Peningamál - 01.11.2004, Blaðsíða 67

66 PENINGAMÁL 2004/4
Ómetin útlán fá 100% áhættuvægi.
Lán til einstaklinga og smærri fyrirtækja
Lán til einstaklinga og smærri fyrirtækja (e. retail) fá
75% áhættuvægi. Til að falla í þann flokk þurfa útlán
að uppfylla eftirfarandi skilyrði:
• Útlán sé til einstaklings eða lítils fyrirtækis.
• Um sé að ræða n.k. neyslulán samkvæmt nánari
skilgreiningu.
• Dreifni í útlánasafni sé tryggð.
• Samanlögð hámarksfyrirgreiðsla til eins aðila sé
ekki hærri en €1 milljón.
Útlán með veði í íbúðar- og atvinnuhúsnæði
Útlán með veði í íbúðarhúsnæði fá 35% áhættuvægi
en jafnframt er tilgreint að eftirlitsyfirvöld skuli
hækka áhættuvægið ef talið er að hlutfall útlána af
verði íbúðarhúsnæðis sé of hátt.
Vegna reynslu undanfarinna áratuga af tapi útlána
með veði í atvinnuhúsnæði er aðalreglan að slík lán
fá 100% áhættuvægi. Heimilt er að víkja frá þessari
meginreglu að uppfylltum ströngum skilyrðum.
Útlán í vanskilum
Útlán í 90 daga vanskilum, að teknu tilliti til sér-
greindra afskrifta, með veði í íbúðarhúsnæði fá 100%
áhættuvægi. Ef sérgreindar afskriftir eru hærri en
20% af útláni er eftirlitsyfirvöldum heimilt að lækka
áhættuvægi slíkra útlána í 50%.
Ótryggður hluti almenns útláns,4 að teknu tilliti til
sérgreindra afskrifta, sem verið hefur í vanskilum í
fleiri en 90 daga fær eftirfarandi áhættuvægi:
• 150% ef sérgreindar afskriftir eru lægri en 20% af
útláni.
• 100% ef sérgreindar afskriftir eru hærri en 20% af
útláni. Fari sérgreindar afskriftir yfir 50% af
útláni er eftirlitsyfirvöldum heimilt að lækka
áhættuvægið í 50%.
Mat á útgefanda eða útgáfu
Ef útlán/krafa er metið við útgáfu gildir matið við
ákvörðun á áhættuvægi. Ef útlán/krafa er ekki metið
við útgáfu gildir eftirfarandi:
• Ef skuldari kröfu hefur útgáfumat á annarri
kröfu gildir matið við ákvörðun á áhættuvægi ef
krafan er jafn rétthá eða rétthærri þeirri kröfu sem
hefur útgáfumat.
• Ef skuldari hefur áhættumat gildir matið um
almennar kröfur (e. senior claims). Aðrar kröfur á
útgefandann eru meðhöndlaðar eins og ómetnar
kröfur.
Lágmörkun útlánaáhættu
Í nýju eiginfjárreglunum er heimiluð notkun fleiri
trygginga til að lágmarka útlánaáhættu en í eldri regl-
um. Helstu veð/tryggingar sem heimilaðar eru í
staðalaðferðinni eru reiðufé, gull, áhættumetin
skuldabréf, skráð skuldabréf fjármálafyrirtækja,
skráð hlutabréf og hlutdeildarskírteini verðbréfa-
sjóða. Við mat á gildi veða/trygginga geta bankar
valið um tvær aðferðir, s.k. einfalda aðferð eða aðra
yfirgripsmeiri. Í einfaldari aðferðinni er áhættuvægi
veðs/tryggingar notað í stað áhættuvægis útláns en
mismunur á líftíma (e. maturity) útláns og veðs/
tryggingar ekki leyfður. Í yfirgripsmeiri aðferðinni er
gert ráð fyrir s.k. „haircut“, bæði á útlán og trygg-
4. Eftir að tekið hefur verið tillit til viðurkenndra trygginga, einkum
verðbréfa.
AAA A+ BBB+
Mat til AA- til A- til BB- Undir BB- Ómetið
Áhættuvægi 20% 50% 100% 150% 100%
Staðalaðferð - áhættuvægi eigna
Áhættuvægi
Þjóðríki og seðlabankar ......................................... Áhættumat
Fjármálafyrirtæki og sveitarfélög1 .......... Valmöguleiki 1 eða
valmöguleiki 2
Fyrirtæki ................................................ Áhættumat eða 100%
Lán til einstaklinga og smærri
fyrirtækja .......................................................................... 75%
Lán með veði í íbúðarhúsnæði ......................................... 35%
Lán með veði í atvinnuhúsnæði ..................................... 100%
Lán í vanskilum með veði í íbúðarhúsnæði ....... 100% (50%)
Almenn lán í vanskilum (90 daga) ........... 150%/100% (50%)
Hlutabréf ......................................................................... 100%
Áhættuhlutabréf (e. venture capital) ............................... 150%
Aðrar eignir..................................................................... 100%
1. Hvort áhættuvægi sveitarfélaga fellur í flokk með áhættuvægi
þjóðríkja eða fjármálafyrirtækja veltur á skilgreiningu á valdi sveitar-
félaga til öflunar tekna.