Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.10.2018, Qupperneq 6

ERLENT
6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.10. 2018
Kirsan Ilyumzhinov, fráfar-
andi forseta skáksambands-
ins, er oftast lýst í fjölmiðlum
sem „litríkum karakter“, en
hann hefur sjálfur greint frá
því oft að árið 1997 hafi hann
verið brottnuminn af geim-
verum. Hann er frá sjálf-
stjórnarhéraðinu Kalmykíu í
Rússlandi og var fyrsti forseti
þess frá árinu 1993 til 2010.
Ilyumzhinov var kjörinn for-
seti FIDE árið 1995 og gegndi
því þar til í ár að honum var
meinað að bjóða sig fram
vegna spillingarmála.
Arkady Dvorkovich var á mið-vikudaginn kosinn til þess aðgegna embætti forseta Al-
þjóðaskáksambandsins, FIDE, en
hann hlaut 103 atkvæði á meðan mót-
frambjóðandi hans, Grikkinn Georgis
Makropoulos, varaforseti FIDE,
hlaut 78. Þriðji frambjóðandinn,
breski stórmeistarinn Nigel Short,
dró framboð sitt til baka á síðustu
stundu og lýsti yfir stuðningi sínum
við Dvorkovich.
Kjörið markar að vissu leyti þátta-
skil hjá FIDE, þar sem fráfarandi
forseti þess, Rússinn Kirsan
Ilyumzhinov, hafði gegnt embættinu í
23 ár, eða allar götur frá árinu 1995.
Ilyumzhinov lenti í vandræðum fyrr á
árinu, þegar í ljós kom að hann hafði
átt í viðskiptatengslum við ríkisstjórn
Sýrlands, en það landaði honum og
FIDE á svörtum lista Bandaríkja-
stjórnar, sem frysti meðal annars
bankareikning í eigu sambandsins
tímabundið.
Maður breytinga?
Þó að Dvorkovich sé Rússi eins og
Ilyumzhinov var hann engu að síður
talinn „maður nýrra tíma“ hjá FIDE,
ekki síst þar sem helsti keppinautur
hans um embættið, Georgios Makro-
poulos, var varaforseti Ilyumzhinovs
og því nátengdur hinni litríku
stjórnartíð hans og þeirri meintu
spillingu sem þar hafði viðgengist.
Þegar kosningabaráttan hófst voru
þó ýmsir efins um framboð Dvorko-
vich, ekki síst vegna þess að hann hef-
ur lengi verið nátengdur Vladimír
Pútín, forseta Rússlands, og Dímitrí
Medvedev forsætisráðherra og
gegndi meðal annars stöðu aðstoðar-
forsætisráðherra landsins frá árinu
2012 og fram til maí á þessu ári.
Heyrðust fljótt ásakanir um að
rússnesk stjórnvöld væru að beita sér
af miklu afli til þess að tryggja
Dvorkovich embættið, og greindi
heimasíða ChessBase-gagnagrunns-
ins meðal annars frá því að Pútín
hefði beðið Benjamín Netanyahu, for-
sætisráðherra Ísraels, um að þrýsta á
skáksamband Ísraels um að styðja
Dvorkovich, en að í staðinn myndi
Ísrael fá að halda heims-
meistaraeinvígið í skák.
Þá kvartaði Makropoulos til siða-
nefndar FIDE og sagði að framboð
Dvorkovich hefði reynt að kaupa sér
stuðning serbneska sambandsins
með gjöfum og öðrum stuðningi.
Nefndin taldi hins vegar ekki næg
sönnunargögn til þess að ávíta
Dvorkovich og framboð hans. Engu
að síður var serbneska skáksamband-
inu meinað að greiða atkvæði í for-
setakjörinu.
„Makro“ ekki stikkfrír
Makropoulos eða „Makro“, eins og
hann er stundum kallaður, var hins
vegar í þröngri stöðu, hvort sem
Rússar beittu sér óeðlilega mikið
fyrir kjöri Dvorkovich eða ekki. Hann
hafði gegnt stöðu varaforseta FIDE
frá árinu 1986, og var því í raun tákn-
mynd fyrir „yfirstéttina“ innan sam-
bandsins, með öllum þeim kostum og
göllum sem því fylgir.
Þannig bauð breski stórmeistarinn
Nigel Short sig fram í forsetaemb-
ættið á þeim forsendum að hann vildi
berjast gegn spillingu innan FIDE,
og beindust spjót hans mestmegnis
gegn Makropoulos og því hvernig
skáksambandið væri fjármagnað.
Þannig sagði Short í framboðs-
ræðu sinni fyrir kjörið að FIDE væri
í raun rekið þveröfugt við það hvern-
ig ætti að reka öflugt íþrótta-
bandalag, og kallaði það „Makro-
economics“. Þá sakaði Short
Makropoulos og yfirstjórn FIDE um
að ýta undir „eineltiskúltúr“, sem
yrði að linna.
Í lok ræðu sinnar ákvað Short síð-
an öllum að óvörum að tilkynna það
að hann væri hættur við framboð sitt
og lýsti yfir stuðningi við Dvorkovich.
Þetta gerði Short þrátt fyrir að skák-
samband Bretlands vildi ekki styðja
við Dvorkovich, en eins og vitað er
andar nú mjög köldu á milli Breta og
Rússa í alþjóðamálum. Í viðtölum eft-
ir kjörið sagði Short að hann hefði
tekið þessa ákvörðun um morguninn,
sérstaklega til þess að koma í veg fyr-
ir að Makropoulos næði kjöri, en
sjálfur var Short kjörinn einn af vara-
forsetum sambandsins.
Samstarf við FIFA?
Í störfum sínum fyrir Rússland hefur
Dvorkovich komið víða við, en hann
var meðal annars í forsvari fyrir
nefndina sem skipulagði heimsmeist-
aramótið í knattspyrnu karla, sem
haldið var í sumar. Eitt af kosninga-
loforðum Dvorkovich var að mynda
tengsl á milli FIDE og annarra
íþróttasambanda eins og Alþjóða-
knattspyrnusambandsins, FIFA, og
Alþjóðaólympíunefndarinnar auk
þess sem hann myndi reyna að auka
styrki frá fyrirtækjum til skáklistar-
innar. Þess má geta að Gianni Infant-
ino, forseti FIFA, var á meðal þeirra
sem studdu opinberlega við framboð
Dvorkovich og óskaði Infantino hon-
um sérstaklega til hamingju fyrir
kjörið.
Zurab Azmaiparashvili, forseti
Evrópska skáksambandsins, var
einnig meðal þeirra sem tóku vel í
kjör Dvorkovich. „Ég trúi því að
FIDE muni hagnast á þessu,“ sagði
hann við AFP-fréttastofuna og bætti
við að Dvorkovich hefði sýnt fram á
góða stjórnunarhæfileika, sem væri
það sem Alþjóðaskáksambandið
þyrfti á að halda.
Dvorkovich virðist því hafa notið
þess, þrátt fyrir efasemdir um tengsl
hans við rússnesk stjórnvöld, að fyrir
mörgum í forystu skákheimsins var
einfaldlega kominn tími til þess að
breyta til á æðstu stöðum.
Rússneskt
peð eða nýtt
upphaf?
Kjör á nýjum forseta Alþjóðaskáksambandsins
fór fram í vikunni. Arkady Dvorkovich fór þar
með öruggan sigur af hólmi, en hann
er fyrrverandi aðstoðarforsætisráðherra
í ríkisstjórn Vladimírs Pútíns.
Stefán Gunnar Sveinsson sgs@mbl.is AFP
Arkady Dvorkovich tekur hér við hamingjuóskum stuttu eftir að hann var kjörinn forseti FIDE.
Hitti
geimverur
Kirsan Ilyumzhinov
BRASILÍA
ARAGUAINA Lögreglan í Brasilíu skaut níu
strokufanga til bana á miðvikudaginn og leitar
19 annarra, en þeir sluppu úr Barra de Grota-
fangelsinu seint á þriðjudaginn. Hópurinn var
saman í kennslustund í fangelsinu þegar þeir
ákváðu að taka kennarann, sem er kvenkyns,
og þrjá fangaverði í gíslingu, og brutu sér leið
út. Fangarnir létu tvo af fangavörðunum lausa,
en halda enn hinum tveimur gíslunum. Brasilía
er með þriðja
hæsta mann-
fjölda heims
innan fangels-
ismúra á eftir
Bandaríkjunum
og Kína.
ÍRAN
TEHERAN Írönsk stjórnvöld tóku Zeinab Sekaanvand af lífi á þriðju-
daginn, en hún var á sínum tíma sakfelld fyrir að hafa myrt eiginmann sinn
þegar hún var 17 ára gömul, en hún sakaði hann og bróður hans um að
hafa nauðgað sér margsinnis. Þá sagðist hún hafa játað á sig morðið eftir
að lögreglan hafði pyndað hana í 20 daga samfl eytt. Mannréttindasamtök-
in Amnesty International fordæmdu aftöku Zeinab og sögðu hana sína
virðingarleysi íranskra stjórnvalda fyrir rétti barna til lífs.
BANDARÍKIN
WASHINGTON Bandaríska alríkislögreglan skilaði af sér í vikunni skýrslum
með viðtölum við hugsanleg vitni í ásökununum gagnvart Brett Kavanaugh
dómara, sem útnefndur hefur verið til setu í Hæstarétti Bandaríkjanna. Þrjár
konur hafa stigið fram og sakað hann um að hafa beitt sig kynferðislegu ofbeldi.
Öldungadeildarþingmenn kynntu sér efni FBI-skýrslanna og samþykktu á föstu-
daginn að ganga til lokaatkvæða um setu Kavanaughs í hæstarétti á laugardaginn.
JAPAN
TÓKÝÓ Japanska könnunar-
geimfarið Hayabusa2 náði að
lenda vélmenni á smástirninu
Ryugu, en það er um 300
milljón kílómetra frá jörðu.
Vélmennið, sem kallast
MASCOT, mun safna saman
margvíslegum gögnum um
smástirnið, og er vonin að þau muni varpa nýju ljósi á upphaf
sólkerfi sins. Hayabusa2 hefur einnig náð að senda tvö vélmenni,
kölluð MINERVA-II, til Ryugu til að safna saman jarðvegssýnum.