Skírnir - 01.09.2011, Side 153

SKÍRNIR
MANNABORN ERU MERKILEG
383
Vísan sem ber heitið „Snjógirni“ fjallar í æratobbastíl um íslenskt
vetrarveður: slyddu, slabb og snjókomu. Titillinn skensar hugðar-
efni margra samlanda skáldsins sem haldnir eru snjógirni. Hún er
leikur að orðum og innrími, skopstæling á þeim fyrirferðarmikla
þætti íslensks skáldskapar sem er helgaður innihaldsrýrum form-
þrautum.26
Hér að framan hef ég reynt að ráða tvö ljóð Halldórs frá 1927 og
gengið út frá því að þau byggju yfir merkingu sem hugvitssamir
skýrendur gætu fangað. I formála Kvaðakvers 1930 varar skáldið
menn þó við því að þar með séu þeir hugsanlega að fara í geitarhús
að leita ullar. Þar segir í kafla sem ég hef vitnað í áður:
Stundum hef ég verið stemmdur upp á dularfult orðaskvaldur eins og ljóst
er af eftirmælum um stórskáld og kvæðinu um Borodin, og náttúrlega hefur
slíkt hugarástand fullkominn rétt á að sníða sér sinn stakk, því það er eins
vísindalegt í eðli sínu og hvert annað hugarástand. Þessi kvæði eru mönnum
holl, þegar þeir eru í hrifinni stemníngu, en kæra sig ekki um að hugsa,
heldur njóta þess að láta orðin hoppa og hía út um borg og bí nokkurn veg-
inn frjáls undan oki meiníngarinnar.
Án efa er öldungis rétt að sum kvæðin í Kvæðakveri eru fyrst og
fremst leikur — „dularfullt orðaskvaldur“ — sem miðar að því að
frelsa orðin „undan oki meiníngarinnar". Það er ágæt lýsing á þeim
kvæðum Halldórs sem bera ýmiskonar svipmót súrrealísks skáld-
skapar án þess þó að þar megi greina ummerki súrrealískrar heim-
speki eða mannskilnings. Þau eru búrleska eins og Halldór sjálfur
segir, leikur innan ljóðforms, formstæling í skopskyni, en ekki súr-
realismi frekar en til dæmis „Fútúrískar kveldstemningar" Þórbergs
Þórðarsonar eru fútúrismi. Það kvæði var ort 1917 eða tíu árum fyrr
en „Erfiljóð eftir stórskáld". Ekki er ósennilegt að Halldór hafi
tekið nokkurt mið af kvæðinu en síðasta erindi þess hljóðar svo
(Þórbergur notar líka hendingar og stuðla):
26 Eysteinn Þorvaldsson (2002: 60n) bendir á að kvæðið sé „samsuða og skop-
stæling á tveimur stökum sem heita „Þrasgirni" og „Snjór“ eftir Halldór Helga-
son“ í bók hans Uppsprettum (1925: 88 og 89).