Skírnir - 01.09.2001, Side 236

500
GARY L. AHO
SKÍRNIR
kafla, aftur 1875 af Morris og Eiríki Magnússyni (rætt í níunda kafla) og
ennfremur árið 1894 af John Sephton sem las úr nýrri þýðingu sinni
marskvöld eitt fyrir „sjötíu og níu félaga í Liverpool Philosophical and
Literary Society. Það var einn fjölmennasti fundurinn veturinn 1893-4“
(117). Wawn hefur kaflann á þessari staðreynd og veltir síðan fyrir sér
hvers vegna svo margir hafi komið á lesturinn og hvers vegna Sephton
hafi valið þessa sögu sérstaklega. Hann kemur með nokkur svör í fram-
haldinu.
Lesendur viktoríutímans þekktu söguna vel, ekki einungis fyrir tilstilli
ofangreindra þýðinga heldur einnig - og jafnvel enn frekar - fyrir meira en
tylft þýðinga á sænsku kvæði eftir Esaias Tegnér frá 1825 sem endursegir
þessa sögu. Söguljóð Tegnérs var mikið lofað af - meðal margra annarra -
George Dasent sem kvað það „ódauðlegt“ og í viðauka við Brennu-Njáls
sögu sína (sjá sjötta kafla) fullyrðir hann „að það sé vel þess virði að líta í
verkið vegna þess hversu fagurlega höfundur hefur náð að fanga anda
norðursins forna“ (122). Margir aðrir luku lofsorði á verkið og það - eða
hlutar þess - var „endurunnið í ýmis önnur textasnið" (122) og einnig í
myndir og tónlist. Wawn ræðir um nokkrar þessara ummyndana og bend-
ir síðan á að vinsældir verksins hafi orðið til þess að margir ferðalangar hafi
lagt leið sína til Sognsjávar í Noregi til skoða sögustaði Friðþjófs sögu.
Meðal þeirra var þýski keisarinn Wilhelm II sem sigldi oft inn fjörðinn á
snekkju sinni. Árið 1913 afhenti hann heimamönnum tvær styttur, aðra af
Bela konungi og hina af Friðþjófi. Sú síðari var svo risavaxin að hún vakti
„grunsemdir um að hinn tevtónski stíll sem einkenndi brynklæði og vopn
hetjunnar fremur en víkingastíllinn væri enn ein tilraunin í þýskum fræð-
um til að halda því fram að skandinavísk menning, forn og ný, væri í raun
þýsk“ (127-128). í annarri heimsókn sér Wawn „sérstæða fornnorræna til-
finningasemi“ vegna þess að gesturinn var ekkja manns sem hafði verið
eldheitur áhugamaður um fornnorræn fræði alla ævi, kunningi Guðbrands
Vigfússonar og hafði aðstoðað við prófarkalestur á íslensk-ensku orða-
bókinni. Wawn fann nafn ekkjunnar í gestabók hótels við fjörðinn í ágúst
1997. Vísast með heimsókn keisarans í huga segir Wawn: „Það var viðeig-
andi að síðasti breski gesturinn af svo mörgum til Sognsjávar fyrir stríðið
1914-18 skyldi vera úr þessari fjölskyldu" (128).
Athugasemdir um ástæður þess hvers vegna Friðþjófs saga var svo
gríðarvinsæl í Bretlandi og hvernig menningarpólitík hafði áhrif á viðtök-
ur hennar koma á undan skýringu á því hvers vegna „Friðþjófs saga var
ekki einungis saga viktoríutímans. Frá því hún kom fyrst fram á 19. öld
var hún saga Viktoríu" (134). I lok kaflans er síðan tekið fyrir hvers vegna
hún var einnig söngur keisarans (‘The Kaiser’s Song’).
Sjötti kafli, ‘Georg Dasent and Burnt Njal’, sennilega sá mikilvægasti -
sannarlega sá lengsti - hefst á svofelldum orðum: „Árið 1861 gaf George
Dasent, prófessor í enskri tungu og bókmenntum við King’s College í