Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.03.2018, Qupperneq 15

9. Er hægt að ætlast til þess að 10. bekk-
ingar viti hvað „að gera glettingar“ merk-
ir? Orðið glettingar kemur fjórum
sinnum fyrir í safni með 1,25
milljörðum orða
mal-
heild-
ir.arna-
stofnun.is
35. Í því
samhengi sem um
er að ræða er mjög
erfitt að átta sig á
merkingunni.
77. Þetta er alger
gildruspurning. Fæstir
þekkja guð í hk., hvað þá
hk.ft. Hins vegar vita
margir að karlkynsorð fá
iðulega eitt n í þolfalli
þannig að miklar líkur
eru á að margir merki
við I.
18.3. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
„Samræmd könnunarpróf eru lítill hluti af
því heildarnámsmati sem fram fer í skól-
um og mikilvægt að nálgast prófin með því
hugarfari.“
Af vefsíðu Menntamálastofnunar,
mms.is
Upphaflega var lagt upp með að sam-
ræmd próf væru stöðupróf, til að auðvelda
nemendum að bæta árangur sinn. Á síð-
asta ári var ákveðið að framhaldsskólum
væri heimilt að kalla eftir niðurstöðum
prófanna við inntöku nýnema. Tilkynnt var
um þessa breytingu degi áður en prófin
voru lögð fyrir nemendur í 9. og 10. bekk
og vakti það hörð viðbrögð kennara og
skólastjórnenda því þótt fæstir framhalds-
skólar líti til eða óski eftir einkunnum úr
samræmdu prófunum er þessi möguleiki
fyrir hendi, að einkunnir samræmdu próf-
anna séu viðbótargögn þar sem valið er á
milli nemenda þar sem mikið er um um-
framumsóknir. Skólameistari vinsælasta
framhaldsskólans, Verslunarskóla Íslands,
hefur lýst því yfir að þrátt fyrir að í fyrra
hafi skólinn gefið það út að hann myndi
mögulega styðjast við einkunnir úr sam-
ræmdu prófunum sé raunin ekki sú núna.
Þegar í ljós hafi komið að hver og einn
nemandi átti að senda inn samræmdu ein-
kunnirnar sjálfur en skólinn ekki fengið
þær sendar frá MMS hafi þetta verið
marklaust og skólinn ákveðið að hætta
þessu.
Enn sem komið er er þetta þó heimilt
samkvæmt lögum en í viðtali við Morgun-
blaðið sagði Arnór Guðmundsson, forstjóri
MMS, að þessi reglugerð, sem kom upp-
haflega frá menntamálaráðuneytinu, væri í
endurskoðun og fyrirætlanir um að taka
hana alveg út.
„Mér líst rosalega vel á að taka þetta
ákvæði út. Samræmdu prófin eru núna
lögð fyrir í 9. bekk til að nemendur eigi að
geta metið stöðu sína og hafa heilt ár til
að bæta sig. Eitt ár er heil eilífð á þessum
aldri og manneskja sem klárar 10. bekk er
allt önnur en sú sem klárar 9. bekk.
Þetta setti skólastarfið í mikið uppnám á
síðasta ári en upplýsingagjöf skorti víða.
Til dæmis var ritun ekki á samræmda
prófinu í fyrra og það var ákveðið aðeins
nokkrum dögum áður en prófið var lagt
fyrir en við kennarar höfðum eytt miklum
tíma í að einmitt undirbúa þau fyrir þann
þátt, krakkarnir voru búnir að fá þjálfun á
lyklaborð spjaldtölvu því þau kviðu því að
þurfa að skrifa á tölvuna. Sá undirbún-
ingur var svo ekki til neins.
Samræmdu prófin eru sögð eiga að vera
könnunarpróf, skoða hvar nemandinn er
staddur, en óhjákvæmilega setur svona
stórt próf allt starf úr skorðum með gríð-
arlegum undirbúningi sem fer í þetta. Það
eru alls kyns tæknileg atriði sem þarf að
huga að; redda tækjum, hlaða þau, skipu-
leggja stofurnar, fá mannskap í yfirsetu.
Krakkarnir vilja líka vera vel undirbúin
fyrir próf, þau vilja kennslu sem miðar
sérstaklega að prófinu. Það fer því mikill
tími úr hefðbundnu skólastarfi til að læra
fyrir þetta eina próf, sem er ekki í nokkr-
um takti við það sem aðalnámskrá segir
varðandi kennsluhætti; þeir eigi að vera
fjölbreyttir og skólinn sé án aðgreiningar.“
Helga Birgisdóttir kennari
Er prófstress óþarfi?
23. Hér er A rétt skv. matsblaði. En augljóslega gætu
B og C líka komið til greina.
24. Hér er þriðji möguleikinn sá rétti skv. matsblaði. En
hver er munurinn á „bara lygi“ og „hrein vitleysa“?
Augljóslega gæti annar möguleikinn líka komið til
greina.
27. Rétta svarið skv. matsblaði er fyrsti möguleik-
inn. En það má líka hugsa sér fjall sem
gengur í sjó fram og þá gæti annar mögu-
leikinn verið réttur; og einnig eru til gró-
in fjöll sem fjórði möguleikinn gæti vel
átt við.
30. Hér er þriðji möguleikinn sá rétti
skv. matsblaði. En vitanlega er ann-
ar möguleikinn líka réttur, sbr. hin
vísa kona. Það er hvergi tekið fram
að miða eigi við uppflettimynd orðanna.
Gagnrýni á íslenskuhlutann
„Allar spurningar prófsins byggja því á námsefni og námsmarkmiðum
sem eru tilgreind í aðalnámsskrá. Aðalnámsskrá leggur áherslu á kunn-
áttu, leikni og hæfni nemenda en ekki ákveðin afmörkuð efnisatriði.
Þannig er ekki gefinn út sérstakur listi af atriðum heldur lögð fram fjöl-
breytt próf sem reyna á ólíka kunnáttu, leikni og hæfni.“
Vefsíða Menntamálastofnunar, mms.is
„Samræmd próf taka á brotabroti af því sem nám nemenda á að fela í
sér og eru ekki í neinu samræmi við aðalnámskrá grunnskóla. Nem-
endur og kennarar vita ekki hver áhersluatriðin eru, t.d. í málfræði. Á
prófunum er einungis kannaður lesskilningur, málnotkun og mál-
fræðikunnátta. Ekki röksemdafærsla, túlkun, framsögn, eða ritun.
Vissulega er skoðað hvort orð séu rétt stafsett en það er ekki ritun, það
er ekki að kenna nemendum að færa rök fyrir máli sínu og beita orða-
forða. Nemendur fá því ekki að sýna hvað þeir geta og þeir vita ekki til
hvers er ætlast því kennarar fá ekki að vita hvaða efnistök liggja til
grundvallar samræmdum prófum.“
Hulda Dögg Proppé kennari
„Málfræðihluti prófsins fellur ekki vel að námsskrá og markmiðum
hennar og þótt allir geti gert mistök þá eru of oft beinar villur í spurn-
ingum í þeim hluta prófsins sem ég hef skoðað, málfræðihlutanum. Oft
er ekki ljóst hvert svarið á að vera og stundum er ekki hægt að sjá endi-
lega hver rétti möguleikinn er, þar sem tvö svör koma til greina og mikil
áhersla lögð á gildrur, sem er ekki vel til þess fallið að sýna málkunnáttu.
Ég hef heyrt það sama um lesskilningshlutann frá öðrum íslensku-
prófessorum en þegar við prófessorar í íslensku erum í vafa hvað er rétt
svar á þessum krossaprófum hlýtur að þurfa að endurskoða þau.“
Eiríkur Rögnvaldsson prófessor
„Samræmdu prófin snúast meira og minna um að muna meðan aðal-
námsskrá snýst fyrst og fremst núna um hæfniviðmið í námi. Hæfni til að
nýta sér þekkingu og færni. Það að taka próf í því að muna, sem einhvers
konar allsherjar uppsprettu nemenda gengur ekki lengur í því umhverfi
sem við erum að vinna. Prófin og skólastarfið tala ekki saman.“
Helga Birgisdóttir kennari
„Krossapróf sýna bara takmarkaða kunnáttu nemenda og jafnvel
hæfileika til að ramba á rétt svar. Þú færð ekkert að sýna hvað þú getur
gert ef þú átt að svara kostum.
Ég sem kennari tók sjálf sýniprófið á vef mms.is áður en ég fór í
gegnum það með nemendum og ég sem menntaður íslenskukennari
fékk ekki fullt hús stiga því þarna var fullt af spurningum með afar
loðnum valmöguleikum.“
Hulda Dögg Proppé kennari
„Menn hafa áhyggjur af stöðu íslenskunnar og skiljanlega. Við erum
til í alla faglega umræðu en frábiðjum okkur gífuryrði sem hafa verið
sett fram í gagnrýni á til dæmis samfélagsmiðlunum. Það má alltaf gera
betur í námsmati og við erum að vinna í því að þróa prófin þannig að
þau falli betur að áherslum námsskráarinnar. Við höfum heyrt talað um
að Menntamálastofnun sé metnaðarlaus varðandi þróun prófa en ég
held að sumu leyti höfum við farið of hratt í metnaði fyrir að láta ís-
lenskunemendum og skólum í té nútímaleg próf og þess vegna var teki
nokkur áhætta í þessari rafrænu fyrirlögn.
Með ritunina og aðra þætti þá ætlum við að taka þá þætti íslensk-
unnar inn í annars konar stöðupróf og skimanir sem munu fljótlega líta
dagsins ljós og verða hluti af Lesferli, sem er heiti á nýju matstæki sem
Menntamálastofnun vinnur að. Þar á að meta læsi, lesfimi, lesskilning,
ritun, orðaforða og málskilning en þessi próf verða öll tilbúin til
notkunar 2020.“
Arnór Guðmundsson, Menntamálastofnun
ÚR ATHUGASEMDUM EIRÍKS