Kraftur - 01.01.2014, Blaðsíða 13

25
Kraftur
15 ára
24
Kraftur
15 ára
Kostnaðarhlutdeild sjúklinga í íslenska
heilbrigðiskerfinu hefur rokið upp
á síðustu árum og eru krabbameins-
sjúklingar þar alls ekki undanskildir
Heilbrigðiskostnaður sá sem krabbameinssjúkir bera á Íslandi þessi misserin hefur
verið nokkuð í umræðunni upp á síðkastið og ekki að ástæðulausu. Kostnaðar-
hlutdeild sjúklinga í íslenska heilbrigðiskerfinu hefur rokið upp á síðustu
árum og eru krabbameinssjúklingar þar alls ekki undanskildir. Greiðsluþátt-
taka almennings í heilbrigðiskerfinu hefur rúmlega tvöfaldast á röskum þremur
áratugum. Árið 1983 var greiðsluþátttakan 14,5 milljarðar, uppreiknað á verðlagi
ársins 2012, en var komin upp í 30 milljarða árið 2012. Krabbameinsmeðferð hefur
í flestum tilfellum í för með sér skerta starfsgetu og því lækka ráðstöfunartekjur
heimilis umtalsvert. Fólk á aldrinum 20-35 ára er iðulega að koma úr námi, standa
í sínum fyrstu húsnæðiskaupum, er með ung börn á sínu framfæri og oft ekki
komið í þær tekjur sem það mun hafa seinna á ævinni. Þá er í mörgum tilfellum
ekki neinum varasjóðum til að dreifa eins og seinna meir þegar fólk er orðið ráð-
settara. Vegna þessarra þátta er ungt fólk sem glímir við krabbamein sérlega
viðkvæmt fyrir þessum aukna kostnaði sem á það leggst þegar meðferðir hefjast.
Sú breyting hefur átt sér stað í íslenska heilbrigðiskerfinu að kostnaðarþak
sjúklings hefur verið afnumið. Nú er það svo að ungur, fullfrískur einstaklingur
borgar kr. 33.600.- til heilbrigðiskerfisins á hverju almanaksári áður en Sjúkra-
tryggingar Íslands koma til móts við þennan einstakling. Eftir að þessu þrjátíu
og þrjúþúsund króna marki hefur verið náð minnkar greiðsluþátttaka sjúklings
smám saman. Hins vegar verður það aldrei svo að einstaklingur sé gjaldfrjáls.
Það er alltaf eitthvað fé sem einstaklingur þarf að reiða af hendi til heilbrigðis-
kerfisins. Sjúkratryggingar Íslands borga 90% af þeim kostnaði sem til fellur hjá
einstakling sem hefur undir tveimur milljónum á mánuði í árstekjur. Það er
mesta niðurgreiðslan sem einstaklingur getur fengið hérlendis eins og staðan er
í dag. Sjá má í hendi sér að þetta úrræði hentar mjög þröngum hópi fólks þar sem
lágmarkslaun á Íslandi eru rétt yfir tvöhundruðþúsund krónum á mánuði.
Kostnaður við
krabbameins-
meðferð
Grein
Jón Eggert Víðisson
„Einstaklingur þarf að reiða
fram um sextíu og fimm
þúsund krónur í lyfjakostnað
á ári áður en Sjúkratrygg-
ingar Íslands taka alveg við“
Því stendur hinn dæmigerði einstaklingur, sem verður
fyrir því óláni að veikjast af krabbameini, frammi fyrir því
að greiða töluvert fé vegna sinna veikinda. Eftir að Sjúkra-
tryggingar Íslands létta undir með hinum dæmigerða ein-
stakling mun hann samt sem áður borga rúmar þrjú þúsund
krónur fyrir hverja sérfræðiheimsókn, hann mun þurfa að
borga ellefuhundruð krónur fyrir hverja blóðprufu, sem eru
margar í þessu ferli, og borga frá fjögur upp í tuttugu þúsund
krónur fyrir hverja myndatöku í hinum ýmsu tækjum sem
þessi einstaklingur fer í. Kostnaður við aðgerðir er misjafn
eftir eðli aðgerðanna en er alltaf einhver. Til að gefa einhverja
hugmynd kostar það sjúkling um ellefu þúsund krónur að
gangast undir aðgerð til að fjarlægja æxli úr þvagblöðru. Ekki
er óalgengt að sjúklingar séu sendir vikulega í einhvers konar
myndatöku og sérfræðiheimsóknir eru mjög tíðar í því ferli
sem krabbameinsmeðferð er. Flest annað sem viðkemur veik-
indunum, ógleðilyf, verkjalyf, plástrar, smyrsl, sjúkraþjálfun
kostar einnig fé.
Ótalinn er lyfjakostnaður sá sem einstaklingur með krabba-
mein stendur frammi fyrir. Einstaklingur þarf að reiða fram
um sextíu og fimm þúsund krónur í lyfjakostnað á ári áður
en Sjúkratryggingar Íslands taka alveg við. Hins vegar er
ekki sjálfgefið að Sjúkratryggingar taki við kostnaði vegna
lyfja. Læknir þarf að skrifa greinargerð og rökstyðja það
hvers vegna viðkomandi sjúklingur þarf á lyfjum að halda.
Þegar allt er talið er meðferð við krabbameini á Íslandi mjög
dýr og hefur hreinlega reynst sumum ofviða hér á landi.
Tekið var viðtal við ungan mann á Stöð tvö í febrúar síðast-
liðnum sem hefur þurft að ganga í gegnum stífar meðferðir
og neyddust hann og unnusta hans til að flytja aftur til for-
eldra hans vegna þess að rekstur á venjulegu tveggja manna
heimili og meðferð við krabbameini var hreinlega of stór biti
fyrir þau að kyngja í fjárhagslegu tilliti. Sambærileg dæmi
eru því miður fleiri.
Þessi kostnaður á Íslandi er í hrópandi mótsögn við löndin
allt í kring um okkur. Má þar nefna Noreg, Svíþjóð, Dan-
mörk, Skotland, England, Holland, Frakkland, Þýskaland
og Spán. Kostnaður við læknisheimsóknir er misjafn í lönd-
um Evrópu en það sem öll þessi lönd eiga sameiginlegt er
það að þegar einstaklingur stendur frammi fyrir lífsógnandi
sjúkdómum þá fellur allur kostnaður niður. Misjafnt er eftir
löndum hvort að einstaklingar þurfi að leggja eitthvað fé út
á einum stað og fá það endurgreitt á öðrum eða hvort það
borgi ekkert en niðurstaðan er sú sama. Standi fólk frammi
fyrir jafn alvarlegum sjúkdómi og krabbameini en þá fellur
kostnaður niður. Einnig eru hjálparvörur ýmis konar mikið
niðurgreiddar eða gjaldfrjálsar fyrir einstaklinga með krabba-
mein. Má þar nefna hjálparlyf eins og verkja- ógleði- og stera-
lyf, smyrsl og plástra og annað sem gerir líf krabbameins-
sjúklinga bærilegra. Af þessu má sjá að stuðningur við ein-
staklinga með krabbamein er ólíkt meiri í löndunum sem við
svo gjarnan viljum bera okkur saman við heldur en hér á landi.
Kraftur hefur komið á fót styrktarsjóð fyrir ungt fólk með
krabbamein sem glímir við fjárhagslega erfiðleika vegna
krabbameinsmeðferðar. Þetta var skref sem að fáum datt í
hug að þyrfti nokkurn tímann að stíga á Íslandi fyrir örfáum
árum en staðreyndin er sú að full þörf er á þessum sjóð.
Von mín er sú að ráðamenn þjóðarinnar hugi vel að þessum
málaflokki á næstu misserum og geri Neyðarsjóð Krafts
óþarfan innan fárra ára.