Morgunblaðið - 27.04.2018, Síða 18

Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Margir sérfræðingar í málefnum Kóreuríkj-
anna eru efins um að fundir leiðtoga Norður-
Kóreu, Kim Jong-un, með forseta Suður-Kóreu
í dag og síðar með Donald Trump Bandaríkja-
forseta verði til þess að norðurkóreska ein-
ræðisstjórnin afsali sér kjarnavopnum eins og
bandarísk stjórnvöld hafa krafist. Varanleg
lausn á deilu Bandaríkjanna og Norður-Kóreu
um kjarnavopn einræðisstjórnarinnar myndi
krefjast tilslakana sem ríkin tvö hafa ekki léð
máls á.
Walter Russell Mead, bandarískur prófessor
og sérfræðingur í utanríkismálum, telur að
skilaboðin frá Kim fyrir leiðtogafundina bendi
ekki til þess að einræðisstjórn hans ætli að af-
sala sér kjarnavopnum. „Hann hefur frekar
sent þau skilaboð að hann vilji hjálpa Trump
forseta ef Trump hjálpar honum. Norður--
Kóreustjórn myndi samþykkja kjarnorkuaf-
vopnun sem markmið og stöðva kjarnorkutil-
raunir; Bandaríkjastjórn myndi í staðinn fallast
á að aflétta sumum af refsiaðgerðunum og
styðja samningaviðræður um frið,“ segir pró-
fessorinn í grein í The Wall Street Journal.
Mead telur að Trump geti lýst yfir sigri eftir
fundinn ef Kim heitir því að stöðva eldflaugatil-
raunir N-Kóreumanna. Hægt verði þá að halda
áfram viðræðum um varanlegan frið á Kóreu-
skaga og allir ráðamennirnir geti flutt fjálgleg-
ar ræður um kjarnorkuafvopnun á Kóreuskaga.
Trump og dyggustu stuðningsmenn hans
gætu síðan hampað þessum „sigri“ og lýst hon-
um sem sönnun þess að forsetinn væri afburða-
snjall samningamaður.
Ólík markmið
Kim Jong-un ræðir við forseta Suður-Kóreu,
Moon Jae-in, á hlutlausa beltinu við landamæri
Kóreuríkjanna í dag. Fundurinn fer fram í
Friðarhöllinni sem er Suður-Kóreumegin á
hlutlausa beltinu og þetta er í fyrsta sinn sem
leiðtogi einræðisstjórnar Norður-Kóreu fer á
suðurkóreskt landsvæði frá því að Kóreustríð-
inu lauk fyrir 65 árum. Meginmarkmiðið með
fundinum er að greiða fyrir fyrirhuguðum fundi
Trumps með Kim Jong-un sem gert er ráð fyrir
að verði haldinn í maí eða júní.
Skilaboðin frá Kim fyrir fundina hafa hljómað
vel. Einræðisherrann hefur sagt að hann vilji
ræða kjarnorkuafvopnun á Kóreuskaga og
hann sagði um síðustu helgi að hann hefði
ákveðið að stöðva kjarnorkutilraunir N-Kóreu-
manna og tilraunir þeirra til að þróa langdræg-
ar eldflaugar sem hægt væri að skjóta á megin-
land Bandaríkjanna. Norður-Kóreumenn hafa
þó áður lýst því yfir að þeir hafi hætt slíkum til-
raunum og léð máls á kjarnorkuafvopnun, jafn-
vel undirritað samninga sem þeir hafa síðan
ekki staðið við.
„Það eru margar ólíkar leiðir til að túlka orða-
lag Norður-Kóreumanna – menn geta túlkað
orðin bókstaflega, lesið á milli línanna, eða túlk-
að þau þannig að það endurspegli vonir þeirra
sjálfra,“ hefur fréttaveitan AFP eftir Koh Yu-
hwan, prófessor í Norður-Kóreufræðum við
Dongguk-háskóla í Seoul. Hann segir að leið-
togar Bandaríkjanna og Kóreuríkjanna tveggja
hafi ólík markmið í viðræðunum. „Í augum
Trumps er brýnast að koma í veg fyrir að
Norður-Kóreumenn geti lokið þróun eldflauga
sem gætu dregið til Bandaríkjanna. Í augum
stjórnvalda í Norður-Kóreu er mikilvægast að
koma í veg fyrir að Bandaríkjaher geri árás á
landið og hefja samningaviðræður sem kjarn-
orkuveldi til að bæta efnahag landsins. Ráða-
mennirnir í Suður-Kóreu vilja fá Norður-Kóreu
og Bandaríkin til að hefja viðræður um frið-
samlega lausn og bæta tengsl Kóreuríkjanna.“
Sama setningin í viðræðunum getur þannig ver-
ið túlkuð með ólíkum hætti í löndunum þremur.
Óljós krafa um öryggistryggingar
Þegar Norður-Kóreumenn hafa talað um að
þeir vilji kjarnorkuafvopnun á Kóreuskaga hafa
þeir sett þau skilyrði að bandarísku hersveit-
irnar í Suður-Kóreu verði fluttar þaðan og
stjórnin í Washington skuldbindi sig til að beita
ekki kjarnavopnum til að vernda landið. Banda-
rísk stjórnvöld hafa aldrei léð máls á slíkum
samningi. Moon hefur sagt að Norður-Kóreu-
menn hafi ekki sett fram slík skilyrði með skýr-
um hætti í aðdraganda leiðtogafundarins í gær
en talað óljóst um „öryggistryggingar“.
Suður-kóreski stjórnmálaskýrandinn Hong
Min telur að refsiaðgerðir Sameinuðu þjóðanna
og sú stefna Trumps að beita Norður-Kóreu-
stjórn „hámarksþrýstingi“ hafi orðið til þess að
Kim „virðist nú vera viljugri en nokkru sinni
fyrr“ til að fallast á tilslakanir í deilunni um
kjarnavopnin. Hann segir að besta mögulega
niðurstaða fundar leiðtoga Kóreuríkjanna í dag
væri að Kim skuldbyndi sig með skýrum hætti
til að stefna að kjarnorkuafvopnun og nákvæm-
ari tillögur um framkvæmd hennar yrðu síðan
ræddar á fundi hans með Trump, m.a. um eftir-
lit vopnasérfræðinga Sameinuðu þjóðanna með
kjarnorkustöðvum Norður-Kóreumanna.
Aðrir fréttaskýrendur eru þó efins um að
þetta verði niðurstaðan og segja að þótt yfir-
lýsing N-Kóreumanna um að stöðva kjarnorku-
tilraunirnar hljómi vel sé ekki víst að hún hafi
mikla þýðingu þar sem þeir eigi nú þegar
kjarnavopn og þurfi ekki lengur að sprengja
kjarnorkusprengjur í tilraunaskyni. Stjórnin í
N-Kóreu sagði reyndar um helgina að frekari
tilraunir væru óþarfar þar sem hún hefði náð
markmiðum sínum um þróun kjarnavopna. Ein-
Yeonpyeong
Baengnyong Gangneung
NORÐUR-KÓREA
SUÐUR-KÓREA
Seoul
Pjongjang
Saga átaka og spennu á Kóreuskaganum
Leiðtogar Suður-Kóreu og Norður-Kóreu undirrituðu vopnahléssamkomulag 27. júlí 1953,
en hann var aldrei staðfestur með formlegum friðarsamningi. Nokkrum sinnum hefur
komið til átaka sem hafa valdið mikilli spennu og jafnvel hættu á nýju stríði.
19. janúar 1967
21. janúar 1968
18. ágúst 1976
Norðurkóreskir hermenn réðust á hóp manna sem
voru að höggva tré á hlutlausa beltinu.
Tveir bandarískir hermenn biðu bana.
9. október 1983
Norður-Kóreumenn gerðu sprengjuárás á grafhýsi
í Yangon í Búrma þegar forseti Suður-Kóreu, Chun
Doo-hwan, var þar í heimsókn. Hann komst lífs af
en 21 lét lífið.
Útsendararnir reyndu að komast
hjá handtöku í Barein með því
að taka inn banvænt eitur en
einn þeirra (Kim Hyun-hee) lifði
af og var handtekinn.
Talið er að um 50 N-Kóreumenn hafi látið lífið
Park
Chung-hee
Norðurkóreskt stórskotalið skaut á
suðurkóreska skipið Dangpo í Gulahafi.
Skipið sökk og 39 af 70 skipverjum létu lífið.
31 sérsveitarmaður frá Norður-Kóreu laumaði sér
inn á svæði nálægt Bláa húsinu, aðsetri og skrifstofu
forseta Suður-Kóreu í Seoul, til að myrða
Park Chung-hee, þáverandi forseta.
Suðurkóreskir öryggisverðir
komu í veg fyrir tilræðið og
urðu tveimur Norður-Kóreu-
mönnum að bana
í skotbardaga.
Kim Hyun-hee
September 1996
Suðurkóreskur njósnakafbátur strandaði nálægt
Gangneung í Suður-Kóreu. 24 bátsverjar og
útsendarar lágu í valnum eftir 45 daga leit.
23. nóvember 2010
N-Kóreumenn skutu sprengjum á eyjuna Yeonpyeong,
tveir sjóliðar og tveir íbúar hennar biðu bana.
15. júní 1999
Átök blossuðu upp milli herbáta undan
landamæraeyjunni Yeonpyeong í Gulahafi.
1 norðurkóreskur herbátur sökk og
3 varðbátarstórskemmdust.29. júní 2002
Suðurkóreskur eftirlitsbátur sökk í átökum varðbáta
Kóreuríkjanna og 6 létu lífið.
26. mars 2010
Suðurkóreska herskipið Cheonan sökk nálægt
landamæraeyjunni Baengnyong í Gulahafi,
46 sjóliðar biðu bana.
Alþjóðleg rannsóknarnefnd komst að þeirri
niðurstöðu að herskipið hefði orðið fyrir tundurskeyti
frá norðurkóreskum kafbáti.
29. nóvember 1987
Tveir útsendarar Norður-Kóreustjórnar komu fyrir
sprengju í suðurkóreskri farþegavél sem sprakk í
loft upp yfir Andamanhafi. 115 manns biðu bana.
Sprengjuárás N-Kóreumanna í Yangon
Brak úr herskipinu Cheonan híft upp
Norðurkóreskur hermaður á
flótta yfir hlutlausa beltið
Heimildir og myndir: Sjóher Suður-Kóreu/Chosun Ilbo/AFP Photo/Sameinuðu þjóðirnar
Suðurkóreskir sjóliðar fara í norður-
kóreskan kafbát sem strandaði
Suðurkóreskir og norðurkóreskir
herbátar í átökum á Gulahafi
GULAHAF
Kumgang-
fjall
21. ágúst 2015
13. nóvember 2017
Leiðtogi N-Kóreu, Kim Jong-un, fyrirskipaði landa-
mærasveitum að búa sig undir stríð eftir að hermenn
beggja ríkjanna skutu sprengjum yfir landamærin.
Norðurkóreskur hermaður hljóp yfir
hlutlausa beltið og félagar hans skutu á hann.
Hann særðist en komst á svæði Suður-
Kóreumanna og var fluttur á sjúkrahús.
Helstu atburðir
Kim og Trump
gætu hjálpað
hvor öðrum
 Trump sagður geta lýst yfir sigri ef Kim lofar að
binda enda á tilraunir sem ógni Bandaríkjunum
18 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 2018
SKRIFSTOFUHÚSGÖGN
Síðumúli 35 | 108 Reykjavík | S. 568 2828 | www.holmris.is
Bjóðum uppá húsgögn
eftir marga fræga
húsgagnahönnuði.
Mörg vörumerki.