Skírnir - 01.09.2011, Side 51

SKÍRNIR
VARÐ ÞJÓÐÞINGIÐ AÐ ÞJÓFÞINGI ?
281
ágætt fyrir þingmenn að geta sagt: Sko, við samþykktum þetta aldrei. Það
var ráðherrann sem samþykkti þetta. Ég skil ekkert í manninum að gera
þetta. Það var ekki með mínu samþykki að hann færði kvótann frá ykkur
og yfir á þennan fjörð. Ég skil ekkert í manninum, ég verð að tala við hann,
þetta er ómögulegt. (Alþingistíðindi 1983-1984 B: d. 2096-2097)
Eg hef hér að framan dregið fram meginsjónarmið alþingismanna í
umræðum um stjórn fiskveiða á Alþingi í desember 1983. Eftir
samþykkt frumvarps ríkisstjórnarinnar gaf sjávarútvegsráðherra út
reglugerð um stjórn fiskveiða þar sem leyfilegum afla ársins 1984
var úthlutað til ákveðinna skipa, fyrst og fremst á grundvelli veiða
þeirra á fyrri árum. Þetta kvótakerfi stendur enn sem grundvöllur
fiskveiðistefnunnar. I síðasta hluta greinarinnar reyni ég að útskýra
orsakir og afleiðingar þessara afdrifaríku ákvarðana Alþingis og
ríkisstjórnar. I þessu samhengi er sjónum einkum beint að þróun
lýðræðis í landinu.
Lýðrœði og „ gjafakvótakerfið “
í upphafi greinarinnar kom fram að meginhugmynd lýðræðiskenn-
ingarinnar er ákaflega skýr og ljós: I lýðræðissamfélagi ræður fólkið
í eins ríkum mæli og frekast er unnt, innan þess ramma sem sérhvert
réttamki setur um réttindi og skyldur einstaklinga. Samfélagið
hvílir á heilögum sáttmála um frelsi og réttlæti. Allt vald kemur frá
fólkinu og ráðamenn fara einungis tímabundið með vald í umboði
fólksins. Rjúfi valdsmenn sáttmálann er fólkinu bæði rétt og skylt
að steypa slíkum ráðamönnum af stóli, jafnvel með ofbeldi ef
friðsamar leiðir eru ekki í boði. Þannig var lýðræðiskenningin upp-
haflega einungis kenning um hið æskilega þjóðfélag. Eftir að hinum
einvalda konungum var steypt af stóli á Vesturlöndum varð kenn-
ingin um lýðræði einnig að mælikvarða sem nota má til að meta
raunverulega stöðu og þróun lýðræðis í hverju landi fyrir sig. Með
því að bera veruleika stjórnmálanna saman við drauminn um fyrir-
myndarland lýðræðis má greina styrkleika og veikleika samtíma-
stjórnmála; hvaða þætti þarf að styrkja og hverjir þyrftu að veikjast
— eða jafnvel hverfa með öllu — til þess að lýðræðið nái að dafna
eins og kostur er.