Fréttablaðið - 09.03.2019, Qupperneq 99

ÞETTA ER STERKASTA
ÁSTARSAGA SEM
HÆGT ER AÐ ÍMYNDA SÉR UM
EINSTAKLINGA SEM HITTAST Í
AUSCHWITZ OG LIFA AF ÞÓTT
ÖLL TÖLFRÆÐI SÉ Á MÓTI ÞEIM.
Bók Heather Morris nýtur gríðarlegra vinsælda víða um heim.
ekki af – um að eiga saman jafn gott
líf og mögulegt væri. Og þau gerðu
það. Þau héldu áfram að lifa en voru
alltaf í sambandi við fólk sem hafði
komist lifandi frá helförinni. Lale
talaði áhyggjulaus um tímann sem
hann var í Auschwitz/Birkenau en
Gita ræddi aldrei um þann tíma,
ekki einu sinni við son þeirra.“
Hvernig maður var Lale?
„Lale syrgði Gitu sem hafði dáið
nokkrum mánuðum áður. Í byrjun
sat við hlið mér aldraður maður
bugaður af sorg og laut höfði. Hann
virtist svo brothættur, svo við-
kvæmur. Á þeim þremur árum sem
vinátta okkar óx og dafnaði sefaðist
sorg hans eftir lát Gitu að vissu leyti,
hún var þarna en ekki jafn áber-
andi. Hinn töfrandi og geislandi
maður fyrri ára sneri aftur, hann
daðraði við allar konur sem hann
hitti og karlmenn höfðu unun af
því að vera í návist hans. Hann hló
og stríddi mér og öðrum, dansaði
jafnvel um í setustofunni. Hann bjó
í eigin íbúð með tveimur hvolpum
og nágrannarnir vissu hver hann
var og hann var einnig vel þekktur í
gyðingasamfélaginu.“
Var erfitt fyrir hann að segja þér
sögu sína?
„Já. Í byrjun heyrði ég brota-
kenndar sögur um þau tvö og hálft
ár sem hann var húðflúrari í útrým-
ingarbúðum nasista. Ég heyrði nóg
til að átta mig á því að ég væri að
tala við mann sem átti sér sögu sem
var sannarlega þess virði að vera
sögð og ég vildi hlusta á hana. Þetta
er sterkasta ástarsaga sem hægt er
að ímynda sér um einstaklinga sem
hittast í Auschwitz og lifa af þótt öll
Ég er búin að
skrifa Cilka’s
Journey, sem
er framhald af
Húðflúraranum
í Auschwitz og
kemur út í októ-
ber, segir Heather
Morris.
tölfræði sé á móti þeim.“
Vildi ekki láta breyta orði
Vissi hann að saga hans myndi
verða að skáldsögu?
„Þegar Lale lést í október 2006,
þremur dögum eftir níræðisafmæli
sitt, hafði hann lesið tvo þriðju
af handriti mínu og sagði mér að
breyta ekki einu orði. Hann var
stórhrifinn af því. Hann vissi ekki
að það myndi breytast í skáldsögu.“
Breytti vinátta ykkar þér á ein-
hvern hátt?
„Vissulega og á besta mögulega
hátt. Á skólagöngu minni í Nýja-
Sjálandi hafði ég lært lítið um hel-
förina og gyðingdóm. Nú tók alveg
nýtt samfélag mér opnum örmum,
og ég hitti ótrúlegt fólk sem hafði
lifað helförina af og fjölskyldur
þess. Ég lærði, eins og fjölskylda
mín, að taka ekki sem gefnum þeim
forréttindum sem við njótum vegna
þess að við erum fædd á ákveðnum
tíma og ákveðnum stað. Ég held að
ég sé núna umhyggjusamari mann-
eskja því ég lifi eftir móttói Lale: Ef
þú vaknar um morguninn er dagur-
inn góður.“
Hugrakkasta manneskjan
Skáldsaga þín er metsölubók víða
um heim. Hefur það breytt lífi þínu?
„Augljósasta breytingin eru öll
ferðalögin sem ég fer í og sem betur
fer hef ég mikla ánægju af þeim. Það
er mjög gefandi að tala við fólk víða
um heim sem vill heyra sögu Lale
og Gitu, og sögu mína af kynnum
okkar Lale. Ég verð stundum gagn-
tekin þegar ég hugsa um þá yndis-
legu reynslu sem hefur fallið mér
í skaut. Ég hitti frábært fólk, sem
á sér allt sínar eigin sögur sem eru
þess virði að segja. Ef það er eitt-
hvað neikvætt við þetta þá er það
tíminn sem ég er fjarri fjölskyldu
minni, sérstaklega fjórum litlum
barnabörnum.“
Ætlarðu að skrifa aðra skáldsögu?
„Ég er búin að skrifa Cilka’s
Journey, sem er framhald af Húð-
flúraranum í Auschwitz og kemur
út í október. Sú saga fjallar um Cilku
Klein, eina af lykilpersónum Húð-
f lúrarans, táningsstúlkuna sem
bjargaði lífi Lale. Lale sagði mér
margoft að Cilka væri „hugrakk-
asta manneskja“ sem hann hefði
nokkru sinni hitt. „Ekki hugrakk-
asta stúlkan,“ ítrekaði hann, „hug-
rakkasta manneskjan“.“
arionbanki.is Þægilegri bankaþjónusta Arion banka *Skv. MMR 2018 arionbanki.is Þægilegri bankaþjónusta Arion banka
Prófaðu besta
bankaappið VöruúrvalVelkomin(n),
Það hefur aldrei verið auðveldara að sækja
um kort og hefja sparnað.
Þarftu að brúa bilið?
Staða Ógreitt Millifæra Rafræn skjöl Meira
Núlán
Snertilaust kort
Debetreikningur
Fjölbreytt úrval
Kreditkort
Fjölbreytt úrval
Sparnaðarreikningur
Allir geta sótt Arion appið og nýtt sér þá þjónustu sem
þeim hentar. Það tekur innan við mínútu að sækja það
og um leið getur þú notað appið til að:
Sérkjör og
afslættir hjá
300 fyrirtækjum
Þegar þú sækir Arion appið ertu sjálfkrafa komin(n) í Einka-
klúbbinn, einn öflugasta fríðindaklúbb landsins. Með Einka-
klúbbsappinu færðu afslátt, sértilboð og fríðindi hjá yfir 300
verslunum og þjónustuaðilum af öllu tagi um um allt land. Þú
finnur örugglega eitthvað sem nýtist þér.
Náðu í Einkaklúbbsappið og njóttu fríðindanna.

stofna reikninga
sækja um debet- og kreditkort
byrja reglulegan sparnað
Það eina sem þú þarft eru snjalltæki og rafræn skilríki.
sækja um Núlán
og margt fleira
ÁhugamálAllt Bílar Blóm &gjafavörur
Börn F r Gist ing Hár &snyrting
Heilsa &
útlit
Heimil i Úr & skart Veitingar
Veldu þann flokk
sem þú vilt sjá
*
M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 51L A U G A R D A G U R 9 . M A R S 2 0 1 9
0
9
-0
3
-2
0
1
9

0
4
:3
7
F
B
1
1
2
s
_
P
1
1
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
9
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
0
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
1
2
s
_
P
0
1
4
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
2
2
8
7
-1
3
2
C
2
2
8
7
-1
1
F
0
2
2
8
7
-1
0
B
4
2
2
8
7
-0
F
7
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
A

F
B
1
1
2
s
_
8
_
3
_
2
0
1
9
C
M
Y
K