Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.03.2019, Blaðsíða 17

24.3. 2019 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17
gripu þeir haldreipi sem þeir töldu birtar ljósmyndir
vera og voru með látalæti um að mynd Helga mynd-
höggvara Gíslasonar væri líkari Bush yngri og nokkr-
um öðrum tilnefndum og hefði lítil sem engin tengsl við
Ólaf Ragnar. En aðrar myndir sýndu glöggt að högg-
myndin var hin prýðilegasta og gaf lifandi og sann-
gjarna mynd af fyrirsætunni og ekki síst var„prófíll“
hennar sannfærandi, enda myndhöggvarinn í hópi
okkar bestu.
Helsti heimildarmaður um „stjórnmálaástandið“
nær og fjær lét þetta mál til sín taka og minnti á að bel-
jakar í bloggheimi teldu að myndin af Ólafi Ragnari
virtist fremur af Bush yngri eða Kristjáni Eldjárn.
Bréfritari þekkti þessa tvo ágætlega og sá aldrei neinn
svip með þeim. Hafi Helga Gíslasyni tekist að gera
mynd af Ólafi Ragnari sem líkist meir þessum gjör-
ólíku mönnum en Ólafi sjálfum þá er það merkilegt.
Fimbulfamb
En Egill gekk lengra. Hann hjólaði í brjóstmyndir al-
mennt og „portrett“ í leiðinni og setti fram barnalegar
kenningar um það allt auk þess að auglýsa rétt einu
sinn hefðbundna angist sína gagnvart bréfritara sem
hann má ekki hemja svo vel sé. Svona byrjaði það tal,
eins og skrattinn kæmi úr sauðarlegg: „Og Davíð
Oddsson er að mörgu leyti mjög gamaldags maður –
sem þarf ekki að vera slæmt í sjálfu sér. Ekki fyrir all-
löngu var afhjúpuð portrettmynd af honum í Valhöll,
húsnæði Sjálfstæðisflokksins.
Ólíklegt er að aðrir stjórnmálaflokkar séu að panta
slíkar myndir af foringjum sínum. Maður veit þó aldrei
með Miðflokkinn – þar gæti stytta af Sigmundi Davíð
jafnvel virst góð hugmynd.“ (Hefur maðurinn aldrei
komið í stjórnarráðshúsið þar sem eru mikil málverk af
meðal annarra Hermanni Jónassyni, Ólafi Thors,
Bjarna Benediktssyni og fleirum og brjóstmynd var
pöntuð af Ólafi Jóhannessyni í skrifstofur Framsóknar
sagði í fréttum á sínum tíma, og stytta af þingkonu er
fyrir dyrum Alþingis og af vinstri hetju stjórnmálanna,
Héðni við Hringbraut, svo eitthvað sé nefnt af handa-
hófi).
Og áfram fimbulfambaði Egill: „Í borginni settu þeir
upp brjóstmyndir af borgarstjórum, það var siður sem
hófst við byggingu Ráðhússins – sem áðurnefndur
Davíð lét byggja. Svo var skipt svo ótt og títt um
borgarstjóra að ekki gafst tími til að gera styttur af
þeim öllum.“
Yfirgripsmikið þekkingarleysi
Það er einkenni á þessum spekingi „RÚV“ að hann
lætur allt vaða eins og staðreyndir séu og er til
aragrúi dæma um þá framgöngu. Hann rennur með
þetta nýtilkomna brjóstmyndahatur sitt á svelli með
alkunnum afleiðingum.
Hvaðan hefur Egill það að „bygging ráðhúss“ hafi
verið upphaf brjóstmyndagerðar af fyrrverandi
borgarstjórum? Það er uppspuni og þvaður.
Þegar bréfritari kom í fyrsta sinn í fundarherbergi
borgarráðs árið 1974 voru þar gamlar brjóstmyndir af
Páli Einarssyni sem varð borgarstjóri 1908, eftir-
manni hans Knud Zimsen sem var borgarstjóri í
nærri tvo áratugi og af Pétri Halldórssyni bóksala og
borgarstjóra og Bjarna Benediktssyni eftirmanni
hans. Þessi brjóstmyndagerð hafði ekkert með ráðhús
að gera eða manninn sem lét byggja það, enda það
ekki vígt fyrr en áratugum síðar. Bréfritari er vissu-
lega gamaldags í mörgum efnum og meðal annars
þeim að fara ekki með fleipur þegar svo auðvelt er að
komast hjá því.
Samstarf við ... leiðir til taps
Um svipað leyti fór annar spekingur á sama stað með
alkunna klisju um að allir flokkar færu illa út úr
stjórnarsamstarfi við Sjálfstæðisflokkinn. Svokallaðir
stjórnmálafræðingar fara iðulega með svipaða rullu
og eru þær klisjur úr þeirra munni sýnu alvarlegri því
að einhverjir kynnu enn að taka þá alvarlega.
Alþýðuflokkurinn var í ríkisstjórn með Sjálfstæðis-
flokknum í 12 ár. Helsti leiðtogi flokksins skrifaði rit-
ling um Viðreisnarárin sem hann sendi með hlýlegri
áritun til bréfritara. Það fór ekki á milli mála að hann
taldi árangur þeirrar stjórnar hafa verið mikinn og
bersýnilegt að stjórnarflokkur hans hefði haft þar
mun meiri áhrif en þingstyrkur flokkanna gaf tilefni
til.
Eftir 4 ár í því samstarfi fékk Alþýðuflokkurinn 14%
atkvæða. Eftir átta ára samstarf 16% atkvæða og eftir
12 ára samstarf 11 % atkvæða. Þessi 12 ár í samfelldri
stjórnaraðstöðu gáfu þessum litla flokki óvenjulega
aðstöðu til að hafa áhrif á þróun Íslands á þessu skeiði.
Tap í lok valdaskeiðs, svo ekki sé talað um svo langt
valdaskeið er auðvitað alþekkt og tengist ekki Sjálf-
stæðisflokknum meir en öðrum enda alþjóðlegt fyrir-
bæri og eðlilegt.
En tap Alþýðuflokksins eftir svo langa valdaaðstöðu
var eiginlega ótrúlega lítið þegar gætt er að þeim
klofningi sem varð. Hannibal Valdimarsson, Björn
Jónsson og fleiri höfðu klofið krata með stofnun Sam-
taka frjálslyndra og vinstri manna. Því má segja að
kratar hafi unnið varnarsigur vorið 1971. En þeir töp-
uðu mun meir í næstu kosningum á eftir og höfðu þá
verið utan stjórnar.
Auðvitað höfðu einnig orðið miklir atburðir og al-
kunnir hjá Sjálfstæðisflokki í bláenda viðreisnar-
tímans.
En samt má ætla, með allgóðum líkum, að hefði
ekki verið stofnað til þessa klofnings sósíaldemókrata,
þá hefði Viðreisnarstjórnin haldið velli. Hitt er annað
mál hvort það stjórnarsamstarf hefði þó verið endur-
nýjað.
Horfum þá næst til „hreinu vinstristjórnarinnar“
frá vori 2009. Hún kom með mikið fylgi til ríkis-
stjórnar. Samfylking hafði 30 % atkvæðanna á bak við
sig og VG 22%. Eftir aðeins 4 ára stjórnarsamvinnu
(án Sjálfstæðisflokks) hafði VG tapað helmingi fylgis
síns. Farið úr 22% niður í 11%!
Kjósendur veittu Samfylkingu enn rosalegri skell.
Hún fór úr 30% niður í 13% og átti eftir að fara enn
neðar í næstu kosningum þar á eftir! Hvar var klisjan
góða? Hvar voru spákarlarnir fullyrðingagjörnu?
Kenningar þeirra áttu að hafa stjórnmálaleg áhrif en
ekki fræðileg eins og í svo mörgu öðru endranær.
Mikið væri skaplegra ef látið væri af þessari ófræði-
legu háttsemi.
Framfarir á ofsahraða og
óviðráðanleg seinkun
Margir bíða spenntir og næstum eins og hengdir upp
á þráð eftir því að bifreiðar án ökumanns verði að
veruleika. Bréfritari er ákveðinn í því að fá sér einn
slíkan um leið og hann verður almennings eign. Þá
ætlar hann við fyrsta tækifæri að senda sinn bíl án sín
og annarra farþega til Akureyrar og svo austur á land
í vikunni þar á eftir og eiga sjálfur góða stund heima
með frúnni.
En það verður að undrast hvað þetta þarfa mál hef-
ur þó dregist. Tómas Guðmundsson skáld og Halldór
P. Dungal tungumálaséní gáfu saman út tímaritið
Borgin um nokkurt skeið frá árinu 1932. Á forsíðu
segir að það komi út í 64 eintökum og kosti 1 krónu.
(rétt er að athuga að þetta er gömul króna, svo blaðið
er nær því að hafa kostað einseyring).
Í öðru hefti blaðsins í janúar 1933 segir undir kafla-
heitinu Ósýnileg stjórn:
Það hlýtur að vera kynlegt að sjá bifreið fara leiðar
sinnar eftir götunni, farþegalausa og án þess að nokk-
ur sitji við stýrið. En þetta átti sjer stað nýlega á
Fimmta stræti í New York og þó fólki í stórborgum
nútímans komi fæst á óvart, þá námu menn þó ósjálf-
rátt staðar í þetta skifti, til að sjá hvernig bílnum
reiddi af. Og fyrst í stað gekk ferðalagið ágætlega.
Bíllinn fór í gang, hemlaði og beygði fram hjá öðrum
bílum á nákvæmlega sama hátt og ef æfður bílstjóri
hefði setið við stýrið. En aðeins fyrst í stað. Það sem
þarna fór fram var tilraun með nýja uppgötvun, bif-
reiðina, sem stjórnað er þráðlaust „per radio“. Að illa
fór að lokum kom ekki til af neinu öðru en því, að
þeim, sem firðstjórnina hafði á hendi, fataðist. Upp-
götvunin sjálf stóðst raunina ágætlega.“
Og nú, ekki nema 86 árum síðar, virðast þessar til-
raunir, sem svo margir eru spenntir fyrir, komnar
eitthvað áleiðis.
Segi menn svo að framfarirnar séu ekki ótrúlegar
og fljúgi svo fast að varla festi auga á.
Morgunblaðið/Árni Sæberg