Skírnir - 01.09.2011, Page 74

304
GUÐMUNDUR J. GUÐMUNDSSON
SKÍRNIR
landi því að Þorgils var frændi Snorra, sonur Böðvars Þórðarsonar
Sturlusonar. Borgarfjörður reyndist þó sýnd veiði en ekki gefin því
að þar sátu fyrir í fleti fulltrúar Þórðar kakala með þá Hrafn Odds-
son, Sturlu Þórðarson og Þorleif Þórðarson í Görðum í broddi fylk-
ingar.
Rétt eins og Gissur boðaði Þorgils bændur á fund og sýndi kon-
ungsbréf en ólíkt Skagfirðingum brugðust Borgfirðingar illa við og
sögðu konung ekki hafa neinn rétt til að ráðstafa ríki Snorra Sturlu-
sonar. Ljóst er af málflutningi bænda að þeir töldu að þann rétt
hefði Þórður kakali einn og vildu bíða eftir úrskurði Hrafns og
Sturlu. Þófið endaði með því að Þorgilsi var komið fyrir í Reyk-
holti en hann fékk engar formlegar viðtökur af hálfu bænda. Goð-
orð koma lítið við sögu í þessari valdaþrætu nema að sumarið 1253
sendir Þorgils Eyjólf Þorvarðarson á Alþingi og skyldi hann nefna
menn í dóma fyrir Reykhyltingagoðorð og Jöklamannagoðorð, en
þetta munu hafa verið goðorð efst í Borgarfjarðarhéraði. Eyjólfur
kemur hins vegar engu fram og nefnir Þorleifur í Görðum í dóma
fyrir öll höfðingjagoðorð eins og segir í Þorgils sögu skarða (Sturl-
unga saga II 1946: 149). Um haustið sendi Þorgils svo Þórð Hít-
nesing að helga leið á Þverárþingstað og gerði hann það. Héraðs-
menn gerðu hins vegar grín að þessum tilburðum og sögðu Þorgils
hafa hæfilega mikil héraðsvöld þótt hann léti helga leið, þ.e.a.s.
engin (Sturlunga saga II 1946:152). Þorgils hugðist með þessum til-
tektum sýna fram á formleg völd sín í héraði en niðurstaðan varð
hins vegar þveröfug. Brölt Þorgils afhjúpaði valda- og áhrifaleysi
hans með einkar skýrum hætti enda hrökklaðist hann burt úr
Borgarfirði og settist að um tíma á Snæfellsnesi þar sem var hans
föðurleifð.
Valdataka Gissurar Þorvaldssonar í Skagafirði og hrakfarir Þor-
gils skarða í Borgarfirði sýna svo ekki verður um villst að það var
til lítils fyrir höfðingja að veifa konungsbréfum framan í bændur og
krefjast viðtöku í íslenskum héraðsríkjum ef ekki fylgdu með
öflugir stuðningsmenn innan héraðs; jafnvel ættartengsl duga ekki
án stuðnings bænda.