Peningamál - 01.11.2004, Blaðsíða 34

verðlagi gefa tilefni til. Innflutningsvegið meðal-
gengi krónunnar hafði í október hækkað um 3½% á
tólf mánuðum, en nokkuð mismunandi gagnvart
einstökum gjaldmiðlum. T.d. styrktist krónan um
rúmlega 10% gagnvart Bandaríkjadal, 2% gagnvart
sterlingspundi og 1½% gagnvart evru á sama tíma. Í
nóvember styrktist krónan enn frekar gagnvart helstu
gjaldmiðlum.
Verð innfluttrar mat- og drykkjarvöru hafði í
nóvemberbyrjun lækkað um 0,3% á tólf mánuðum.
Megnið af innfluttri matvöru kemur frá evrusvæði,
Bretlandi og Bandaríkjunum. Innfluttar vörur frá
Bandaríkjunum ættu tvímælalaust að hafa lækkað
vegna gengislækkunar Bandaríkjadals. Samkvæmt
samræmdri neysluverðsvísistölu evrópska efnahags-
svæðisins (HICP) hefur verðlag mat- og drykkj-
arvöru á evrusvæði og í Bretlandi lækkað um 0,2%
og 0,7% á tólf mánuðum. Líklegt er að verðlag á inn-
fluttum matvörum á þessum svæðum þróist með
svipuðum hætti og smásöluverðlag matvöru innan
þeirra. Að teknu tilliti til gengisþróunar má því ætla
að þrýstingur á verð innfluttrar mat- og drykkjarvöru
ætti fremur að vera niður á við á næstunni.
Verð innfluttra bíla hefur hækkað um 3,4% á tólf
mánuðum til september. Á sama tímabili hækkaði
það um 1% á evrusvæði og lækkaði um 0,3% í Bret-
landi. Með hliðsjón af styrkingu krónunnar má ætla
að verð á bílum hefði átt að hækka mun minna en það
hefur gert og jafnvel að tilefni hafi verið til verðlækk-
unar bíla á þessu ári. Verðhækkun nýrra bíla stafar
því sennilega af vaxandi eftirspurn.
Innlent vöruverðlag að matvörum frátöldum hefur
hækkað töluvert
Innlend vara keppir við innflutta og fylgir yfirleitt
svipaðri verðþróun þótt sveiflur í gengi krónunnar
hafi ekki eins sterk áhrif á verð innlendrar vöru.
Undanfarna tólf mánuði hefur verðlag innlendrar
vöru í heild hækkað minna en innfluttrar vöru. Það
má þó fyrst og fremst rekja til lítillar hækkunar eða
jafnvel lækkunar á verðlagi innlendrar matvöru að
búvöru frátalinni. Innlent vöruverðlag að matvöru
undanskilinni hefur hækkað meira og kann það að
benda til sterkari áhrifa eftirspurnar þar sem minna
aðhalds gætir frá innflutningi. Það sem af er þessu ári
hefur árshækkunin verið á bilinu 3-4% og 3,5% í
nóvember. Á sama tíma hefur verð innfluttrar vöru
annarrar en áfengis, tóbaks og eldsneytis hækkað á
bilinu 0,5-1%.
Verðbólguvæntingar hækka enn
Verðbólguvæntingar hafa hækkað nokkuð á haust-
mánuðum. Í ágúst voru verðbólguvæntingar mældar
með verðbólguálagi ríkisskuldabréfa til þriggja og
fimm ára að meðaltali 3% og 3,4%, en á fyrri helmingi
nóvembermánaðar voru þær að meðaltali 3,3% og
3,7% en höfðu verið enn hærri í október. Sérfræðingar
á fjármálamarkaði gera ráð fyrir að verðbólga yfir árið
2005 verði meiri en þeir reiknuðu með í byrjun sept-
ember. Samkvæmt nýjustu könnun (sjá rammagrein 5)
gera þeir að meðaltali ráð fyrir 3,5% verðbólgu yfir
árið 2005. Lægsta gildi er 2,7% og hæsta gildi 4,9%. Í
könnun sem gerð var fyrir útgáfu Peningamála 2004/3
gerðu þeir að meðaltali ráð fyrir 3,2% verðbólgu.
Hæsta gildið var 3,5% og hið lægsta 3,0%.
Gengi og verðlag innfluttrar vöru
mars 1997 - nóvember 2004
Mynd 41
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004
90
95
100
105
110
115
120
125
130
12 mánaða breyting vísitölu (%)
Nýr bíll
og varahlutir
Gengisvísitala fyrir
vöruinnflutning
Innfluttar vörur
án áfengis og
tóbaks
Innlendar vörur án matvöru og
innfluttar vörur án eldsneytis, áfengis
og tóbaks janúar 2000 - nóvember 2004
Mynd 42
Heimild: Hagstofa Íslands.
2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004
0
2
4
6
8
10
12
14
-2
-4
-6
12 mánaða breyting vísitölu (%)
Innfluttar vörur án elds-
neytis, áfengis og tóbaks
Innlendar vörur
án matvöru
PENINGAMÁL 2004/4 33