Fréttablaðið - 28.12.2018, Blaðsíða 32

F járfestar vilja sennilega gleyma árinu sem nú rennur sitt skeið á enda sem fyrst. Nærri sjö þúsund milljarðar dala gufuðu upp á hlutabréfa-
mörkuðum heimsins á árinu, sterk-
ur Bandaríkjadalur skók nýmarkaði
og meira að segja gull og bandarísk
ríkisskuldabréf féllu í verði.
Viðskiptastríð Bandaríkjanna
og Kína, stýrivaxtahækkanir seðla-
banka um allan heim og horfur á
minni vexti í heimshagkerfinu eru,
að mati fjárfesta, greinenda og hag-
fræðinga, á meðal ástæðna þess
að MSCI-vísitalan, heimsvísitala
hlutabréfa, lækkaði um tíu pró-
sent á árinu. Er það í fyrsta sinn frá
árinu 2008, þegar fjármálakreppan
skók heimsbyggðina, sem vísitalan
lækkar um tveggja stafa prósentu-
tölu.
Í sumum ríkjum hafa hlutabréf
fallið öllu meira í verði. Kínverska
hlutabréfavísitalan CSI300 hefur til
dæmis lækkað um 25 prósent það
sem af er árinu og þýska DAX-vísi-
talan um 16 prósent á meðan vísi-
tölurnar í Argentínu og Tyrklandi
hafa hrunið um tæp 50 prósent.
Sé jafnframt litið til þess að
heimsmarkaðsverð á olíu hefur
fallið um 40 prósent frá því í sept-
ember, ávöxtunarkrafa ríkisskulda-
bréfa í mörgum ríkjum evrusvæð-
isins, svo sem ítalskra, grískra og
franskra skuldabréfa, hefur farið ört
hækkandi og rafrænir gjaldmiðlar,
líkt og bitcoin, hafa hríðfallið í
verði, þá er vart hægt að draga aðra
ályktun en þá að árið hafi verið
krefjandi, jafnvel blóðugt, á fjár-
málamörkuðum heimsins.
Neil Dwayne, sjóðsstjóri hjá Alli-
anz Global Investors, segir að eftir
að hafa búið við lága stýrivexti og
örvunaraðgerðir seðlabanka í um
tíu ár þurfi fjárfestar að gera sér
grein fyrir því hvaða áhrif það geti
haft í för með sér þegar hafist verður
handa við að vinda ofan af skuld-
setningu síðustu ára.
Aðhaldsaðgerðir seðlabanka geti
skapað „vítahring“ verðlækkana á
mörkuðum.
Skjálfti á nýmörkuðum
Vaxtahækkanir Seðlabanka Banda-
ríkjanna, sem voru alls fjórar talsins
á árinu, lögðust illa í fjárfesta og þá
bitnaði styrking Bandaríkjadals-
ins, sem var sú mesta í þrjú ár eða
tæplega fimm prósent, á mörgum
nýmarkaðsríkjum sem skulda háar
fjárhæðir í dölum.
Gengi evrunnar, breska pundsins,
Kanadadalsins og ástralska dalsins
veiktist um á bilinu fimm til tíu pró-
sent gagnvart Bandaríkjadalnum
á árinu en sé litið til gjaldmiðla
nýmarkaðsríkja nam veikingin
tugum prósenta. Þannig féll gengi
argentínska pesóans um fimmtíu
prósent gagnvart dalnum og tyrk-
neska líran lækkaði um þrjátíu
prósent í verði. Veiking indversku
rúpíunnar, suðurafríska randsins,
brasilíska ríalsins og rússnesku rúbl-
unnar hefur numið um tíu til fimm-
tán prósentum gagnvart dalnum á
árinu sem senn er á enda.
Á sama tíma hefur hlutabréfavísi-
tala MSCI á meðal nýmarkaðsríkja
lækkað um 17 prósent og skulda-
bréfavísitala sömu ríkja, sem JP
Morgan heldur úti, farið niður um
nærri 8 prósent.
Pedro Zevallos, sjóðsstjóri hjá
Dalton Investments, segir í samtali
við Reuters að verðfall ársins hafi
gert það að verkum að margir mark-
aðir, þar á meðal sá kínverski, séu
orðnir ódýrir. Fáir vilji hins vegar
„grípa fallandi hníf“, eins og hann
orðar það.
„Ég óttast að á næsta ári muni
dalurinn halda áfram að styrkjast,“
nefnir hann.
Búa sig undir næstu kreppu
Sérfræðingar sem Financial Times
ræddi við benda á að margir fjár-
festar hafi áttað sig á því á síðustu
mánuðum að hugur seðlabanka-
stjóra heimsins standi ekki lengur
til þess að styðja við markaði. Þeir
reyni nú þess í stað að koma sér upp
„vopnabúri“, eins og einn greinand-
inn orðar það, til þess að geta tekist
á við næstu kreppu.
Flestir þeirra hafi þegar tekið
veigamikil skref til þess að hækka
stýrivexti, draga úr skuldabréfa-
kaupum og minnka efnahags-
reikninginn og vinda með þeim
hætti ofan af þeim fordæmalausu
aðgerðum sem þeir gripu til í kjöl-
far fjármálakrísunnar árin 2007 og
2008.
Vaxandi spenna í samskiptum
bandarískra og kínverskra stjórn-
valda hefur jafnframt hreyft við
mörkuðum um allan heim á árinu.
„Við vöruðum fjárfesta við því
að markaðir væru berskjaldaðir
gagnvart niðursveiflu á þessu ári
ef bandarísk stjórnvöld gripu til
harðra aðgerða í tollamálum,“ segir
Richard Turnill, greinandi hjá Black-
Rock, í samtali við viðskiptatíma-
ritið Forbes. „En áhrif alþjóðastjórn-
málanna á markaði komu okkur á
óvart,“ bætir hann við.
Harðnandi viðskiptadeilur
Bandaríkjanna og Kína, með til-
heyrandi refsitollum á báða bóga,
olli fjárfestum, sér í lagi kínverskum,
miklu hugarangri. Hlutabréf í Kína
hafa lækkað umtalsvert í verði en
sem dæmi hefur Shanghai-vísitalan
fallið um tuttugu prósent og Shenz-
hen-vísitalan um þrjátíu prósent
það sem af er árinu.
„Það er í raun lítill hvati fyrir
markaðinn til þess að taka við sér,“
segir Zhu Ning, prófessor í fjármál-
um við Tsinghua-háskólann, í sam-
tali við CNBC. Kínverskir fjárfestar
haldi greinilega að sér höndum.
Þrátt fyrir ringulreið á fjármála-
mörkuðum eru lítil merki um að
fjárfestar hafi leitað skjóls í örugg-
ari eignum eins og gulli og ríkis-
skuldabréfum, líkt og dæmi eru um
í sögunni. Þvert á móti. Bandarísk
ríkisskuldabréf hafa lækkað um
1,7 prósent í verði á árinu, aðallega
vegna stýrivaxtahækkana seðla-
banka landsins, og þýsk ríkisskulda-
bréf hafa farið niður um 2,3 prósent
í dölum talið. Þá hefur verð á gulli
lækkað um liðlega fjögur prósent.
„Spurningin sem við spyrjum
okkur fyrir árin 2019 og 2020 er hve
mikið viðskiptastríðið og óvissan
í kringum Brexit getur versnað,“
segir Dwayne hjá Allianz. „Það gæti
bent til þess að við munum mögu-
lega ekki horfa fram á hefðbundna
niðursveiflu heldur að hún verði
harkaleg.“
2018 versta árið á mörkuðum í áratug
Þúsundir milljarða dala gufuðu upp á alþjóðlegum hlutabréfamörkuðum á árinu. Heimsvísitala hlutabréfa féll í fyrsta sinn í áratug um
tveggja stafa prósentutölu. Ríkisskuldabréf lækkuðu víðast hvar í verði. Fjárfestar óttast áframhaldandi verðlækkanir á næsta ári.
Kristinn
Ingi Jónsson
kristinningi@frettabladid.is
17%
er lækkunin á MSCI-hluta-
bréfavísitölu nýmarkaðs-
ríkja á árinu.
Verðfall á mörkuðum yfir jólin
Bandarískar hlutabréfavísitölur
hríðféllu á aðfangadag jóla eftir
að Steven Mnuchin, fjármálaráð-
herra Bandaríkjanna, reyndi að
fullvissa fjárfesta um að stærstu
bankar landsins hefðu aðgang að
nægilegu lausafé.
Yfirlýsing ráðherrans, sem
sagðist hafa rætt símleiðis við
nokkra bankastjóra dagana fyrir
jól, vakti mikla undrun á meðal
greinenda og fjárfesta enda höfðu
engar áhyggjuraddir heyrst um
lausafjárstöðu bankanna.
„Í besta falli gerði Mnuchin
byrjendamistök við að reyna að
róa fjárfesta en í versta falli veit
hann eitthvað sem fjárfestar vita
ekki,“ sagði Win Thin, greinandi
hjá Brown Brothers Harriman, í
samtali við Financial Times.
S&P 500 hlutabréfavísitalan
lækkaði um 2,7 prósent á að-
fangadag og stóð í 2.351 stigi í
lok dags. Til samanburðar stóð
vísitalan í 2.920 stigum í byrjun
október. Var verðfallið á mánu-
dag það mesta á aðfangadegi í
sögunni.
Verðlækkanirnar í Bandaríkj-
unum smituðust til Asíu þar sem
japanska Nikkei-vísitalan féll um
meira en fimm prósent á jóladag.
Til viðbótar við óvænta yfir-
lýsingu Mnuchins fjármálaráð-
herra lagðist stýrivaxtahækkun
Seðlabanka Bandaríkjanna þann
19. desember illa í fjárfesta.
Ekki bættu úr skák ummæli Jays
Powell seðlabankastjóra um að
engin ástæða væri fyrir bankann
til þess að draga hægar úr skulda-
bréfakaupum sínum.
Donald Trump Bandaríkjafor-
seti, sem stærði sig fyrr á árinu
af hækkandi hlutabréfaverði,
hefur síðustu vikur beint spjótum
sínum að seðlabankanum og
kennt honum að stórum hluta um
verðfallið á fjármálamörkuðum.
Er forsetinn sagður hafa íhugað að
reka Powell úr stóli seðlabanka-
stjóra en helstu ráðgjafar Trumps
hafa þó undanfarna daga þver-
tekið fyrir það.
Vansæll verðbréfamiðlari í kauphöllinni í New York. Fjárfestar hafa ekki haft yfir miklu að gleðjast í ár en árið er það versta á fjármálamörkuðum heimsins frá því í kreppunni fyrir áratug. NORDICPHOTOS/GETTY
Steve Mnuchin,
fjármálaráð-
herra Banda-
ríkjanna.
Jerome Powell,
seðlabanka-
stjóri Banda-
ríkjanna.
2 8 . D E S E M B E R 2 0 1 8 F Ö S T U D A G U R12 MARKAÐURINN
2
8
-1
2
-2
0
1
8
0
4
:2
3
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
1
E
9
-5
5
D
4
2
1
E
9
-5
4
9
8
2
1
E
9
-5
3
5
C
2
1
E
9
-5
2
2
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
B

F
B
0
5
6
s
_
2
7
_
1
2
_
2
0
1
C
M
Y
K