Morgunblaðið - 24.03.2018, Blaðsíða 49

MENNING 49
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. MARS 2018
ICQC 2018-20
PÖNTUN AUGLÝSINGA:
fyrir mánudaginn 16. apríl.
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105 kata@mbl.is
SÉRBLAÐ
Fatnaður fyrir brúðhjónin, förðun, hárgreiðsla,
brúðkaupsferðin, veislumatur, veislusalir og
brúðargjafir eru meðal efnis í blaðinu.
Brúðkaups-
blað
fylgir Morgunblaðinu föstudaginn 20. apríl
Blúshátíð í Reykjavík hefst með
hinum árvissa Blúsdegi í miðborg-
inni í dag kl. 14. Hátíðin mun að
venju leggja undir sig Skólavörðu-
stíginn og hefst skrúðganga við
styttuna af Leifi Eiríkssyni við Hall-
grímskirkju. Lúðrasveitin Svanur
tekur þátt í henni og við setningu
hátíðarinnar verður svo tilkynnt
val á heiðursfélaga Blúsfélags
Reykjavíkur árið 2018.
Boðið verður upp á lifandi blús á
Skólavörðustíg frá klukkan 14,
kveikt upp í grillum og boðið upp á
kjúklingavængi og fleira góðgæti
og kl. 16 hefjast svo tónleikar á
Borgarbókasafni í Grófinni.
Fyrstu stórtónleikar hátíðar-
innar verða svo haldnir þriðjudag-
inn 27. mars kl. 20 á Hilton Reykja-
vík Nordica en á þeim koma fram
Laura Chavez og Ina Forsman,
Beggi Smári og Nick Jameson og
blúsaðasta band Músíktilrauna.
Dagskrá hátíðarinnar má finna á
blues.is.
Blúsbræður Blústónleikar á Skóla-
vörðustíg á Blúsdeginum 2016.
Blúshátíð í Reykja-
vík sett í dag
Morgunblaðið/Eggert
Blandaði kórinn King’s Voices frá
Kings College í Cambridge á Eng-
landi, syngur í Hallgrímskirkju í
dag kl. 17 og einnig í messu á morg-
un kl. 11. Kórinn syngur enskan
„Evensong“, þ.e. aftansöng, „með
hrífandi fallegri kórtónlist með og
án orgels í anda King’s eins og kór-
inn syngur þar alla mánudaga,“
segir í tilkynningu. Organisti
þeirra, Edward Reeve, leikur á org-
el Hallgrímskirkju og stjórnandi er
Ben Terry. „Evensong“ er sunginn
daglega í öllum helstu stórkirkjum
Bretlands, skv. tilkynningu og var
hann síðast sunginn í kirkjunni á
Kirkjulistahátíð 2015.
Tónaflóð Nokkrir söngvara kórsins
King’s Voices frá Cambridge.
King’s Voices í
Hallgrímskirkju
AF KVIKMYNDUM
Helgi Snær Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Íslensk kvikmynd skilaði mestum
miðasölutekjum af þeim sem sýnd-
ar voru í kvikmyndahúsum lands-
ins í fyrra, líkt og árið 2016, eins
og greint var frá í Morgunblaðinu
fyrir ekki svo löngu. Árið 2017 var
það kvikmynd leikstjórans Óskars
Þórs Axelssonar, Ég man þig, og
árið 2016 Eiðurinn eftir Baltasar
Kormák. Nær 50.000 manns sáu
hvora mynd og komst kvikmyndin
Undir trénu, eftir leikstjórann Haf-
stein Gunnar Sigurðsson, nærri
þeirri aðsókn í fyrra, með rúmlega
42.000 selda aðgöngumiða. Þetta
sýnir vel, líkt og svo oft áður, að Ís-
lendingar flykkjast á íslenskar
kvikmyndir, ef þeir hafa áhuga á
að sjá þær. Það liggur í augum
uppi. Og á tímum stafrænna efn-
isveitna og síaukins framboðs af
sjónvarpsefni hlýtur þetta að telj-
ast frábær aðsókn.
Frá 29 upp í 84.455
En svo eru það hinar kvik-
myndirnar, þær sem fólk virðist
hafa lítinn áhuga á að sjá, jafnvel
þó að þær hlaði á sig verðlaunum á
erlendum kvikmyndahátíðum og
rigni yfir þær lofdómum gagnrýn-
enda. Besta dæmið er líklega
fyrsta kvikmynd Benedikts Erl-
ingssonar í fullri lengd, Hross í oss.
Hún fór sigurför um heiminn, sóp-
aði að sér verðlaunum en hlaut,
þrátt fyrir það, litla aðsókn hér á
landi. Þetta var árið 2013 og það
var slæmt ár fyrir íslenskar kvik-
myndir, ef litið er til aðsóknar.
Rúmlega 13.000 miðar seldust á
Hross í oss, meira en þrisvar sinn-
um færri en seldust á Eiðinn og Ég
man þig. Önnur ágæt kvikmynd
sem fáir virtust hafa áhuga á að sjá
er Á annan veg eftir Hafstein
Gunnar Sigurðsson og í fyrra fór
fyrsta kvikmynd Guðrúnar Ragn-
arsdóttur, Sumarbörn, sömu leið.
Þessi dræma aðsókn er svo
sem ekkert nýtt, eins og sjá má á
úttekt kvikmyndavefjarins Klapp-
trés á heildaraðsókn og aðsókn yfir
opnunarhelgar íslenskra kvik-
mynda á árunum 1995 til 2017 (vef-
Hvað dregur fólk (ekki) í bíó?
Áhugaleysi Verðlaunafjöld og lofdómar virðast ekki skipta miklu þegar
kemur að aðsókn að íslenskum kvikmyndum hér á landi. Hér má sjá stillu úr
Svaninum sem aðeins 4.000 manns höfðu séð eftir 10 vikna sýningar.
mynd sem komst fyrir það fyrsta
inn á hina virtu Sundance--
kvikmyndahátíð og hlaut þar að
auki leikstjórnarverðlaun. Ísold er
fyrsti íslenski leikstjórinn sem hlýt-
ur þann heiður. En það virðist
engu máli skipta, fólk fer heldur að
sjá Bruce Willis í enn einni hasar-
myndinni. Tekið skal fram að þetta
voru aðeins fyrstu dagar Andið
eðlilega í sýningum og vonandi
tekur þjóðin nú við sér, drífur sig í
bíó að sjá þessa vönduðu kvikmynd
og styrkir um leið íslenska kvik-
myndagerð. Síðustu aðsóknartölur
voru þær að um 2.900 manns hefðu
séð myndina að lokinni helgi þann-
ig að líklega á hún nóg eftir.
Of „listrænar“?
Hvernig stendur á þessu hróp-
andi misræmi í aðsókn að íslensk-
um kvikmyndum? Hvernig stendur
á því sjötti hver Íslendingur fer að
sjá sumar þeirra (og þá einkum
kvikmyndir Baltasars) en aðrar
eru sýndar fyrir nær tómum sölum
svo vikum skiptir? Aðsókn und-
anfarin ár að íslenskum kvikmynd-
um virðist benda til þess að bíó-
gestir gefi lítið fyrir erlend
verðlaun eða lofdóma erlendra og
innlendra gagnrýnenda. Þá eiga
allar þær kvikmyndir sem nefndar
hafa verið það sameiginlegt að
flokkast til svokallaðra „art
house“-kvikmynda, þær eru „list-
rænar“, eins og það er stundum
kallað þótt allar kvikmyndir ættu í
eðli sínu að vera listrænar þar sem
þær eru listaverk en þó heldur mis-
jöfn að gæðum. Umfjöllunarefni
þessara listrænu kvikmynda er oft-
ar en ekki dramatískt, átakanlegt
eða óljóst, miklar tilfinningar í
spilinu og siðferðilegum spurn-
ingum varpað fram án þess að við
þeim fáist endilega svör. Þessar
myndir virðast tilheyra allt annarri
vídd í heimi kvikmynda en þær
sem jafnan njóta mestrar aðsókn-
ar, t.d. ofurhetjumyndir. Í þessum
„artí“ kvikmyndum eru ekki
sprengingar og læti, lítið um slags-
mál, kappakstur eða skotbardaga.
Engir vöðvastæltir menn og fá-
klæddar konur. Enginn Adam
Sandler að fíflast. Og ef táningar
eru sá hópur sem sækir helst bíó-
hús er engin furða að afþreyingin
verði heldur fyrir valinu, unga
fólkið vill auðvitað skemmta sér.
Bara einhverjir hestar …
En af hverju er þá fjölmennt á
Eiðinn og Ég man þig? Umfjöll-
unarefnin í þeim eru líka drama-
tísk, barnshvarf og draugagangur í
annarri og faðir sem hefur misst
dóttur sína í hendur eiturlyfjasala í
hinni. Einhver formúla virðist vera
þar á ferð sem höfðar til fólks.
Í Undir trénu er fjallað um
hatrammar nágrannadeilur. Ekki
eru þær nú léttmeti en Steindi Jr.,
Siggi Sigurjóns og Edda Björgvins
leika í myndinni og þau draga að
sér ólíkar kynslóðir sem gæti
mögulega skýrt þá góðu aðsókn
sem myndin hlaut. Eða var mark-
aðssetningin kannski svona vel
heppnuð?
Aðsóknin að Hrossum í oss á
sínum tíma er mér ráðgáta og ég
minnist þess að hafa dásamað kvik-
myndina fyrir daufum eyrum. Þeg-
ar spurt var hvers vegna fólk hefði
svona lítinn áhuga voru svörin oft
óljós. „Æ, þetta er einhver hesta-
mynd“ eða „æ, þetta er einhver
sveitamynd um einhverja karla og
hesta“. Fólk virtist, sumt hvert,
ekki geta útskýrt betur en þetta af
hverju áhugaleysi þess stafaði.
Eitt hljóta þó allir að vera
sammála um: styrkja þarf íslenska
kvikmyndagerð og veita ungum og
upprennandi leikstjórum brautar-
gengi og hvatningu. Og á síðustu
árum hefur kastljósinu verið beint í
æ meiri mæli að konum í faginu og
athygli vakin á því hversu fáar þær
eru í röðum leikstjóra. Nú eru
kvikmyndir tveggja íslenskra
kvenna sýndar í kvikmyndahúsum
landsins og stuðningur landsmanna
við þær meiri í orði en á borði, ef
marka má aðsókn. Hvernig væri nú
að sýna stuðninginn í verki, sleppa
því að horfa á sjónvarpið eitt kvöld
og drífa sig í bíó? Til hvers er listin
ef enginn er til að njóta hennar?
Eða er það kannski ósanngjörn
krafa að Íslendingar eigi að fara að
sjá sjá íslenskar kvikmyndir í bíó?
Einhvers konar þjóðrembutíma-
skekkja?
Sem betur fer veltur íslensk
kvikmyndagerð ekki eingöngu á
bíóaðsókn hér heima því þá værum
við í vondum málum. Sjónvarp og
streymisveitur verða sífellt fyrir-
ferðarmeiri og þótt aðsókn sé
dræm í bíó getur vel verið að miklu
fleiri vilji horfa á íslenskar kvik-
myndir heima í stofu í stórum
flatskjá. Og í samanburði við ná-
grannalöndin, t.d. Danmörku, er
aðsókn hér að innlendum kvik-
myndum ekki verri en gengur og
gerist. En hún er, samt sem áður,
langt frá því að vera góð.
» Í þessum „artí“-kvikmyndum eru
ekki sprengingar og
læti, lítið um slagsmál,
kappakstur eða skot-
bardaga. Engir vöðva-
stæltir menn og fá-
klæddar konur. Enginn
Adam Sandler að fíflast.
slóðin er klapptre.is/heildarad-
sokn-og-opnunarhelgar-islenskra-
biomynda-1995-2017/). Ef litið er
á heildaraðsókn er Mýrin eftir
Baltasar Kormák á toppnum,
heildaraðsókn 84.455 miðar og á
botninum er Þriðja nafnið með 29
miða. Reyndar vantar upplýsingar
um aðsókn að nokkrum kvikmynd-
um, svo því sé haldið til haga.
4.000 manns á tíu vikum
Í byrjun þessa árs var frum-
sýnd kvikmyndin Svanurinn eftir
leikstjórann Ásu Helgu Hjörleifs-
dóttur, hennar fyrsta í fullri lengd
og byggð á góðkunnri og marglof-
aðri skáldsögu eins virtasta rithöf-
undar þjóðarinnar, Guðbergs
Bergssonar. Kvikmyndin hlaut já-
kvæða gagnrýni hér heima og
hafði þá hlotið verðlaun á alþjóð-
legum kvikmyndahátíðum. Ekki
dugði það til og eftir 11 vikur í sýn-
ingum, í byrjun þessarar viku,
höfðu aðeins um 4.200 manns séð
myndina. Nýjasta dæmið er svo
Andið eðlilega, kvikmynd Ísoldar
Uggadóttur og enn og aftur fyrsta
kvikmynd leikstjóra í fullri lengd.
Yfir frumsýningarhelgi, 9.-11.
mars, sáu hana 720 manns. Kvik-
myndin var sýnd í fimm sölum og
sé fjölda gesta deilt niður á daga
þá sáu 240 manns myndina á degi
hverjum. Þetta er afar dræm að-
sókn, hefði maður haldið, að kvik-