Morgunblaðið - Sunnudagur - 07.10.2018, Qupperneq 28

28 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7.10. 2018
HEILSA
Pistill
Stefán Einar
Stefánsson
ses@mbl.is
ÞYNGD SKREFAFJÖLDI MATARÆÐI ÆFINGAR
92,9 kg
88,2 kg
87,1 kg
Upphaf:
Vika 3:
Vika 4:
39.658
26.761
11.697
13.749
3 klst.
4 klst.
HITAEININGAR
Prótein
21,1%
Kolvetni
43,3%
Fita
35,6%
Nú eru liðnar nokkrar vikur frá því aðátakið hófst. Í öðrum pistlinum semég birti hér á þessum vettvangi í
tengslum við það, 15. september síðastliðinn,
gerði ég að umtalsefni snjallforritið MyFitnes-
sPal, sem ég hef síðan vitnað til sem Æfinga-
félagans. Ekkert í þessum skrifum öllum hefur
kveikt jafn mikinn áhuga og þetta forrit hjá
því fólki sem ég hef tekið tali síðustu vikurnar.
Alloft hefur fólk beðið um aðstoð við að finna
forritið og hlaða því niður á símann og þá hefur
verið auðvelt og auðsótt að taka örstutta
kennslustund um það sem mikilvægt er að
kunna skil á við notkun þess.
En í spjalli mínu við fólk um þetta forrit hef
ég rekist á marga sem einhvern tíma hafa not-
að það en gera það ekki lengur, eða fólk sem
hefur notað það með hléum – og þá vænt-
anlega takmörkuðum árangri.
En forritið virkar. Í bland við þokkalega
ástundun í ræktinni heldur kílóunum áfram að
fækka og þau reyndust fara niður um eitt slíkt
í liðinni viku. En það er ekki bara vigtin sem
nýtur góðs af minna hlassi á hverjum morgni.
Það að halda sig við forritið, færa inn í það
samviskusamlega, gerir manni einnig betur
kleift að meta yfir daginn hvað maður setur of-
an í sig.
Hvað eru 10 kg í
hitaeiningum talið?
Líkt og ég hef áður nefnt á þessum vettvangi
er yfirmarkmið sex mánaða átaksins að losna
við 10 kíló. Það eru 10,7% af þyngd minni í
upphafi átaksins. En hvað eru þessi 10 kg í
raun?
Til að setja það í samhengi við hitaeining-
arnar sem Æfingafélaginn heldur bókhald um
inniheldur 1 kíló af hreinni fitu um 7.700 hita-
einingar. Sá sem vill losna við 10 kíló af fitu
þarf því í raun að brenna 77 þúsund hitaein-
ingum meira en hann innbyrðir yfir tiltekið
tímabil. Í mínu tilviki á 6 mánuðum.
Matvaran í samhengi
við líkamsfitu
Sé dæmi tekið af nokkrum matvöruflokkum þá
eru 738 hitaeiningar í hverjum 100 g af ís-
lensku smjöri. Það skýrist af því að varan er
82% fita. Í 100 g af nautahakki (12-20% feitu)
eru u.þ.b. 199 hitaeiningar. Að losna við eitt kg
af fitu jafngildir því að brenna orku sem finna
má í ríflega 1 kg af smjöri og 3,9 kg af nauta-
hakki. En matvara er svo ótrúlega mis-
hitaeiningarík. Hvað þyrfti t.d. mörg kíló af
bláberjaskyri frá Ísey til að fylla hitaeininga-
fjöldann í einu kg af fitu? Samkvæmt inni-
haldslýsingu eru 87 hitaeiningar í hverjum 100
g af þessu skyri. Að losna við 1 kg af fitu af lík-
amanum jafngildir því að missa 8,9 kg af blá-
berjaskyri.
Einhverjum kann að finnast þessi útreikn-
ingur ruglingslegur eða fráleitur. Ekki hef ég
rætt þessa nálgun við næringarfræðinga. En
þetta hjálpar mér við að meta ólíkar matar-
tegundir sem ég læt ofan í mig og hvernig
neysla þeirra samrýmist því markmiði að
brenna 10 kg af fitu af líkamanum.
Sett í samhengi við æfingar
Eitt er að telja hitaeiningarnar sem maður set-
ur ofan í sig en annað er að hafa áhrif á
brennslu þeirra. Það er hægur leikur að missa
þyngd með skipulegu mataræði og af reynsl-
unni síðustu vikur hef ég fengið það staðfest að
þar liggur hundurinn fyrst og fremst grafinn.
Því ferli má hins vegar hraða með aukinni
hreyfingu auk þess sem hún eflir andlegan
þrótt og frískar mann við.
Samkvæmt snjallúri sem ég hef komið mér
upp (og ég ætla að segja betur frá í næstu
viku) næ ég að brenna ríflega 500 hitaein-
ingum á lyftingaæfingu hjá Ívari Guðmunds-
syni. Hann pískar mig enda óhræddur áfram.
Ef ég borðaði nákvæmlega þann fjölda hitaein-
inga sem grunnbrennsla mín krefst, þ.e. um
2.400 hitaeiningar á dag, þyrfti ég því að taka
að minnsta kosti 15-16 slíkar æfingar til að
brenna einu kg af fitu.
En svo eru aðrar æfingar sem vega þungt í
bókhaldinu. Ég er farinn að ná klukkustund á
stigvélinni í World Class. Þokkalega nákvæm-
ar mælingar segja mér að þar brenni ég 1.000
hitaeiningum. Átta skipti í þeim átökum skila
mér því ríflega kílói niður að öllu öðru
óbreyttu.
Þetta eru 77.000 hitaeiningar!
Þegar unnið er á þyngdinni
eða jafnvægis leitað í þeim
efnum snýst það einfaldlega
um bókhald. Hversu mikla
orku tekur líkaminn upp og
hversu mikla orku þarf hann
til starfseminnar. Að læra á
þetta bókhald er ekki síður
mikilvægt en að ná tökum á
heimilisbókhaldinu.
Það krefst ákveðinnar þjálfunar að læra inn á ólíka fæðuflokka og hvaða orku þeir hafa að geyma.
Það er hins vegar mikilvæg þjálfun og getur haft mikil áhrif á hvort árangur náist eða ekki.
Morgunblaðið/Hari
Stundum er haft í flimtingum
að maðurinn sé að mestu leyti
vatn. En það er rétt. Fullvaxin
manneskja er um 60% vatn. 90
kg maður geymir því í líkama
sínum um 54 lítra af vatni.
En líkaminn er einnig fita og
enginn getur án hennar verið.
Flest erum við þó í þeirri stöðu
að eiga fullmiklar aukabirgðir af
henni.
En líkaminn er ekki aðeins
mældur eftir vatnsmagninu. Í
upphafi átaksins mældist fitu-
prósentan hjá mér 25%. Sú tala
gefur til kynna að maður sé
ekki í góðum málum (taka
verður tillit til að viðmið í þess-
um efnum eru önnur hjá konum
en körlum). Markmiðið er því
án nokkurs vafa að lækka þetta
hlutfall en það ætti að nást
meðfram því marki að missa 10
kg. Að loknum fjórum vikum í
átakinu fékk ég nýja mælingu og
nú er þetta hlutfall komið niður
í 23% og því ljóst að ég þokast í
rétta átt. Í samtölum við þjálf-
ara sýnist mér verðugt mark-
mið að koma þessu hlutfalli nið-
ur í 15% ef þess er einhver
kostur. Það mun hins vegar
kosta blóð, svita og tár – alla
vega svita. Það er óhætt að
mæla með því við hvern þann
sem hyggst gera bragarbót á
sínum málum í þessum efnum
að fá mælingu á fituprósentu í
upphafi ferlisins. Það er ekki að-
eins gert til þess að fá raun-
sanna mynd af stöðunni og
hvert verkefnið er í raun og
veru. Það er líka tækifæri til að
sjá árangur – standi maður í
stykkinu. Þótt 23% virki ekki
mikið minna en 25% þá er það
samt enn ein staðfestingin á því
að maður sé á réttri braut.
RÁÐIST GEGN FITUNNI
Maðurinn í prósentum
Getty Images/iStockphoto
Smiðjuvegi 76 • Kópavogi • Sími 414 1000 • tengi@tengi.is
Baldursnesi 6 • Akureyri • Sími 414 1050 • www.tengi.is
Opið virka daga frá kl. 8-18 og laugardaga kl. 10-15
Gæði, þjónusta, ábyrgð - það er Tengi
ALLT Í BAÐHERBERGIÐ
FRÁ A TIL IFÖ
Tengi hefur mikla og góða reynslu af IFÖ baðinnréttingum.
IFÖ eru sænskar hágæðavörur sem framleiddar hafa verið allt frá 1936.