Dagblaðið Vísir - DV - 06.07.2018, Blaðsíða 47

TÍMAVÉLIN 456. júlí 2018
Í
ársbyrjun árið 1957 átti sér
stað einn af dapurlegustu og
illskiljanlegustu glæpum Ís-
landssögunnar þegar nítján ára
stúlka, Konkordía Jónatansdóttir,
var skotin til bana af unnusta sín-
um, Sigurbirni Inga Þorvaldssyni,
í Garðyrkjuskóla ríkisins á Reykj-
um í Hveragerði. Sigurbjörn, 26
ára, unnusti Konkordíu var met-
inn sakhæfur og fékk langan fang-
elsisdóm fyrir.
Sótti riffil í bæinn
Atburðarás morðsins hófst laust
fyrir hádegi, sunnudaginn 6. janú-
ar árið 1957, þegar Sigurbjörn Ingi
fjósamaður í Garðyrkjuskólanum
fór til Hveragerðis til manns sem
hann vissi að ætti riffil. Bað hann
manninn um að lána sér riffilinn
og sagði að kálfur hefði fótbrotnað
og því þyrfti að aflífa hann í hvelli.
Maðurinn kippti sér ekki upp við
bónina, setti þrjú skot í riffilinn og
afhenti Sigurbirni.
Eftir þetta fór Sigurbjörn aftur í
Garðyrkjuskólann á Reykjum þar
sem hádegismatur var tilbúinn og
borðaði hann með viðstöddum
þar í salnum. Fólkið sá riffilinn en
hann róaði það með því að segja
að hann ætti engin skot. Enginn sá
neitt óeðlilegt í fasi Sigurbjörns en
hann hafði verið á dansleik í bæn-
um kvöldið áður ásamt unnustu
sinni, Konkordíu Jónatansdóttur,
sem einnig var í matsalnum. Kon-
kordía var nemandi í skólanum,
einstaklega áhugasöm og dugleg
stúlka, og höfðu þau Sigurbjörn
þekkst í meira en ár.
„Jæja, Día mín“
Eftir matinn var Sigurbjörn ennþá
rólegur og tefldi við annan heima-
mann í sal skólans. En hann var
einmitt talinn liðtækur skákmaður,
var vel liðinn og vinsæll meðal allra
á staðnum. Eftir skákina stóð hann
upp, náði í riffilinn, hlóð hann og
gekk inn í eldhús mötuneytisins.
Þar voru fjórar konur og Konkordía
ein af þeim. Spurði Sigurbjörn
eina þeirra, ráðskonuna, hvort það
vantaði meiri mjólk úr fjósinu. Síð-
an gekk hann fyrirvaralaust upp að
Konkordíu og sagði við hana: „Jæja,
Día mín.“ Beindi svo rifflinum að
kvið hennar og hleypti af.
Skotið fór í gegnum búk Kon-
kordíu en Sigurbjörn var enn hinn
rólegasti. Enginn sá honum svo
mikið sem bregða þegar hann
skaut og hún féll í gólfið. Gekk
hann út úr eldhúsinu, út á hlaðið
og svo inn í starfsmannahús þar
sem herbergið hans var. Þeir sem
nálægir voru hlupu að Konkord-
íu, sem blæddi hratt út og var hún
látin fljótlega. Hringt var á lækni
en það var um seinan. Einnig
var hringt á sýslumann og allir á
staðnum látnir vita af atburðinum.
Bað skólameistarann
að fyrirgefa sér
Páll Hallgrímsson, sýslumað-
ur Árnesinga, var kominn í Garð-
yrkjuskólann um klukkutíma eftir
árásina en þá var Sigurbjörn enn-
þá í herbergi sínu í starfsmanna-
húsinu og hafði ekki gert neina til-
raun til þess að flýja af vettvangi.
Páll bankaði og Sigurbjörn svar-
aði: „Kom inn!“ Hann var enn ró-
legur og yfirvegaður, lá á legubekk
með riffilinn sér við hlið. Tvær bys-
sukúlur stóðu á borði við hliðina á
legubekknum.
Sigurbjörn var spurður hvað
hann hefði gert og viðurkenndi
hann fúslega að hafa framið mann-
drápið. En hvers vegna vildi hann
ekki segja. Páll sagði Sigurbirni að
hann yrði fluttur til Reykjavíkur til
yfirheyrslu og fór Sigurbjörn þá að
búa sig undir ferðalagið. Rétt áður
en hann steig upp í bílinn beygði
hann af og sagði við skólameist-
ara Garðyrkjuskólans: „Viltu fyr-
irgefa mér?“ Klukkan fimm síð-
degis keyrðu þeir Páll af stað til
Reykjavíkur og var Sigurbjörn
settur í klefa í Hegningarhúsinu
við Skólavörðustíg.
Hafði reynt sjálfsvíg með eitri
skömmu áður
Við yfirheyrslur og rannsókn máls-
ins kom fram að Sigurbjörn hafði
verið mjög þunglyndur í hálft ár. Í
eitt skipti hafði hann reynt að taka
eigið líf með því að gleypa Lýsol,
sterkt efni sem notað er í sápur.
En þá tókst að koma honum undir
læknishendur í tæka tíð. Sigurbjörn
drakk einnig oft og ótæpilega.
Í byrjun nóvember árið 1956
fannst fólki eins og Sigurbjörn væri
allt annar maður. Var allur hinn
rólegasti og hafði tekið gleði sína á
nýjan leik. Enginn sá hann bragða
áfengi tvo mánuði fyrir sunnu-
daginn afdrifaríka en talið var að
hann hafi fengið sér á dansleikn-
um um laugardagskvöldið.
Helgi Tómasson yfirlæknir á
Kleppsspítala tók út ástand Sigur-
björns á sjö mánuðum og skilaði
skýrslu um sakhæfi hans. Þar stóð:
„Almenn taugakerfisrannsókn
er eðlileg, einkanlega skal tek-
ið fram, að ekki eru neinir Keith
Flachs hringir í augunum né önn-
ur einkenni, sem bent gætu til svo-
nefndra Hepato. Álit mitt á Sigur-
birni Inga Þorvaldssyni er þetta:
Hann er hvorki fáviti né geðveill í
venjulegum skilningi, en haldinn
tímabundinni drykkjusýki,
dipsomani. Hann hefir vefrænan
taugasjúkdóm. Við langa athug-
un á geðspítala, komu engin geð-
veikisheilkenni fram hjá honum,
en fimm sinnum má telja, að um
nokkrar geðlagssveiflur hafi verið
að ræða svipaðar þeim, sem koma
fram hjá periodiskt drykkjusjúk-
um mönnum, sveiflur sem ef hann
hefði verið utan spítala, sennilega
hefðu valdið því að hann hefði
farið að neyta áfengis. Maður-
inn virðist fyllilega vita hvað hon-
um hefir orðið á og skilja viðbrögð
þjóðfélagsins.“
Helgi taldi hann hafa drukk-
ið óhóflega í 6 til 8 ár, reykt óhóf-
lega í 8 til 10 ár, væri heilsulítill
og fengið lifrarbólgu og liðagigt.
Sigurbjörn væri ógiftur landbún-
aðarverkamaður með ættlæga
krabbameinstilhneigingu, illa
menntaður, skuldugur, einrænn
og fáskiptinn. Helgi taldi verknað-
inn hafa verið framinn undir áhrif-
um og Sigurbjörn sennilega ver-
ið mjög drukkinn í þrjá eða fjóra
daga fyrir hann. Var Sigurbjörn
allur hinn rólegasti á meðan hann
beið réttarhaldanna bak við lás og
slá og samvinnuþýður við yfirvöld.
Dómurinn þyngdur
Réttað var yfir Sigurbirni í saka-
dómi Árnessýslu á Selfossi í sept-
ember 1957 og alls komu fjórtán
vitni fyrir réttinn auk sakborn-
ings. Sigurbjörn játaði strax
verknaðinn en neitaði því að hafa
lagt á ráðin um að myrða Kon-
kordíu. Þá ákvörðun hafi hann
ekki tekið fyrr en hann var kom-
inn inn í eldhúsið og þá í æði.
Líkur var hægt að leiða að
því að ákvörðunin hafi verið
tekin fyrr, þar sem Sigurbjörn
hafði útvegað sér riffil og log-
ið til um ástæður þess að hann
vildi fá hann. En það þótti hins
vegar ekki sannað að Sigurbjörn
hafi ætlað að drepa Konkordíu á
þeim tímapunkti.
Dómari taldi Sigurbjörn sak-
hæfan, í ljósi blóðrannsóknar
hafi áfengismagn í blóði hans
verið lítið og að mati vitna hafi
hann ekki verið í neinni geðs-
hræringu þegar hann framdi
verknaðinn. Ástæða morðsins
var talin megn afbrýðissemi.
Mikil áfengisdrykkja og svefn-
leysi daganna á undan hafi
valdið sljóleika hjá honum og
fékk hann því aðeins tólf ára
fangelsisdóm.
Málinu var áfrýjað til Hæsta-
réttar sem tók það fyrir í mars ári
síðar. Þar var dómurinn þyngd-
ur umtalsvert, í sextán ár, og var
hann á þeim tíma hinn þyngsti
sem kveðinn hafði verið upp
eftir almennu hegningarlögun-
um frá árinu 1940, og enn eru í
notkun. Taldi rétturinn að undir-
réttur hefði ekki tekið nægilega
vel til greina hvernig Sigurbjörn
varð sér úti um byssuna og lyg-
ina sem hann beitti þar. Sigur-
björn lést árið 1995. n
19 ÁRA STÚLKA SKOTIN AF UNNUSTA
SÍNUM Í GARÐYRKJUSKÓLANUM
Kristinn Haukur Guðnason
kristinn@dv.is Konkordía
Jónatansdóttir.
Sigurbjörn Þorvaldsson.
Gylfaflöt 6 - 8
LOKUM 20. JÚLÍ
HLÖKKUM TIL AÐ TAKA Á MÓTI
YKKUR 14. ÁGÚST AÐ GYLFAFLÖT 6-8
VEGNA FLUTNINGA