Fréttablaðið - 12.01.2019, Síða 98

TÓNLIST
Kammertónleikar
Rannveig Marta Sarc fiðluleikari
og Jane Ade Sutarjo píanóleikari
fluttu verk eftir Mozart, Šenk,
Brahms og Ravel.
Salurinn í Kópavogi
Miðvikudagur 9. janúar
Er frelsi falið í fallegri tónlist?Kvikmyndin The Shaw­shank Redemption er byggð
á sögu eftir Stephen King og fjallar
um mann ranglega dæmdan í fang­
elsi. Aðalpersónan, sem leikin er
af Tim Robbins, fær það verkefni
að setja upp bókasafn í fangelsinu.
Hann þarf að fara í gegnum gnægð
bóka og rekst þá á kassa með hljóm­
plötum. Þar á meðal eru aríur eftir
Mozart. Hann læsir þá fangavörðinn
inni á klósetti, tengir kallkerfi fang­
elsisins við plötuspilarann og leyfir
föngunum að njóta tónlistarinnar
um stund. Þetta er ein áhrifamesta
senan í myndinni, fegurð tónlistar­
innar er svo háleit að fangarnir upp­
lifa sig frjálsa í nokkur augnablik.
Mér leið ekki ósvipað á tónleikum
Rannveigar Mörtu Sarc fiðluleikara
og Jane Ade Sutarjo píanóleikara í
Salnum í Kópavogi á miðvikudags­
kvöldið. Fyrsta verkið á efnisskránni
var sónata nr. 25 í F­dúr, K 377, eftir
Mozart. Strax á upphafstónunum var
ljóst að Rannveig, sem ég hef aldrei
heyrt í áður, enda ung að árum, hafði
fullt vald á fiðlunni. Hröð tónahlaup
voru pottþétt, létt og leikandi, skýr
og jöfn. Laghendingar voru fagurlega
mótaðar og stemningin í túlkuninni
í einu og öllu í anda tónskáldsins.
Sömu sögu er að segja um píanó­
leikinn. Fimir fingurnir þutu um
hljómborðið eins og ekkert væri.
Síðasti kaflinn er fremur innhverfur,
og hann var svo fallegur í meðförum
tónlistarfólksins, leikinn af þvílíkri
alúð og væntumþykju, að maður
hreinlega komst við.
Næsta verk var allt öðruvísi.
Þetta var Quasso eftir Ninu Šenk,
sem er samtímatónskáld frá Slóv­
eníu. Andrúmsloftið var óhugnan­
legt og átakamikið. Maður sá fyrir
sér stemninguna í Shawshank
fangelsinu EFTIR að fangarnir eru
búnir að hlýða á Mozart og komnir
aftur í ískaldan veruleikann. Leikur
tvímenninganna var vandaður,
spennuþrunginn og grípandi. Fjöl­
breytileg blæbrigði voru útfærð af
smekkvísi, tónmálið var litríkt í ljót­
leika sínum, alltaf áhugavert.
Sónata í G­dúr eftir Brahms var
nokkuð síðri. Tónlist Brahms er
munúðarfull og á að vera mikil
og voldug í framsetningu. Hér var
píanóleikurinn heldur hæverskur,
breiddina vantaði í hann, stundum
tilfinnanlega. Fiðluleikurinn var
vissulega líflegur og túlkunin í rétta
stílnum, en það var ekki nóg og
verkið náði aldrei flugi.
Tzigane eftir Ravel, lokaatriði dag­
skrárinnar, kom yfirleitt vel út, en
þar er fiðlan í aðalhlutverki. Ofsa­
fenginn inngangurinn hjá Rann­
veigu var að vísu ekki alveg hreinn,
en það sem á eftir kom var flott, þó
léttleikinn og svo krafturinn hefði
mátt vera meiri, bæði hjá fiðluleik­
ara og píanóleikara. Hápunktarnir
eiga að vera þannig að allt verður
brjálað, sem gerðist aldrei beint.
Burtséð frá þessu voru þetta
skemmtilegir tónleikar sem bera
vitni um ríkulega hæfileika og er til­
hlökkunarefni að fylgjast með þeim
stöllum í framtíðinni. Jónas Sen
NIÐURSTAÐA: Stórbrotinn hljóð-
færaleikur hitti oftast í mark.
Fimir fingur á ljóshraða 
Rannveig Marta Sarc hafði fullt vald á fiðlunni í Mozartsónötunni. „Hröð
tónahlaup voru pottþétt, létt og leikandi, skýr og jöfn,“ segir í dómnum.
Listafólkið sem á
verk á sýningunni:
Doug Aitken, Charles de Meaux,
Dodda Maggý, Pierre Huyghe,
Romain Kronenberg, Ange
Leccia & Dominique Gonzalez-
Foerster, Sigurður Guðjónsson,
Lorna Simpson, Steina og Jean-
Luc Vilmouth.
Stór nöfn á vídeólistarsviðinu eru á bak við sýninguna Ó, hve hljótt. Tónlist eins og við sjáum hana: myndlist og kvikmyndir – sem verður
opnuð í Gerðarsafni í dag klukkan
16. Hún gefur glögga mynd af því
hvernig samruni tónlistar og kvik­
mynda verður að list, þvert á miðla.
Verkin eru hvert öðru ólík en öllum
er þeim varpað á veggi. Þau eru ann­
ars vegar úr safneign CNAP, mið­
stöðvar myndlistar í Frakklandi, og
hins vegar eftir þrjá af fremstu lista­
mönnum Íslands í greininni, þau
Doddu Maggý, Sigurð Guðjónsson
og Steinu.
Sýningin var fyrst sett upp í Verk­
smiðjunni á Hjalteyri síðasta sumar.
Þó hún heiti Ó, hve hljótt, þá fylgja
ómar og  hljómar mörgum vídeó­
verkanna, eins og fram kemur í
undirtitlinum.
Sigurður Guðjónsson á þarna eitt
verk, það heitir Tape og er frá 2016.
Listamaðurinn lýsir því svo á ein­
faldan hátt: „Það sem fólk horfir á
er í raun nærmynd af segulbands­
spólu sem er að spinna frá vinstri
til hægri og henni fylgir hljóð, því
það heyrist í spólunni þegar hún er
að vefjast. Verkið er sett upp á vegg
í miðju rýminu með skjávarpa og
nýtur sín vel.“
Dodda Maggý gerir líka tilraun til
að lýsa list sinni í orðum fyrir blaða­
manni, en vissulega er sjón sögu
ríkari. Hún kveðst fá hugmyndirnar
úr öllum áttum og alls ekki allar úr
raunveruleikanum, heldur fléttist
dag­ og næturdraumar inn í, jafnvel
skynvilla og sýnir í skærum litum
sem birtast henni í mígreniköstum.
Verk hennar eru á mörkum kvik­
myndagerðar, vídeólistar og hljóð­
listar, enda er hún með háskólagráð­
ur bæði í myndlist og tónsmíðum.
„Fólk heldur stundum að verkin mín
séu tölvugerð, en því fer fjarri. Þau
eru mjög mikið handgerð og geta
tekið nokkur ár í framleiðslu því ég
ligg yfir þeim og nostra.“
Ýmsar aðferðir kveðst Dodda
Maggý nota við að koma hug­
myndum sínum í form, meðal ann­
ars upptökur, hvort sem um er að
ræða vídeó eða tónlist. „Stundum
kvika ég myndefni, nota gamlar
aðferðir frá upphafi kvikmynda­
miðilsins sem ég færi svo yfir í staf­
rænt form, ramma fyrir ramma. Þó
ég skilji vídeómiðilinn frekar vel
tæknilega er ég alltaf í tilraunastarf­
semi, pínu eins og vísindamaður á
rannsóknarstofu,“ lýsir hún.
Dodda Maggý er fædd í Keflavík
og var í tónlistarnámi sem barn. Nú
hefur hróður hennar sem mynd­
listarkonu borist til allra heimsálfa,
því verk hennar hafa ratað á yfir
hundrað sýningar um allan heim.
Sýningarstjórar Ó, hve hljótt
eru Gústav Geir Bollason frá Verk­
smiðjunni á Hjalteyri og Pascale
Cass agnau frá CNAP.
Öllum listaverkunum varpað á veggi safnsins
Gerðarsafn í Kópavogi verður undirlagt af úrvali kvikmynda- og vídeóverka eftir íslenska og erlenda
listamenn næstu vikurnar. Þar  verður vegleg sýning opnuð í dag. Aðaltitill hennar er Ó, hve hljótt.
Spíralar eru meðal þeirra forma sem Dodda Maggý mótar.
Sigurður og Dodda Maggý. Myndin er tekin í miðri uppsetningu sýningarinnar í Gerðarsafni, eins og sjá má. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Gunnþóra
Gunnarsdóttir
gun@frettabladid.is
1 2 . J A N Ú A R 2 0 1 9 L A U G A R D A G U R50 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING
1
2
-0
1
-2
0
1
9
0
4
:2
6
F
B
1
1
2
s
_
P
1
1
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
9
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
0
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
2
0
2
-1
A
D
0
2
2
0
2
-1
9
9
4
2
2
0
2
-1
8
5
8
2
2
0
2
-1
7
1
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
B

F
B
1
1
2
s
_
1
1
_
1
_
2
0
1
9
C
M
Y
K