Morgunblaðið - 01.06.2018, Page 40

40 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 1. JÚNÍ 2018
Ásgeir Ingvarsson
ai@mbl.is
U
ndanfarið hálft ár hefur
Sjóminjasafn Reykjavík-
ur verið lokað vegna
breytinga og viðgerða.
Helgina 9.-10. júní verð-
ur safnið opnað á ný og munu gestir
þá fá að upplifa glæsilega og metn-
aðarfulla nýja grunnsýningu þar
sem sögu sjósóknar í Reykjavík eru
gerð góð skil.
Sigrún Kristjánsdóttir er deildar-
stjóri miðlunar og fræðslu hjá Borg-
arsögusafni og sýningarstjóri nýju
sýningarinnar í sjóminjasafninu.
Hún segir húsið hafa verið komið til
ára sinna og löngu tímabært að ráð-
ast í ýmsar lagfæringar. „Það var
einnig kominn tími til að endurnýja
grunnsýninguna, sem var orðin tíu
ára gömul, og óhætt að segja að það
er fátt líkt með nýju sýningunni og
þeirri gömlu. Tekist hefur að skapa
nýjan heim inni í safninu og er það
lika orðið töluvert stærra.“
Auk þess að hanna nýja grunn-
sýningu var sérsýningarrými safns-
ins, Bryggjusalurinn, gert upp og
gefið nýtt nafn: Vélasalurinn. „Þar
verða sýningar sem standa í um það
bil eitt ár eða svo og byrjað á sýn-
ingunni Milkmaid - Mjaltastúlkan
sem byggð er á doktorsrannsókn
fornleifafræðingsins Kevin Martin á
flaki hollensks skips sem strandaði
við Flatey á 17. öld og sportkafarar
fundu fyrir tilviljun árið 1996. For-
vitnilegar minjar hafa fundist á
strandstaðnum, m.a. fallegt postu-
lín, og hefur sýningin góða tengingu
við áherslur safnsins.“
Saga sem hrífur gesti
Mikil vinna hefur verið lögð í nýja
grunnsýningu safnsins og segir Sig-
rún að vel hafi tekist að setja saman
sýningu sem er bæði fræðandi og
heillandi. „Það var ákveðið snemma
í ferlinu að fá erlenda aðila til að
hanna sýninguna enda glöggt gests
augað og gott að fá ferska sýn á
sögu þessa atvinnuvegar. Eftir
langa leit fundum við hollenska
hönnuði sem okkur líkaði við, stof-
una Kossman.Dejong, og útkoman
er sýning sem er svo sannarlega
fersk og nýstárleg.“
Anna Dröfn Ágústsdóttir hélt ut-
an um handrit sýningarinnar með
aðstoð sýningarnefndar. „Handritið
veitti hönnuðunum ákveðna beina-
grind, með köflum og undirköflum,
og í þeirra höndum að útfæra hvern-
ig sýningin myndi segja þá sögu
sem við vildum koma á framfæri.“
Meðal þess fyrsta sem blasir við
gestum þegar þeir koma á safnið er
hár turn þar sem handgerðir þorsk-
ar virðast synda um. „Aðkoman er
mjög glæsileg og liggur leiðin því
næst inn inn í aðalsalinn þar sem
tvær kvikmyndir eru sýndar hvor á
sínum veggnum; önnur um lífið neð-
ansjávar og hin um lífið ofansjávar,“
útskýrir Sigrún en Saga Film sá um
gerð kvikmyndanna. „Tvær aðrar
kvikmyndir eru á sýningunni; önnur
um lífið um borð þar sem búið er að
safna saman myndum og mynd-
bandsbútum úr gömlum söfnum, og
síðan kvikmynd um lífið í landi og
vinnsluna þar.“
Smáfólkið fræðist
Sýningin hefur m.a. verið hönnuð
með það fyrir augum að gleðja
yngstu gestina með fróðleik sem
settur er fram á lifandi hátt. „Á sýn-
ingunni er t.d. að finna fræðslu um
fæðukeðjuna í hafinu og hvernig
stærri fiskarnir éta þá minni. Börnin
geta líka notað snertiskjái til að
fletta í gegnum myndir af öllum fal-
legu nytjafiskunum sem finna má í
hafinu umhverfis landið,“ segir Sig-
rún og bendir á að snertiskjáirnir
séu gott dæmi um þá lagskiptu frá-
sögn sem einkennir nýju sýninguna.
„Gestir geta farið í sjónhending í
gegnum safnið og notið þess þannig,
en líka kafað ofan í þá hluti sem
vekja forvitni þeirra. Á einum stað
er t.d. að finna þrjá stóra snertiskjái
þar sem gestir geta týnt sér í um það
bil 650 fallegum ljósmyndum af
hafnarlífinu.“
Ekki aðeins er efni sýningarinnar
áhugavert heldur þykir umgjörðin
falleg. „Hollensku hönnuðirnir sóttu
m.a. innblástur í nútímafrystihús og
nota glansandi hvítar flísar, stál og
plastkort til að gefa safninu ferskt
yfirbragð. Útfærslan er á margan
hátt nýstarleg og ólík því sem gestir
hafa kynnst hjá öðrum söfnum,“
segir Sigrún. „Sýningargripirnir fá
líka að njóta sín og ættu að vekja
hrifningu eins og risastór Baader-
roðfléttivél sem er algjört skrímsli,
allt niður í einlægt ástarbréf sem
sjómaður skrifaði til konunnar sem
hann saknaði. Persónulegar sögur
sjómanna og fiskverkafólks eru mik-
ilvægur hluti af sýningunni og m.a.
fá gestir að kynnast því hvernig sjó-
veikin gat farið með skipverja,
hvernig maturinn var um borð og fá
að heyra persónulegar frásagnir
manna sem lentu í sjóslysum.“
Varðveita mikilvæga sögu
Sigrún segir sýninguna ekki aðeins
til þess gerða að skemmta gestum
með heillandi frásögn og for-
vitnilegum gripum heldur líka að
varðveita sögu merkilegrar atvinnu-
greinar og fólksins sem starfaði við
hana. „Það gildir um Sjóminjasafn
Reykjavíkur eins og önnur söfn að
það skiptir máli að varðveita söguna,
enda er það fortíðin sem framtíðin
byggist á. Í tilviki Reykjavíkur lagði
sjávarútvegurinn grunninn að sam-
félaginu og án fiskveiða værum við
varla hér á þessu landi. Saga grein-
arinnar, og útgerðarbæjarins
Reykjavíkur, er áhugaverð og verð-
ur að tryggja að komandi kynslóðir
missi ekki tengslin við hana.“
Gestir ganga inn í annan heim
Það styttist í að Sjó-
minjasafn Reykjavíkur
verði opnað á ný með
veglegri sýningu sem
hönnuð var af hollensku
teymi eftir forskrift ís-
lenskra sérfræðinga.
Morgunblaðið/Arnþór
Garg Lífríki hafsins fær að njóta sín á safninu, að meðtöldum fuglunum. Hrifning Kvikmyndum um lífið ofan- og neðansjávar er varpað upp á hvít fiskiker.
Skrín Í safninu kennir ýmissa grasa.
Kjölfesta Gripirnir endurspegla
sögu atvinnulífs Reykjavíkur.Stakkur Óhætt er að segja að vinnuumhverfi sjómanna hafi breyst mikið.
Sköpun „Hollensku hönnuðirnir sóttu m.a.
innblástur í nútímafrystihús og nota glans-
andi hvítar flísar, stál og plastkort til að gefa
safninu ferskt yfirbragð,“ segir Sigrún.
Afurðir Hausar brosa til gestanna.