Morgunblaðið - 30.10.2018, Síða 19

19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 30. OKTÓBER 2018
Samtaka Það mætti halda að þessar álftir væru að æfa ballettinn Svanavatnið, svo samtaka voru þær í því að kafa með höfuð undir yfirborð Tjarnarinnar og skjóta upp sínum fiðruðu botnum.
Kristinn Magnússon
Skák er því miður
ekki komin á námskrá
grunnskólanna í
Reykjavík, þótt tvær
nefndir á vegum
mennta- og menningar-
málaráðuneytisins hafi
mælt eindregið með því.
Rannsóknir hafa sýnt að
samhengi er á milli
námsárangurs og skák-
kunnáttu.
Hafa skal í huga að skák er einstök
hvað varðar svo ótal margt. Skák er
þroskandi íþrótt sem hefur góð áhrif á
tilfinningalega, vitsmunalega og fé-
lagslega þætti. Skák þjálfar sjónminni
og sjónræna rökhugsun, þjálfar barn í
að hugsa sjálfstætt, viðhafa gagnrýna
hugsun, fást við óhlutbundin viðfangs-
efni og finna rökleg tengsl. Þannig
leggur skákíþróttin svo ótal margt á
vogarskálar þroska barns sem hana
stundar. Auk einbeitingar og sjálfsaga
sem skákin krefst, þá auðgar íþróttin
ímyndunaraflið og iðkendur læra að
hugsa í lausnum. Skákíþróttin kallar á
hugrekki, að þora að taka ákvörðun og
hún þjálfar iðkendur í að lesa í, greina
og meta stöðu. Félagslegur ávinningur
þeirra sem stunda skákíþróttina á sér
einnig margar hliðar. Tengsl myndast
þótt aðilar hafi það eina markmið sam-
eiginlegt að tefla skák og ætla að vinna
hana. Þannig getur skákborðið laðað
að börn frá gjörólíkum menningar-
heimum. Kennarar og skólastjórn-
endur eru margir mjög hlynntir skák-
kennslu og víða í Reykjavíkur-
skólunum er unnið gott starf. Skák
þarf hins vegar að komast inn á nám-
skrá, ein kennslustund í viku ef vel ætti
að vera.
Skák í alla grunnskóla
Tillaga um að Skóla- og frístundaráð
beiti sér af krafti fyrir því að mennta-
og menningarmálaráðuneytið sam-
þykki að skák verði
kennd í grunnskólum
hefur verið lögð fram af
Flokki fólksins. Líklega
hefur þessi tillaga
Flokks fólksins engin
sérstök áhrif á hvort
skák verði kennd í öllum
grunnskólum enda mál-
ið ekki á forræði borgar-
innar heldur mennta- og
menningamálaráðuneyt-
isins. Með henni er í það
minnsta verið að vekja
athygli á mikilvægi þess að bjóða
börnum upp á fjölbreytni í námi og í
þessu tilfelli að læra skák. Skákin er
fyrir þá sem læra hana snemma og ná
á henni tökum líkleg til að vera
skemmtilegt viðfangsefni alla ævi.
Hrafn Jökulsson rithöfundur hefur
verið óþreytandi við hugsjónastarf á
Íslandi og Grænlandi þegar kemur að
því að kenna börnum skák. Skák-
félagið Hrókurinn var stofnað í kring-
um aldamótin af Hrafni og félögum.
Kjörorð skákmanna er „Við erum ein
fjölskylda“. Hrafn og félagar hans
stefna að því að heimsækja alla grunn-
skóla landsins í vetur. Svo virðist sem
almennt sé vilji fyrir að koma skákinni
inn í skólana sem fastan námskrárlið, í
það minnsta er mikill meðbyr. Það
stendur bara á að mennta- og menn-
ingarmálaráðuneytið veiti samþykki.
Eftir Kolbrúnu
Baldursdóttur
» Tengsl myndast þótt
aðilar hafi það eina
markmið sameiginlegt
að tefla skák. Þannig
getur skákborðið laðað
að börn frá gjörólíkum
menningarheimum.
Kolbrún Baldursdóttir
Höfundur er sálfræðingur og borgar-
fulltrúi Flokks fólksins.
kolbrun.baldursdottir@reykjavik.is
Skák í alla grunnskóla
Ágreiningur um að-
ild að Evrópusamband-
inu og upptöku evru,
sem sögð er megin-
ástæða aðildar, varð til
þess að núverandi for-
ystumenn Viðreisnar
ákváðu að kljúfa Sjálf-
stæðisflokkinn. Engan
annan málefnaágrein-
ing báru þeir fyrir sig
þegar þeir gengu til
þess verks. Nú orðið er
evran það eina sem stuðningsmenn
aðildar bera fyrir sig. Þeim er nokk-
ur vorkunn. Það er nefnilega fátt um
fína drætti í þessu þjakaða ríkja-
sambandi. Og þeim sem halda að ís-
lenska krónan sé eina myntin með
breytilegt gengi er bent á að kynna
sér gengisþróun helstu erlendra
mynta síðustu 10 ár, en sérstaklega
norsku krónuna.
Lágir vextir
Vaxtaprósentan er mjög misjöfn
milli ríkja á evrusvæðinu þegar rík-
issjóður á í hlut. Sama á við um fyr-
irtækin. Af einhverjum ástæðum
telja talsmenn Viðreisnar að Ísland
muni njóta bestu kjara sem fáanleg
eru á evrusvæðinu. Skýringuna
kann ég ekki og þeir hafa ekki greint
frá henni. Eins greiða íbúarnir
misháa vexti af húsnæðislánum eftir
því í hvað landi þeir búa. Í Hollandi
eru fastir vextir af 85% húsnæðisláni
til 25 ára þannig 4,3%, verðbólga
innan við 2%, en húsnæðisverð hátt.
Raunvextir eru sem sé aðeins lægri
en fáanlegir eru á Íslandi. Með því
að taka áhættu af breytilegum vöxt-
um lækka vextirnir auðvitað.
Þar sem ég þekki til á evrusvæð-
inu njóta fjölþjóðleg stórfyrirtæki
mjög lágra vaxta þessa dagana. Þeir
hafa lækkað mikið á fáum árum og
eru í sögulegu lág-
marki. Gagnstætt því
sem ýmsir hér á landi
halda, þá er þetta mik-
ið áhyggjuefni. Ekki
síður en gjaldið sem
evrópski seðlabankinn
tekur fyrir að geyma
evrur í stað þess að
greiða vexti eins og
talist hefur eðlilegt allt
til þessa. – Hin hliðin á
peningnum er að þeir
sem spara fá ekkert
fyrir sinn snúð. Það er
réttlæti Viðreisnar sem þarna birt-
ist.
Viðskiptajöfnuður
evrusvæðisins
Viðskiptajöfnuður evrusvæðisins
sýnist mér hafa verið jákvæður um
345 milljarða evra árið 2017. Þar af
hafi viðskiptajöfnuður Þýskalands
verið 245 milljarðar evra. Viðskipta-
jöfnuður Ítalíu 47 milljarðar, en
Hollands 58 milljarðar evra á sama
tíma og jákvæður um 109 milljarða
innan ESB! Mér virðist þetta vera
svona ár eftir ár, a.m.k. hvað Þýska-
land og Holland varðar.
Það gefur augaleið að mörg land-
anna á evrusvæðinu eru með nei-
kvæðan jöfnuð. Evrurnar sem hlað-
ast upp í Þýskalandi og Hollandi eru
svo notaðar til að lána og kaupa upp
eignir í löndunum sem ekki eru á
pari við Þýskaland. Ekki þarf að
fara mörgum orðum um óhjákvæmi-
legan endi þessa innbyrðis ójafn-
vægis á evrusvæðinu. Þetta er jú
uppskriftin að grísku leiðinni sem
Viðreisn og Samfylking óska Ís-
landi.
Viðskiptalönd Íslands
Vöruútflutningur í evrum nam
140.863.400.000 í krónum talið, í
Bandaríkjadölum 300.203.900.000,
en í sterlingspundum 30.932.200.000
árið 2017. Þannig vegur evran innan
við 30% í vöruútflutningi Íslands
(nokkrar aðrar myntir koma við
sögu). Við þetta bætist að Lands-
virkjun verðleggur rafmagnið í
Bandaríkjadölum. Augljóslega telst
evran ekki endurspegla utanríkis-
viðskipti Íslands og sjálfgefið væri
að taka upp bandaríkjadal ef mynt-
skipti kæmu til álita. – Spurningin er
skv. framansögðu: Er auðlindunum
virkilega fórnandi fyrir evruna?
Eftir Einar S.
Hálfdánarson
»Er auðlindunum
virkilega fórnandi
fyrir evruna?
Einar S.
Hálfdánarson
Höfundur er starfandi hæstaréttar-
lögmaður og löggiltur endurskoðandi
að mennt.
Evran handa Íslandi?
Gengi gjaldmiðla gagnvart evru
Frá ársbyrjun 2009
ISK/EUR0,009
0,008
0,007
0,006
0,005
NOK/EUR0,135
0,125
0,115
0,105
0,095
USD/EUR1,05
0,95
0,85
0,75
0,65