Skírnir - 01.09.2001, Side 296

560
SOFFÍA AUÐUR BIRGISDÓTTIR
SKÍRNIR
leikhúsunum berast er ekki á vetur setjandi enda flest skrifuð af viðvan-
ingum sem hafa lifibrauð sitt af einhverju allt öðru; þeir eru teljandi á
fingrum annarrar handar alvarlega þenkjandi leikritahöfundar sem hafa
fórnað framfærslumöguleikum sínum fyrir list sína. í ljósi þessa er það
stórfengleg sjálfsblekking að ímynda sér að á íslandi dafni leikritun.3
Ekki ætla ég að efast um að gagnrýni af þessu tagi eigi rétt á sér; það er
deginum ljósara að íslensk atvinnuleikhús hafa að miklu leyti brugðist
þeirri frumskyldu sinni að efla íslenska leikritun með öllum tiltækum ráð-
um. Hins vegar eru ýmis teikn á lofti um að tíðinda megi vænta af ís-
lenskri leikritun þrátt fyrir að aðstæður íslenskra leikskálda séu ekki eins
og best verður á kosið og tiltölulega fá íslensk leikrit hafi verið sviðsett á
undanförnum árum - jafnvel að þegar sé hafinn vaxtarkippur sem lofi
góðu um framhaldið. Vel má vera að einhverjir vilji taka undir orð Hávars
og saka mig um „stórfenglega sjálfsblekkingu" en þá get ég ekki annað en
bent á að á undanförnum árum hafa komið fram á sviðið afar athyglisverð
leikverk eftir unga höfunda, þótt fæstir þeirra sinni leikritun eingöngu.
Þótt gagnrýna beri stjórnendur leikhúsanna fyrir að vanrækja þetta mik-
ilvægasta svið íslenskrar leiklistar skulum við ekki láta þá vanrækslu verða
til þess að við tökum ekki eftir þeim sprotum sem nú blómstra í íslenskri
leikritun. Og við hljótum að krefjast þess af þeim sem fara með ákvörð-
unarvald og fjármuni til listsköpunar að þeir taki mið af þessari grósku
svo nýgræðinginn kali ekki.
Hér á eftir ætla ég að taka til skoðunar tvö nýleg íslensk leikrit sem
hvort um sig er góður fulltrúi þessarar grósku. Þetta eru leikritin Hagan,
Elektra eftir Hrafnhildi Hagalín Guðmundsdóttur, sem frumsýnt var á
Litla sviði Þjóðleikhússins í febrúar 2000, og Einhver í dyrunum eftir Sig-
urð Pálsson, sem frumsýnt var á Litla sviði Borgarleikhússins í september
sama ár.4 Það er ekki af tilviljun að ég hef valið að fjalla um þessi tvö verk
saman, heldur geri ég það vegna þess að þau beinlínis kalla á samanburð
vegna ótal hliðstæðna í efniviði og efnistökum. Þá eru þessi tvö leikrit
ótvírætt á meðal þeirra athyglisverðustu sem fram hafa komið á vettvangi
íslenskrar leikritunar á undanförnum árum og bæði bjóða þau upp á
margvíslega greiningarmöguleika og túlkun.
í viðtali í leikskrá að Einhver í dyrunum bendir Sigurður Pálsson á að
„leiktexti í bók er ekki nema texti sem bíður á stökkpalli og er ætlað að
verða eitthvað allt annað, það er að segja leiksýning.“5 Engu að síður er
3 Sama stað.
4 Verkið var forsýnt á Listahátíð í maí 2000.
5 Sigurður Pálsson í viðtali við Magnús Þór Þorbergsson í leikskrá LR að Einhver
í dyrunum, 2000, bls. 11. í leikskránni er leikritið birt í heild og hefur það ekki
verið gefið út í öðru bókarformi.