Peningamál - 01.11.2004, Blaðsíða 5

I Yfirlit þjóðhags- og verðbólguspár
Forsendur nýrrar spár
Eins og endranær byggist verðbólguspá Seðlabank-
ans á þeirri forsendu að stýrivextir bankans haldist
óbreyttir (7,25%) út spátímabilið og að gengi krón-
unnar verði óbreytt frá spádegi. Miðað er við gildi
gengisvísitölunnar hinn 10. nóvember. Þá var vísi-
tölugildið u.þ.b. 120, sem er rúmlega 3% hærra gengi
en notað var í spá bankans í júní sl. en sama gildi og
miðað var við í marsspánni.
Horfur eru á enn meiri vexti eftirspurnar en hingað
til hefur verið gert ráð fyrir
Ný þjóðhagsspá Seðlabankans er sýnd í töflu 1. Eins
og þar kemur fram er nú spáð töluvert meiri vexti
eftirspurnar og hagvexti á næstu tveimur árum en
áður. Eru ástæður þess raktar í megintextanum.
Á næsta ári er gert ráð fyrir að einkaneysla aukist um
9½% og þjóðarútgjöld um tæplega 11%. Vegna mik-
ils innflutnings í tengslum við stóriðjuframkvæmdir
verður hagvöxtur minni en vöxtur þjóðarútgjalda, en
þó mun meiri en vöxtur framleiðslugetu við eðlilega
nýtingu framleiðsluþátta. Samkvæmt spánni er því að
öðru óbreyttu útlit fyrir mesta hagvöxt frá árinu 1987.
Árið 2006 munu stóriðjuframkvæmdir ná hámarki en
hagvöxtur verður þó heldur minni en árið 2005, enda
fjárfesting þegar orðin mjög mikil árið áður og fram-
leiðsluspenna einnig.
Verðbólguhorfur til næstu tveggja ára hafa versnað
verulega
Hinn mikli vöxtur eftirspurnar hefur leitt til þess að
vannýtt framleiðslugeta hefur gengið til þurrðar og
veruleg framleiðsluspenna myndast sem ágerist eftir
því sem líður á spátímabilið. Það leiðir óhjákvæmi-
lega til aukinnar verðbólgu, þrátt fyrir að sterkt gengi
krónunnar haldi áfram að vinna á móti innlendum
verðbólguþrýstingi til skamms tíma.
Verðbólguspá Seðlabankans er sýnd í töflu 2. Eitt
ár fram í tímann er spáð 3½% verðbólgu. Í júní var
spáð u.þ.b. 4% verðbólgu ár fram í tímann, en 3%
verðbólgu ef miðað er við sama tímabil og nú. Tvö ár
fram í tímann er spáð að verðbólga verði einnig u.þ.b.
3½%, en í júní var aðeins spáð 2½% verðbólgu. Hafa
Þróun og horfur í efnahags- og peningamálum1
Verðbólguhorfur til næstu tveggja ára hafa versnað
Frá því að Seðlabankinn birti síðustu verðbólguspá sína í júní sl. hafa verðbólguhorfur til lengri tíma
litið versnað töluvert. Má einkum rekja það til meiri vaxtar innlendrar eftirspurnar en áður var reiknað
með. Frá því júníspáin var gerð hefur ýmislegt orðið til þess að kynda undir vexti eftirspurnar. Stóriðju-
áformin hafa enn færst í aukana, á sama tíma og aðgangur almennings að lánsfé hefur orðið mun
greiðari en áður og vextir verðtryggðra húsnæðisveðlána til langs tíma lækkað. Einnig hefur verið
boðað að áformum um lækkun skatta á næstu árum verði framfylgt, sem enn frekar munu auka
ráðstöfunartekjur almennings og hvetja til aukinnar einkaneyslu. Horfur eru á að þessar aðstæður muni
leiða til þess að framleiðsluspenna verði mun meiri en áður var talið og muni kynda undir verðbólgu
síðari hluta spátímabilsins ef ekkert verður að gert.
1. Í þessari grein eru notaðar upplýsingar sem lágu fyrir þann 23. nóvem-
ber 2004.
4 PENINGAMÁL 2004/4