Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.01.2018, Side 18

HJÁLPARSTARF
18 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.1. 2018
Þ
etta var áhrifamikið,“ er það
fyrsta sem Kristín S. Hjálmtýs-
dóttir, framkvæmdastjóri Rauða
krossins, segir. Hún er nýkomin
heim úr vettvangsferð til Suður-
Súdans sem hún fór í ásamt Atla Viðari Thor-
stensen og Þorkeli Þorkelssyni ljósmyndara.
Alþjóðlegi Rauði krossinn hefur verið að
störfum í landinu síðan 1980 og vinnur þar öfl-
ugt og fórnfúst starf. Í dag veita bæði Rauði
krossinn á Íslandi og utanríkisráðuneytið fé
til styrktar bágstöddum í Suður-Súdan og
ákveðið var að fara utan og skoða ástandið
með eigin augum.
Flóttamenn í eigin landi
„Utanríkisráðuneytið styrkir verkefni gegn
kynferðislegu ofbeldi og eins er Rauði kross-
inn með ýmis verkefni í gangi í Suður-Súdan,
svo sem dreifingu matvæla, heilbrigðisþjón-
ustu og bólusetningu barna og búfjár, svo eitt-
hvað sé nefnt,“ útskýrir Kristín. Hún segir
starfið vera flókið og yfirgripsmikið enda af
nógu að taka; eymd, átök og fátækt er það sem
fólkið þar býr við daglega.
„Landið er jafn stórt og Frakkland og þarna
búa um tólf milljónir manns og um helmingur
þeirra er á flótta, annaðhvort á leið til annarra
landa eða á flótta innanlands. Þetta eru flótta-
menn í eigin landi en þarna eru ættbálkaátök.
Þetta er nokkuð flókið ástand í þessu nýjasta
lýðveldi heimsins og víða nokkuð langt í land,“
segir Kristín, en Suður-Súdan var viðurkennt
sjálfstætt ríki árið 2011.
„Mikilvægast er þó að binda enda á átökin
svo uppbygging geti hafist. Þarna eru nánast
engir innviðir, lítil sem engin heilbrigðisþjón-
usta af hálfu stjórnvalda, ekki menntun. Það
eru engir almennilegir vegir þarna. Þarna eru
oft þurrkar og mikil fátækt. Við höfum verið að
styðja almenn verkefni sem fela í sér að dreifa
matvælum með flugvélum og einnig verkefni
sem snýr að matvælaræktun, þannig að fólk
geti skapað sér lifibrauð,“ segir Kristín. „Við
erum að reyna að hjálpa fólkinu til sjálfsbjargar
og gera því kleift að vera heima hjá sér.“
Yfirvegun og traust
„Fyrst í stað virðist þetta yfirþyrmandi
stórt verkefni. Þetta er svo margþætt og
snýst um pólitík, ættbálkaerjur, olíu og al-
menna baráttu um mat og vatn. Þetta er
næststærsta verkefni Rauða krossins á eftir
Sýrlandi. Þetta er mjög kostnaðarsamt af
því það þarf að fljúga á milli með mat, veg-
irnir eru nánast engir og á regntímanum
verður allt þarna eitt drullusvað. Einhverjir
vegir eru og einhverjir trukkar keyra með
mat en á þurrkatímabilinu þykir það ekki
öruggt vegna þess að þá má búast við árás-
um. Manni fallast nánast hendur,“ segir
Kristín en bætir við hversu ótrúlegt hafi ver-
ið að fylgjast með öllu því frábæra starfi sem
Rauða kross starfsmenn inna af hendi
þarna, bæði sjálfboðaliðar Rauða krossins í
Suður-Súdan sem og sendifulltrúar Rauða
krossins sem jafnan eru við störf í landinu í
12-18 mánuði.
„Það er í mjög mörg horn að líta en fólk
vinnur fumlaust af þekkingu og yfirvegun.
Það sló mann fyrst, maður hugsaði, er ekki
ástæða til að bugast? En þarna ríkir yfirveg-
un og traust. Allir aðilar átakanna vita
hvernig Rauði krossinn vinnur og það veitir
Rauða krossinum alla jafna meira aðgengi að
þolendum átaka umfram önnur samtök,“ seg-
ir Kristín og bætir við að Rauða kross hreyf-
ingin sé með öllu ópólitísk.
„Þegar maður hittir Suður-Súdanana sjálfa
er alveg ótrúlegt að sjá von í augum fólks. Og
fólk er svo duglegt þarna og nýtir allt sem það
getur til að lifa af. Það byggir sinn leirkofa
með stráþaki og lífið gengur út á það að ná sér
í mat og vatn. Þarna komast aðeins tíu pró-
sent barna í skóla. En það er brosað og
dansað og fólk er glæsilegt, maður sér það
koma gangandi út úr þorpum þar sem allt er í
leir og ryki og það er glansandi fínt í skraut-
legum klútum. Maður hugsar bara: þið eruð
ótrúleg að standa upprétt og halda áfram með
lífið þrátt fyrir öll þau vandamál sem að ykk-
ur steðja, vandamál sem þið eigið ekki sjálf
sök á.“
Það er von í augum fólks
Í Suður-Súdan ríkir ófremdarástand; innviðir eru nánast engir
og ættflokkaátök og bardagar daglegt brauð. Hálf þjóðin er
flóttafólk í eigin landi. Tveir starfsmenn Rauða krossins fóru í
vettvangsferð í desember ásamt ljósmyndara sem fangaði
falleg augnablik, mitt í eymdinni sem þarna ríkir.
Texti: Ásdís Ásgeirsdóttir asdis@mbl.is
Ljósmyndir: Þorkell Þorkelsson thorkell@thorkell.com
Kætin leynir sér ekki í kjölfar endurfundanna. Ólýsanleg upplifun, að sögn Kristínar.
Sendifulltrúi Alþjóða Rauða krossins og nýja barnabarnið bregða á leik.
Eftir langa fjarveru er fjölskylda sameinuð.
Stundin þegar amman strýkur um hendur
fjölskyldumeðlims er tilfinningaþrungin. Á
meðan fylgist nýtt barnabarn með af athygli.
Fjölskyldufaðir þakkar Rauða krossinum fyrir að
sameina fjölskyldu sína og tekur í hönd Kristínar,
framkvæmdastjóra Rauða krossins á Íslandi.