Morgunblaðið - Sunnudagur - 26.08.2018, Page 30

30 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26.8. 2018
Þ
að er langt teygt að segja að opinber
samtöl við forsætisráðherra og
samgönguráðherra um stöðu félaga
í flugrekstri hafi verið hjálpleg.
Betra hefði verið að samtöl á efstu
rim stjórnkerfisins hefðu farið
hljótt aðeins lengur. Kannski var ekki kostur á því
og því fór sem fór.
Mikilvægt að fara ekki í kerfi
Þeir sem voru í vafa um veika stöðu flugrekstrar
voru vafalausir eftir þau samtöl. Þeir sem fylgjast
betur með sannfærðust eftir þetta um að sennilega
væri styttra út á ystu nöf en gott er.
Samtölin voru óþægilega löng og óþægilega óljós,
og einkum þó samtalið við samgönguráðherrann.
Gamla reglan var sú, að hafi menn ekkert gagnlegt
fram að færa komi til greina að þegja. Sú saga er
kunn, að þegar að Noregur stóð frammi fyrir slitum
sambandsins við Svíþjóð árið 1905 hafi skáldjöfurinn
Björnstjerne Björnson sent Cristian Michelsen for-
sætisráðherra skeyti: Nu gjælder det að holde sam-
men.
Michelsen forsætisráðherra hafi svarað um hæl
með skeyti: Nu gjælder det at holde kjæft (nu gjæl-
der det at holde sig sammen, segja sumir).
Skáldið fullyrti að þetta væri lygasaga.
Kerfislæg samtöl og mikilvæg
Í samtölum við forsætisráðherrann okkar, þar sem
hann var gripinn á förnum vegi, kom fram að æðstu
valdamenn landsins fylgdust nú mjög vel með fjár-
málum flugfélaganna og hefðu gert um nokkra
hríð. Svo hófust vangaveltur um að flugfélögin
væru fyrirtæki á einkamarkaði og ítrekað að ríkis-
valdið væri ekki að undirbúa að hjálpa flugrekstr-
inum.
En svo slegið til baka og sagt „það er ekki ríkis-
ábyrgð á flugfélögum hér á landi, svo að það sé
sagt. Það sem við erum að gera, er að við erum að
fylgjast vel með stöðu kerfislega mikilvægra fyrir-
tækja, því það getur auðvitað haft áhrif á stöðu
efnahagsmála hér fram undan. Það er auðvitað
mikilvægt að fylgjast vel með...“
Og svo aftur í hina áttina: „...en eins og ég sagði
hér áðan þá eru þetta einkafyrirtæki á markaði.“
Og loks 180 gráður á ný: „„Þau skipta hins vegar
máli fyrir þjóðarbúið þannig að það er það sem að
okkur snýr,“ segir Katrín Jakobsdóttir forsætis-
ráðherra.“
Bankar eru önnur saga
Frasinn um „kerfislega mikilvæga“ starfsemi einka-
aðila er iðulega eyrnamerktur bankakerfi landa.
Fyrirtæki af því tagi eru ekki aðeins leyfisskyld í
meira mæli en flest önnur, heldur lúta nú orðið miklu
opinberu eftirliti og ríkulegum heimildum Fjármála-
eftirlits til að ráðskast með smátt og stórt og búa
a.m.k. hér á landi við sérhannaðar skattareglur um
alla þá starfsemi. Þeir þættir, til viðbótar við hið
„kerfislega mikilvægi“, er notað til að rökstyðja að
viðskiptaaðilar bankakerfisins megi álykta sem svo að
ríkisvaldið sé að hluta til eða öllu leyti skuldbundið til
að koma bankakerfi lands til hjálpar. Nýleg reynsla
héðan og þó ekki síst frá Danmörku, Bretlandi og
Bandaríkjunum var hins vegar sú, að ríkisvaldið
Flosi sagði það
geggjað að geta
hneggjað
’
Bankaveröldin sefjaði sjálfa sig um það,
að „nýtt umhverfi peningamála“ væri
komið til, einkum í krafti landamæralausrar
alþjóðavæðingar, sem enginn hefði yfirsýn yf-
ir og enn síður boðvald yfir. Það hefði fætt af
sér ný efnahagslögmál sem afturhaldssamir
varfærnismenn hefðu einfaldlega ekki burði
til þess að skilja.
Reykjavíkurbréf24.08.18