af hinu opinbera á Íslandi, ýmist að
fullu eða hluta, og það ætti að eiga við hér.
„Þetta er ekki vara sem færi gegnum smásölu,
heldur færi hún gegnum kerfið, væntanlega
Þjónustu- og þekkingarmiðstöð fyrir blinda,
sjónskerta og daufblinda. Hún myndi leggja
mat á það hverjum þessi búnaður gagnast og
hverjum ekki.“
Síðan er aldrei að vita nema verkefnið
vindi upp á sig. „Til þess að þjálfa fólk í þessu
verkefni hönnuðum við sýndarveruleika,
bjuggum til þrívíðan heim sem fólk ferðast í
til að æfa sig. Það leiðir hugann að því að það
vantar afþreyingu fyrir blinda og sjónskerta
og hæglega mætti þróa leiki af ýmsu tagi út
frá þessum sýndarveruleika og gefa þeim
tækifæri til að ferðast og uppgötva hluti í þrí-
vídd. Þeir leikir þyrftu svo sem ekkert að
vera eingöngu fyrir blinda og sjónskerta; vel
mætti tengja þá við heim hinna alsjáandi líka
en þessar pælingar eru auðvitað ennþá á
frumstigi.“
Beðinn að horfa til baka yfir þessi þrjú ár
svarar Rúnar því til að verkefnið sé nokkurn
veginn á sama stað og hann hafði væntingar
um í upphafi þessarar vegferðar. „Við erum á
áætlun, myndi ég segja. Hafandi sagt það þá
eru ýmis sambærileg verkefni sem stofnað
var til mun fyrr komin mun skemur á veg. Í
því samhengi þá hefur okkur tekist að áorka
býsna miklu. Auðvitað eigum við eftir að fín-
stilla búnaðinn en það var allan tímann viðbú-
ið. Einhverjir hefðu eflaust viljað vera komnir
ennþá lengra en við það fólk segi ég að við
urðum að takmarka okkur á leiðinni til að ná
raunhæfum árangri. Hefðum við ætlað okkur
um of stæðum við líklega uppi tómhent í dag;
án nothæfrar vöru. Við höfum líka lært heil-
margt á þessu sem kemur til með að nýtast
okkur á öðrum sviðum. Þetta er góður hópur
sem gæti átt eftir að vinna meira saman í
framtíðinni, að tengdum eða ótengdum verk-
efnum. Það er um að gera að hamra járnið
meðan það er heitt!“
„Einhver líkti þessu við hjónaband
og það er svo sem ekki fjarri lagi,“
segir Rúnar Unnþórsson um sam-
starfið við hina vísindamennina.
Notandi búnaðarins í fullum skrúða, með höfuðbúnaðinn með myndavélunum, mittisbeltið og
hvíta stafinn. Prófanir á búnaðinum hafa gengið afar vel, að sögn Rúnars.
Fjarstýring sem notandinn hefur við höndina.
Höfuðbúnaðurinn hefur þróast mikið í ferlinu. Fartölva sem vinnur úr upplýsingunum úr
myndavélunum er geymd í poka á bakinu.
7.1. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17