Morgunblaðið - 16.03.2018, Síða 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 16. MARS 2018
Lengi hefur verið
deilt um staðsetningu
Sundabrautar. Vega-
gerðin horfir fyrst og
fremst í krónur og
aura í stað gæða og
nýtingar brautar-
innar. Það þarf ekki
að deila um hve mik-
ilvæg Sundabraut er
fyrir landsmenn alla
til að greiða fyrir
samgöngum til og frá Reykjavík.
Brautin er nauðsynleg þegar kem-
ur að þungaflutningum frá Sunda-
höfn en þar er mikið magn vöruhót-
ela sem þurfa að koma vörum sínum
beint út á land. Mikilvægt er að sam-
göngur frá þessu svæði séu greiðar
og þurfi sem minnst að fara um götur
borgarinnar vegna álags á gatna-
kerfið og tafa á umferð. Að auki er
ferðamannastraumurinn mikill til og
frá Hörpu og er þá Sundabraut mik-
ilvægur þáttur í að koma þeirri um-
ferð beint til og frá borginni. Sunda-
braut gegnir veigamiklu hlutverki til
framtíðar þegar litið er til þróunar
byggðar í borginni og með uppbygg-
ingu Geldinganess í nánustu framtíð
og umferðar frá nærliggjandi sveit-
arfélögum þegar litið er til Vestur-
lands. Fyrir 20 árum sameinuðust
Reykjavík og Kjalarnes og var þá
Kjalnesingum lofað að hafin yrði
lagning Sundabrautar tveimur árum
síðar. Ekkert bólar á þeim áformum
og er mikil óánægja með þessi svik á
Kjalarnesi og ekki nema von.
Miðflokkurinn vill koma Sunda-
braut strax í framkvæmd og að
skipuleggja íbúðabyggð og atvinnu-
starfsemi í Geldinganesi ásamt fram-
lengingu á svæði fyrir vöruhótel og
hafnartengda starfsemi á þann hátt
að Sundabrautin tengi þetta stóra og
mikilvæga atvinnusvæði. Byggð í
Geldinganesi er ekki ný hugmynd en
þarf óneitanlega að tengjast fram-
kvæmd Sundabrautar enda má hæg-
lega nýta efni úr einni framkvæmd í
aðra og spara þannig framkvæmd-
arkostnað sem og umferð á fram-
kvæmdartíma um Grafarvoginn.
Miðflokkurinn í Reykjavík vill ekki
að farin verði svokölluð innri leið
með Sundabraut enda myndi hún
beina allir umferð inn á umferðar-
hnútinn sem þegar er á Sæbraut við
Voga og ekki síst beina umferðinni
inn í Vogahverfið sjálft til óþæginda
fyrir íbúa þar. Sú hugmynd að beina
umferðinni í gegnum Grafarvoginn
íbúum þar til mikils ama kemur held-
ur ekki til greina af okkar hálfu. Við
viljum tengja Sundabraut annað-
hvort við svæðið við Klepp frá Geld-
inganesi og áfram þaðan með nauð-
synlegum breytingum á Sæbraut eða
eins og margir telja bestu lausnina
að koma upp í tvískiptum göngum
annars vegar við Laugarnes og hins
vegar við hafnarsvæðið. Báða þessa
möguleika þarf að ígrunda hratt og
vel og velja þá leið sem best er fyrir
umferðarflæði og notkun brautar-
innar. Koma þarf í veg fyrir að skipu-
lag á þessum svæðum nú eyðileggi
lagningu Sundabrautar með öllu.
Ákvörðun sem þessi á ekki að þurfa
að taka svona langan tíma og Vega-
gerðin á að hafa fleiri þætti að leiðar-
ljósi en kostnað þegar kemur að
lagningu slíkra stoðbrauta í höfuð-
borginni.
Sundabrautin ásamt Skerjabraut
út á Álftanes og því að byggja upp
nýjan spítala við Keldur/Keldnaholt
er lykillinn að því að létta á og bæta
umferðarflæði í höfuðborginni.
Sundabrautin gegnir einnig veiga-
miklu öryggishlutverki ef hamfarir
verða á eða við höfuðborgarsvæðið.
Eins og málum er háttað nú er að-
eins hægt að komast upp Ártúns-
brekku en það er mjög lítið hlutfall
borgarbúa sem kemst þá leið og hætt
við að þar sitji allt fast eins og á
álagstímum almennt. Með tilkomu
Sundabrautar breytist þetta til batn-
aðar þó að flugvöllurinn í Vatnsmýri
muni áfram gegna veigamiklu örygg-
ishlutverki. Einungis ef fram-
kvæmdir á Sundabraut ganga eftir
er hægt að fara að ræða stokkalausn-
ir á Miklubraut og borgarlínu-
drauma en þær framkvæmdir eru í
fjarlægri framtíð enn og mörgum
spurningum um þær enn ósvarað.
Það er einfaldlega ekki er hægt að
nánast stöðva umferð eftir endilangri
borginni og allra síst á meðan spít-
alinn er við Hringbraut. Það er ein-
faldlega ekki boðlegt að bílalestin lið-
ist í hægagangi alla leið upp að
Hvalfjarðargöngum með tilheyrandi
mengun og sóun á tíma fólks. Við
viljum greiðar samgöngur sem þýðir
styttri ferðatíma og minni mengun.
Geldinganes og Sundabraut í framkvæmd
– stefna Miðflokksins í Reykjavík
Eftir Vilborgu G.
Hansen og Baldur
Borgþórsson
»Miðflokkurinn vill
koma Sundabraut í
framkvæmd og skipu-
leggja íbúðabyggð og
atvinnustarfsemi í Geld-
inganesi með framleng-
ingu á hafnarsvæðinu.
Vilborg G.
Hansen
Höfundar eru íbúar í Grafarholti og
Úlfarsárdal og skipa 2. og 3. sæti á
lista Miðflokksins í Reykjavík í næstu
borgarstjórnarkosningum
vilborg@midflokkurinn.is
Baldur
Borgþórsson
Það olli mér og
mörgum öðrum mikl-
um vonbrigðum þegar
biskup íslensku þjóð-
kirkjunnar gaf út þá
yfirlýsingu að kirkjan
væri andvíg lagasetn-
ingu, sem bannaði
umskurð ólögráða
sveinbarna.
Ég var sannfærður
um að í þessu mann-
réttindamáli myndi
kirkjan standa með
börnunum. Að um-
skurði þeirra yrði
frestað þar til þau
næðu þeim þroska að
taka sjálf ákvarðanir
um að gera þannig
sáttmála við Guð sinn.
Undarleg rök
Sem rök móti banni
við limlestingunni segir í yfirlýs-
ingu biskups: „Hættan sem blasir
við verði frumvarpið að lögum er,
að gyðingdómur og íslam verði
gerð að glæpsamlegum trúar-
brögðum og að einstaklingar, sem
aðhyllast þau verði bannaðir hér á
landi eða óvelkomnir.“
Fylgjendur þessa sjónarmiðs
biskupsins fullyrða, að með sam-
þykkt frumvarpsins væri Alþingi að
glæpavæða tiltekin trúarbrögð. Sú
glæpavæðing samrýmist ekki trú-
frelsi íslenskra laga, segja þeir.
„Glæpavæðingunni“ fagnað
Upphafsorðin í yfirlýsingu bisk-
upsins hljóða þó þannig: „Því er
fagnað að Ísland hafi verið ein
þeirra þjóða, sem lögðu til ályktun
um bann við limlestingum á kyn-
færum kvenna.“ (Samþykkt Sam-
einuðu þjóðanna).
Miðað við yfirlýsingu biskupsins,
hér að ofan, þá blasir við að Sam-
einuðu þjóðirnar hafa nú þegar
kveðið upp dóm yfir glæpsamlegum
trúarbrögðum. Um það þarf ekki
að deila.
Því er spurt, hver otar þá svo
illri flugu í munn biskupsins að hún
segi að verði frumvarpið, sem
bannar limlestingu ólögráða
drengja að lögum, þá sé hættan sú:
„að gyðingdómur og íslam verði
gerð að glæpsamlegum trúar-
brögðum og að ein-
staklingar, sem aðhyll-
ast þau trúarbrögð,
verði bannaðir hér á
landi eða óvelkomnir.“
Af hverju fagnar
biskupinn aðild Íslands
að banni sameinuðu
þjóðanna á misþyrm-
ingu á kynfærum
kvenna og leggst svo í
sömu yfirlýsingu gegn
samþykkt frumvarps,
sem bannar limlest-
ingu á ólögráða svein-
barni?
Væri ég bænheitur
maður, þá bæði ég
Guð að gefa bisk-
upnum visku hjartans
og gæta hans fyrir
ráðgjöfum sínum.
Móse og Lögmálið
Af hverju má sá
sáttmáli, sem gyðingur
gerir við Guð sinn
með umskurði sínum, af hverju má
hann ekki bíða til þess aldurs að
hann megi sjálfur samþykkja hann?
Svörin sem ég fæ oftast eru að
Lögmálið, sem Abram fékk milli-
liðalaust frá Guði, mæli fyrir um
umskurð á áttunda degi. En er
Lögmálið óumbreytanlegt? Í V.
Mósebók 21. kafla 19.-21. versi seg-
ir hvernig foreldrum ber að fara
með drykkfelldan son. Þau skulu
fara með hann til öldunganna og
segja: „Þessi sonur okkar er
þrjóskur og ódæll, og vill ekki
hlýða okkur; hann er svallari og
drykkjurútur. Skulu þá allir borg-
armenn lemja hann grjóti til bana;
og þannig skalt þú útrýma hinu illa
burt frá þér, og allur Ísrael skal
heyra það og skelfast.“ Þannig er
Lögmálið, – lóðbeint frá Guði.
Ætli Þórarinn Tyrfingsson og
Vogur séu þá einhvers konar ögrun
við gyðingdóm og íslam?
Þessi spurning mín er ekki sett
fram af hótfyndni, heldur til að
benda á, að það er urmull af atrið-
um í Lögmálinu, sem eru dauðir
bókstafir í dag, því Lögmálið tekur
mið af túlkun kynslóðanna á hverj-
um tíma.
Es.: Að gefnu tilefni upplýsir
greinarhöfundur að hann er and-
vígur aðskilnaði ríkis og kirkju.
„Blessaður
biskupinn“
Eftir Birgi
Dýrfjörð
Birgir
Dýrfjörð
»Ætli Þórar-
inn Tyrfings-
son og Vogur
séu þá einhvers
konar ögrun við
gyðingdóm og
íslam?
Höfundur er rafvirkjameistari.
Maðurinn ver um
þriðjungi ævi sinnar í
að sofa. Tilgangur
með svefni er ekki
fullþekktur, en í
stuttu máli er hægt
að segja að svefn
endurnæri heilann og
geri honum kleift að
styrkja mikilvægar
taugabrautir og teng-
ingar sem myndast að degi til og
snyrta og klippa á tengingar sem
ekki teljast mikilvægar. Það er ljóst
að á þeim árþúsundum sem maður-
inn hefur verið að þróast hefur
hann verið auðveld bráð á meðan
hann sefur. En svefn er engu síður
það mikilvægur og lífsnauðsynlegur
að náttúruval hefur ekki valdið því
að svefnþörf mannsins hafi horfið.
Heyrnin er það skynfæri okkar
sem aldrei sefur og má segja að
heyrnin sé viðvörunarkerfi okkar
bæði í vöku og svefni. Umhverfis-
hávaði frá t.d. frá bifreiðum og flug-
vélum veldur umtalsverðum trufl-
unum á svefni. Hávaði getur táknað
aðsteðjandi hættu og veldur því að
heilinn sendir streituhormón út í
blóðrásina; bæði adrenalín og nor-
adrenalín; býr líkamann undir átök.
Faraldsfræðirannsóknir (hóprann-
sóknir) hafa sýnt að umhverfis-
hávaði tengist aukinni tíðni háþrýst-
ings, kransæðastíflu og heila-
blóðfalls. Þá benda rannsóknir
einnig til að ónæði af völdum há-
vaða sem fólk telur sig ekki hafa
stjórn á getur til langframa aukið
líkur á kvíða og þunglyndi.
Samfélag okkar hefur tekið mikl-
um breytingum á síðustu árhundr-
uðum en heyrn sem viðvörunarkerfi
líkamans þróaðist á mörg þúsund
árum. Það mun taka langan tíma
fyrir kerfið að aðlagast nútíma-
samfélagi. Það sem áður var lífs-
nauðsynlegt viðbragð er í dag meira
í ætt við platútkall vegna „aðsteðj-
andi hættu“ sem ekki er lengur til
staðar en veldur aukinni streitu í
líkamanum og í sumum tilfellum
þrálátu streituástandi.
Margir íbúar í borgum búa ná-
lægt umferðaræðum þar sem um-
ferð er langt fram á kvöld og jafn-
vel að nóttu til. Dæmi eru um að
fólk sem býr við umferðaræðar og
hefur átt í vandræðum með að sofa
hafi ráðist í að kaupa nýtt rúm til
þess að bæta svefn. Nýja rúmið
leysti ekki svefnvandann. Við nán-
ari eftirgrennslan kom í ljós að næt-
urhávaði frá nærliggjandi stofn-
braut umferðar var sökudólgurinn.
Fólk vill gjarnan sofa við opinn
glugga til þess að tryggja ferskt loft
á meðan sofið er. Í slíkum tilvikum
er hins vegar nauðsynlegt að finna
aðrar lausnir sem tryggja aðkomu
fersks lofts án þess að hleypa há-
vaðanum inn í svefnherbergið þar
sem sofið er.
Alþjóðaheilbrigðisstofnunin hefur
um langa hríð verið að benda á
hættuna sem fylgir of miklum há-
vaða fyrir svefn, heilsu og lífsgæði.
Börn og eldra fólk eru í sérstakri
hættu vegna hávaðamengunar. Árið
2009 gaf stofunun út viðamikið rit,
Night Noise Guidlines for Europe.
Ritið má finna með leitarvél á net-
inu undir slóðinni:
www.euro.who.int/__data/assets/
pdf_file/0017/43316/E92845.pdf
Það er vonandi að sem flestir les-
endur þessa greinarkorns hafi tök á
því að kynna sér ritið og þar með
alvöru málsins fyrir lýðheilsu hér á
landi. Við erum víða hátt yfir æski-
legum hávaðamörkum í íbúðabyggð
hér á landi, sérstaklega við stofnæð-
ar umferðar á höfuðborgarsvæðinu.
Áhrif langvarandi svefnleysis má
sjá í töflunni hér að neðan úr of-
anskráðri heimild.
Árið 2002 gaf Evrópusambandið
út tilskipum um kortlagningu há-
vaða og aðgerðaáætlanir í aðildar-
ríkjum til þess að sporna við stig-
vaxandi hávaða í umhverfinu; sem
víða er kominn langt yfir bærileg
mörk. Ákvæði voru um upplýs-
ingaskyldu gagnvart almenningi.
Gildandi hávaðakort við helstu
stofnbrautir hér á landi eru birt á
vef Umhverfisstofnunar undir slóð-
inni: http://ust.is/einstaklingar/
umhverfi-og-heilsa/havadi
Hér með hvetja greinarhöfundar
lesendur sem búa í háværu um-
hverfi til þess að kanna hljóðstig við
íbúðir sínar á nefndum hávaðakort-
um og bera saman við æskileg mörk
í fyrrgreindu upplýsingariti
Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar.
Sjálfsagt og eðlilegt er að leita að-
stoðar og réttar síns eftir því sem
við á hjá viðkomandi sveitarfélagi ef
hávaði er yfir æskilegum mörkum.
Reynslan hefur margsýnt að fram-
farir hér á landi verða ekki án
virkrar þátttöku almennings. Þetta
snýst um heilsu okkar allra. Það er
veruleg skerðing á lífsgæðum að
njóta ekki nægs nætursvefns eins
og þeir þekkja sem reynt hafa.
Heilsan er í húfi.
Sefur þú nógu vel;
ef ekki hvað veldur?
Eftir Ólaf
Hjálmarsson og
Lárus
Guðmundsson
» Það er veruleg
skerðing á lífs-
gæðum að njóta ekki
nægs nætursvefns eins
og þeir þekkja sem
reynt hafa. Heilsan er í
húfi.
Ólafur
Hjálmarsson
Ólafur er verkfræðingur og
Lárus er faraldsfræðingur.
Afleiðingar þráláts
svefnleysis vegna
umhverfishávaða
Tegund
áhrifa Afleiðingar
Hegðun
Skert afköst í vinnu.
Þreyta, einbeitingar- og
minnisörðugleikar. Um-
ferðarslys.
Líf-
fræðileg
áhrif
Kvíði, þunglyndi, offita,
fíkn, áhrif á öndunarfæri,
ónæmiskerfi og meltingu.
Aukin vöðvaspenna, hjarta-
og æðajúkdómar. Auknar
dánarlíkur fyrir aldur fram.
Heimild: World Health Organization 2009,
Night Noise Guidelines For Europe
Lárus
Guðmundsson