Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.03.2019, Blaðsíða 12

VIÐTAL
12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24.3. 2019
eitt af mínum fyrstu skiptum í Seljaskóla en
krakkarnir vissu það að Edda Borg væri að
koma að kenna þeim tónmennt. Ég kem bara
labbandi í mínum gallabuxum með hárið í tagli
eftir ganginum og að stofunni sem ég átti að
vera að kenna í. Þá koma til mín tvær stelpur
og segja – heyrðu, veistu hún á að vera að
kenna okkur hérna Edda Borg og hún er ekki
komin! Þá þekktu þær mig ekki en þær áttu
von á því að ég myndi koma í allri múndering-
unni að kenna,“ segir hún og hlær.
Ólst upp að hluta í tónlistarskóla
„Þegar ég er að alast upp er ekkert húsnæði
fyrir tónlistarskólann í Bolungarvík. Hluti af
heimilinu mínu var því tónlistarskóli þannig að
ég að hluta til ólst upp í tónlistarskóla. Það var
verið að kenna á hljóðfæri í mörgum her-
bergjum á mínu heimili. Pabbi hjálpaði mér
rosa mikið þegar ég var að spá í að fara af stað
með tónlistarskóla,“ segir Edda sem fannst
börnin í Seljaskóla mörg hver ekki þekkja lög
sem henni fannst að allir krakkar ættu að
þekkja.
„Mér fannst ég finna þörfina á tónlistar-
kennslu í hverfinu. En ef ég hefði vitað þá hvað
það væri mikil vinna að byggja upp tónlistar-
skóla og koma honum á laggirnar, hvað þetta
væri erfitt fjárhagslega þá hefði ég aldrei gert
þetta!“
Hún segir að hún hafi verið skynsöm í eðli
sínu og ekki viljað treysta á harkið í brans-
anum heldur hafa eitthvað annað að starfa við.
„Mér fannst tónlistarbransinn skemmtilegur
en þetta var allt verktakavinna og mér fannst
þetta ekki vera eitthvað sem ég gæti stólað
100% á, þó að eins og í Gunna Þórðar-bandinu
vorum við að spila allt að fimm kvöld í viku.
Það var nóg að gera en einhvern veginn fannst
mér ég þurfa að hafa menntun sem ég gæti
gripið í síðar meir.“
Oft er það þannig að það er hefð innan fjöl-
skyldna að senda börn í tónlistarnám meðan
aðrar fjölskyldur hugsa ekki út í þennan
möguleika.
„Það er kannski einn í fjölskyldunni sem
hefur áhuga á tónlist en enginn innan fjöl-
skyldunnar hefur verið í tónlistarnámi. Þá er
erfiðara fyrir þennan aðila að koma því áleiðis
hvað hann vill gera. Það er fullt af músík-
ölskum börnum úti um allt. Ef tónlistarskólinn
er áberandi í hverfinu þá eru meiri líkur á því
að foreldrarnir vakni og hugsi með sér að þeir
ættu að senda barnið í tónlistarskóla. Þess
vegna reynum við að vera sýnileg í hverfinu.
Við erum með opið hús
einu sinni á ári og öllum í
hverfinu er boðið að
koma,“ segir hún en skól-
inn var fyrst í Hólmaseli
en er nú í Kleifarseli, beint
við hliðina á Seljaskóla.
Hún segir að 90% nem-
enda séu úr hverfinu þó að
alltaf komi einhverjir ann-
ars staðar frá.
„Fyrstu árin gat ég sagt
að nemendur kæmu allt frá Keflavík og upp á
Akranes því við vorum með svo mikið af nám-
skeiðum og fengum fólk á öllum aldri.“
Verða börn að fara í forskóla til að missa
ekki af lestinni í tónlistarnámi? „Það er ekki
þannig en það er æskilegra. En ef þú ert með
barn sem er níu ára og hefur áhuga á tónlist þá
er um að gera að byrja. Hjá mér kom aldrei
neitt annað til greina en að læra á hljóðfæri og
börnin mín öll fjögur lærðu á hljóðfæri. Þau
eru ekki að velja sér að vera tónlistarmenn en
lærðu öll á hljóðfæri.“
Annað heimili í Los Angeles
Tíminn sem Edda og Bjarni bjuggu í Los Ang-
eles hefur verið áhrifaríkur í þeirra lífi en þau
bjuggu vestra í á annað ár. „Síðan þá höfum
við verið mikið með annan fótinn á þessu
svæði. Mér finnst ég alltaf vera komin heim
þegar ég er komin til LA. Við höfum eignast
góða vini þarna, bæði í tónlistinni og á fleiri
sviðum. Það er rosa gaman að fara til borgar-
innar því þar eigum við svo stóran vinahóp,“
segir Edda, sem árin 2001-2002 tók sér endur-
menntunarfrí og dvaldist með alla fjölskylduna
í englaborginni.
„Bjarni tengist síðan jógamiðstöð þarna sem
við höfum mikið sótt þegar við förum út. Hann
hefur farið í gegnum kriya-jóga og tók þar
vígslu,“ segir Edda sem sjálf hefur stundað
jóga og hugleiðslu. „Þetta er mikilvægur þátt-
ur í okkar lífi,“ segir hún en þau hjónin kynnt-
ust hugleiðslu fyrst í gegnum Erlu Stefáns-
dóttur.
„Við sóttum námskeið hjá henni í mörg ár en
þetta voru allskonar hugleiðsluæfingar og
andlegar pælingar. Þetta leiddi til þess að við
opnuðum verslun í Ingólfsstræti fyrir rúmum
15 árum sem heitir Ljós og líf, verslun með
bækur og ýmislegt tengt andlegri iðkun.“
Þið eruð svona andlega þenkjandi. „Það er
alveg hægt að segja það og þetta er stór partur
af okkar daglega lífi.“
Högg að fá greininguna
Þessi andlegi þankagangur hjálpaði Eddu
þegar hún greindist með MS árið 2007.
„Þegar allir voru í góðærinu að græða pen-
inga, þá fékk ég MS. Ég hafði í um tíu ár fund-
ið ýmis einkenni og gekk á milli lækna en fékk
enga niðurstöðu. Ég var reyndar einhvern
tímann búinn að fara í rannsókn en læknirinn
sem ég var hjá þá sagði að ég væri heppin að
þetta væri ekki MS. Það var ekki tekið mænu-
vökvapróf fyrr en þarna 2007 og þá var það
staðfest, að þetta væri MS. Ég er að glíma við
þetta. Það tók mig fimm ár að átta mig á þessu
hvað sjúkdómurinn gerði við mína heilsu og
sætta mig við að ég hefði greinst með þennan
sjúkdóm. Það eru ákveðin einkenni sem fylgja
þessum sjúkdómi og það er bara eitthvað sem
ég verð að takast á við daglega. Ég þurfti að
endurraða öllu í mínu lífi og forgangsraða. Það
er svakalegt högg að fá svona greiningu. Ég
hef reynt að fara náttúrulega leið. Ég vil meina
að heilbrigður lífsstíll og hugleiðslurnar og allt
þetta sem ég er að gera, að það skipti máli. Ég
er lyfjalaus í dag þó að ég hafi farið á ýmis lyf
en það eina sem er pottþétt í þessu öllu er
aukaverkanirnar.“
Edda segir að hún hafi minni orku en áður
til að gera það sem hún gerir. „Ég er ekki eins
mikið á útopnu eins og ég var. Ég kemst yfir
margt og er með mörg járn í eldinum en sjúk-
dómurinn hefur áhrif á líf mitt.“
Jákvæðni skiptir máli
„Jákvæðni skiptir alveg svakalega miklu máli.
Það er mjög auðvelt að detta í eitthvert þung-
lyndi við að fá þessa greiningu og hugsa – líf
mitt er búið og ég er að fara að loka skólanum.
Að halda sig réttum megin við línuna er verk-
efni út af fyrir sig, daglegt
verkefni. Fólk í kringum
mig segir að þessi já-
kvæðni sé að skila mér því
hvernig ég er í dag, ég
gæti verið miklu verri. Ég
áttaði mig líka á því að ef
ég færi vitlausum megin
við línuna myndi það hafa
áhrif á mig og líka börnin
mín og maka, hafa áhrif á
allt. Ég hef ekki leyft mér
að fara þangað. Fyrstu árin var ég að átta mig
á þessu og læra á þetta. Það var erfitt. Nú
finnst mér ég vera réttum megin við línuna af
því að ég ákveð að vera þar. Það koma köst,
það hafa komið tímabil þar sem ég get ekki
gengið og ég hef þurft að fá stuðning um húsið,
stuðning við að fara í sturtu og á klósettið. Það
tekur mikið á. En af því að ég er komin með
smáreynslu í þessu, þá veit ég að þetta tímabil
tekur enda. Er þetta mánuður eða tveir mán-
uðir sem ég á að glíma við þetta? Ég veit það
ekki en ég veit að þetta tekur enda og þá get
ég andað léttar. Þetta er rosalega mikil hug-
arvinna. Það hafa komið tímabil sem ég get
ekki tjáð mig almennilega. Ég stama, ég er
með orðin og veit hvað ég er að segja en það er
eins og þau stoppi einhvers staðar á leiðinni.
Það er rosalega óþægilegt.
Þetta eru einkenni sem þú sérð ekki endi-
lega utan á mér, á tímabilum þar sem ég sé illa
með öðru auganu og heyri illa öðrum megin,
þú sérð það ekki á mér. Fólki finnst ég líta vel
út og fattar þetta ekki. En mér líður alltaf eins
svona frá lærum og niður, tilfinningin er eins
og ég sé frosin á fótunum.“
Edda rifjar upp myndband sem hún sá á
netinu fyrir nokkrum árum þar sem verið var
að reyna að sýna fólki hvernig það væri að
vera með MS. „Fólk var sett í háhælaðan skó
öðrum megin og froskalöpp hinum megin,
klætt í kafaragleraugu og svo átti það að
labba! Ef þú sérð mig einhvers staðar labba
reikula í spori þá er það ekki vegna þess að ég
sé búin að drekka áfengi heldur að þannig er
bara líðan mín í dag,“ segir Edda sem stund-
um gengur með staf.
„Í fyrrasumar fórum við Bjarni ásamt
yngsta syni okkar til Boston, vorum í nokkra
daga og heimsóttum meðal annars listasöfn. Á
fyrsta safninu náði Bjarni í hjólastól fyrir mig.
Það var rosalega erfitt að þiggja það. En hins
vegar er það líka algjör lúxus. Ef ég hefði byrj-
að að labba um allt hefði hann þurft að styðja
mig það sem eftir var af listasafninu. Þarna
gat ég bara notið þess að vera að horfa á lista-
verkin og þeir feðgar keyrðu mig um í hjóla-
stólnum.“
Hún segir mikilvægt að sættast við að þurfa
aðstoð sem þessa. „Ég þarf á þessu að halda og
ætla að njóta ferðarinnar, ef ég þigg ekki
þessa aðstoð, þá þarf ég bara að liggja í rúmi
það sem eftir er ferðarinnar,“ segir hún og
ekki er mikið varið í það.
„Þetta var mjög erfitt en eftir þessa ferð er
ég opnari fyrir þessu. Líka ef maður er að
ferðast og ætlar að vera í stuttan tíma, að fá þá
frekar aðstoð á flugvellinum í stað þess að
eyða orkunni í að labba alla gangana og hafa
síðan enga orku þegar þú ert komin til útlanda.
Maður þarf að læra á sig,“ segir hún.
„Það kemur fyrir að ég er inni í eldhúsi að
elda kvöldmatinn og þá byrjar allt að
hringsnúast yfir höfðinu á mér og þá verður
maðurinn minn bara að stíga inn og klára.“
Er mikilvægt að hlusta á líkamann?
„Það er það sem ég hef verið að læra, að
hlusta á líkamann og fara ekki of geyst. Hug-
urinn á mér er stundum farinn langt á undan
sjálfri mér. Þetta er bara lærdómur. Þess
vegna er ég alltaf að skipuleggja mig betur.
Ég er ofboðslega þakklát fyrir að þetta er í fót-
unum á mér en ekki höndunum. Þá gæti ég
ekki verið að spila,“ segir Edda þannig að pí-
anóið er heppilegt hljóðfæri fyrir hana.
„Ég hefði ekki viljað vera að spila á kirkju-
orgel, þá hefði ég þurft að nota fæturna. Þegar
ég held tónleika núna eins og með minni mús-
ík, þá sit ég. Ég hef þurft að vanda valið á
skóm sem ég kaupi, ég er ekki mikið í háhæl-
uðum skóm, ég get það ekki.“
Hún segir að allir hafi eitthvað sem þeir
þurfi að glíma við. „Ég fékk þetta. Ég þarf að
vinna eins vel með það og ég get. Það fá allir
eitthvað. Sumir missa maka sinn eða börnin
sín, eða fá krabbamein eða eitthvað annað. Það
fá allir eitthvað til að glíma við. Með jákvæðu
viðhorfi og góðum lífsstíl hefur mér tekist að
fara léttar í gegnum þetta en ella held ég. Ég
gæti verið miklu verri.“
Hugleiðir þú á hverjum degi?
„Já, ég geri það, mismunandi mikið og öfl-
ugt en ég vinn svolítið mikið í huganum. Ég
hef heldur ekki borðað rautt kjöt í 26 ár. Það
gerðist þannig að ég var ein í námi í Boston,
Bjarni var heima með tvo eldri krakkana okk-
ar, og þegar sumarið var búið þá hugsaði ég
með mér að mér liði miklu betur í maganum,“
segir hún og tengdi það við það að hún væri
hvorki búin að vera að borða kjöt né drekka
mjólkurvörur.
„Af því að þetta er val, þá sleppti ég því þeg-
ar ég kom heim. Þannig hætti ég að borða
kjöt,“ segir Edda, sem borðar einstaka sinnum
kjúkling.
„Og ég borða fisk og fullt af grænmeti,“ seg-
ir Edda sem tók mjólkurvörurnar út á sama
tímabili. „Þetta gerist svona ómeðvitað og allt í
einu er þetta bara orðið að lífsstíl.“
Allt sem maður drekkur og borðar hefur
áhrif, segir blaðamaður „og það sem þú
hugsar“, botnar Edda.
’Það tók mig fimm árað átta mig á þessuhvað sjúkdómurinn gerðivið mína heilsu og sætta
mig við að ég hefði greinst
með þennan sjúkdóm. Ég
þurfti að endurraða öllu í
mínu lífi og forgangsraða.