Morgunblaðið - 16.04.2019, Blaðsíða 28

28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. APRÍL 2019
Bassaleikarinn Róbert Þórhallsson
var við setningu Blúshátíðar út-
nefndur heiðursfélagi Blúsfélags
Reykjavíkur. „Róbert er einn af
okkar allra bestu og eftirsóttustu
rafbassaleikurum. Hann hefur ver-
ið órjúfanlegur hluti íslenska blús-
samfélagsins um árabil og hefur
meðal annars spilað með húsband-
inu, Blue Ice Band, á hverri einustu
Blúshátíð frá árinu 2006. Þar hefur
hann spilað með öllum erlendu stór-
stjörnunum sem hafa komið fram á
hátíðinni og stjórnað samspilinu af
smekkvísi og fagmennsku,“ segir í
tilkynningu. Allar nánari upplýs-
ingar um hátíð ársins í ár eru á
vefnum blues.is en miðar á hátíðina
eru seldir á vefnum midi.is.
Róbert heiðurs-
félagi Blúsfélags
Gleði Heiðursfélaginn fyrir miðju.
Sólveig Arnars-
dóttir leikkona
hefur verið ráðin
á fastan samning
við Volksbühne-
leikhúsið í Berl-
ín. „Hún mun
hefja störf þar
strax í vor og
leika í opnunar-
sýningunni Ódys-
seifskviðu Hóm-
ers sem frumsýnd verður um
miðjan september,“ segir í tilkynn-
ingu. Þar er minnt á að Volksbühne
sé eitt þekktasta og virtasta leikhús
Þýskalands og hafi löngum þótt
stefnumarkandi í fjölbreyttum leik-
húsheimi Berlínar. Sólveig nam við
Ernst Busch-leiklistarháskólann í
Berlín. Í Þýskalandi hefur hún leik-
ið í á fimmta tug sjónvarps- og kvik-
mynda. Hún var fastráðin við Borg-
arleikhúsið í Wiesbaden í þrjú ár og
lék á þeim tíma 14 aðalhlutverk.
Sólveig fastráðin
við Volksbühne
Sólveig
Arnarsdóttir
aðist næstum á við að kyssa
Johannes heitinn á kinn. Án þess
þó að deyfa spengilegan þrótt þeg-
ar á þurfti, eins og vel kom fram í
hvössum hrynstrokum Fausts á
öðrum stöðum – og ævinlega í
fyrirmyndargóðu samvægi við
hljómsveitina.
Var því ekki sökum að spyrja um
eldheitar undirtektir hlustenda, er
hlutu að kalla á virtúóst aukalag.
En þá kom Faust óneitanlega á
óvart – með ókynntu lævíslega lág-
stemmdu nútímastykki sem flest-
um, þ. á m. undirrituðum, var
framandi [þ. e. Doloroso eftir
György Kurtag – kom síðar í ljós],
er birtist frá mínum bæjardyrum
séð nánast eins og persónuleg mót-
mæli fiðlarans gegn
yfirborðsmennskum sýndarglansi
nútímans.
Maður hlaut því ósjálfrátt að
spyrja með Skáld-Sveini 15. aldar,
„Hvað mun veröldin vilja?“ – í ljósi
Það rann óvænt upp fyrirmanni s.l. fimmtudaghvað hugtakið „uppselt“getur verið afstætt í sal
eins og Eldborg. Þar er nefnilega
sjaldnast seldur aðgangur að svo-
kölluðum kórpöllum aftan við
hljómsveitina. En að þessu sinni
voru þeir allvel setnir, og munar
um minna – hátt í 200 sæti eða
nærri 1/9 af 1800 sæta algerri há-
marksgetu salarins ef rétt er mun-
að.
Mátti af því marka söluvænleika
dagskrár. Fjöldi erlendra ferða-
manna lá að venju ekki á lausu þótt
vitaskuld væri fróðlegt að skoða
hlutdeild hans, ekki sízt eftir árs-
tíðum. En þó að ómvistin á kórpöll-
um jafnist varla að fullu á við hlust-
vænstu staði Eldborgar, þá eiga
skipendur téðra sæta alltjent einn
kost umfram aðra: að geta fylgzt
með svipbrigðum stjórnandans!
Náttúruunnandinn Johannes
Brahms (1833-97), er fluttist úr
æskusolli Hamborgar til Vínar
1868, stóð fyrir fyrra atriði dag-
skrár, Fiðlukonsertinum frá 1878,
er á talsvert dvöl höfundar í aust-
urrískri sumarsælu Wörthersee-
vatns að þakka. Verkið er meðal
fimm frægustu fiðlukonserta allra
tíma og að sama skapi krefjandi, þó
ekki væri nema fyrir samanburð
við túlkun fremstu fiðlusnillinga
síðustu 140 ára.
Ólíkt sinfóníum Beethovens, er á
seinni árum hafa stundum sætt allt
að því asafengnu tempóvali í nafni
upprunahyggju, var hraðaval
þeirra Osmos nánast klassískt, og
gafst því einleikaranum svigrúm til
að gæla við nánari innlifun en ella –
þ.m.t. lágdýnamíska einlægni allt
niður að vart heyranlegu er jafn-
núríkjandi ,viðburðamenningar‘
þar sem athyglin beinist öll að
flytjendum, ímynd þeirra og færni.
10. sinfónía Gustavs Mahlers
hafði aðeins hljómað tvisvar áður
hér á landi; síðast 1999 undir stjórn
Petris Sakari, enda lengst af sjald-
heyrð í hljómleikahöllum heimsins
fyrir þá sök að hafa einungis verið
til í ófullgerðu handriti austurríska
tónskáldsins þar til brezki tónlist-
arfræðingurinn Deryck Cooke
gerði flutningshæfa útgáfu á 8. ára-
tug 20. aldar er virðist hafa staðizt
tímans tönn, miðað við sífjölgandi
uppfærslur seinni áratuga.
80 mín. löng hljómkviðan var
sannast sagna undarleg upplifun og
á köflum jafnvel á mörkum hins
bærilega; stílrænt staðsett mitt á
milli tveggja gjörólíkra heima síð-
rómantíkur og tilraunaframúr-
stefnu „ótnis“ Schönbergs og fylgj-
enda hans um fyrri heimsstyrjöld
1914-18. Hún birtist ekki sízt í
formi tíðra ómstreitna, er stóðu
sízt Schönberg fyrri ára á sporði að
svæsnleika, þótt á móti vægi enn
undirlæg dúr-moll melódík er fékk
að flæða tiltölulega ótrufluð inn á
milli, einkum í síðustu þáttum.
Að vísu var harðkrydduð harm-
óník Mahlers víða áhrifamikil fyrir
sinn hatt. En þegar lengst dró,
hvarflaði óneitanlega að manni
hvort áhrifin hefðu ekki gert sig
betur í minni skömmtum. Fyrir nú
utan drjúga heildarlengd verksins,
er reyndi talsvert á úthald hlust-
andans.
Engu að síður gafst hlustendum
óhætt að segja merkileg reynsla,
jafnt um síðasta sköpunarskeið
Mahlers sem um vestræna tónlist-
arsögu á öndverðri 20. öld, sem ef-
laust líður ýmsum seint úr minni.
Einkum og sér í lagi fyrir afburða-
góða túlkun SÍ undir greinilega
þaulkunnugri stjórn Osmos
Vänskä.
Mitt á milli tveggja tíma
Eldborg Hörpu
Sinfóníutónleikar bbbbn
Brahms: Fiðlukonsert. Mahler: Sinfónía
nr. 10. Isabelle Faust fiðla; Sinfóníu-
hljómsveit Íslands. Stjórnandi: Osmo
Vänskä. Fim. 11. apríl 2019 kl. 19.30.
RÍKARÐUR Ö.
PÁLSSON
TÓNLIST
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Koss „Gafst „einleikaranum svigrúm til að gæla við nánari innlifun en ella – þ.m.t. lágdýnamíska einlægni allt niður
að vart heyranlegu er jafnaðist næstum á við að kyssa Johannes heitinn á kinn,“ segir um túlkun Faust og Vänskä.
Bíólistinn 12.–14. apríl 2019
Nr.
Var
síðast
Vikur
á listaKvikmynd
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Shazam! 1 2
Wonder Park Ný Ný
Pet Sematary (2019) 2 2
Dumbo (2019) 3 3
Captain Marvel 5 6
Serial (Bad) Weddings 2 Ný Ný
Us 4 4
How to Train Your Dragon: The Hidden World 6 7
Asterix: The Secret of the Magic Potion 7 4
Dragged Across Concrete 8 3
Bíóaðsókn helgarinnar
Sænska leikkonan Bibi Andersson lést á sunnudag, 83
ára að aldri. Andersson hóf kvikmyndaferil sinn aðeins
15 ára gömul þegar hún lék í auglýsingu sem Ingmar
Bergman leikstýrði. Þau áttu eftir að vinna náið saman
næstu árin, en alls lék hún í 13 kvikmyndum leikstjór-
ans. Þeirra á meðal eru Det sjunde inseglet (1957), Smul-
tronstället (1957) og Persona (1966). Andersson lauk
leiklistarnámi frá Konunglega sænska leiklistar-
skólanum áður en hún réð sig til starfa hjá Dramaten,
konunglega leikhúsinu. „Bibi Andersson var stórstjarna
og þekktasti leikari Svíþjóðar,“ segir Jan Göransson,
kynningarstjóri Svenska Filminstitutet í samtali við Göteborgs-Posten.
„Bibi var stórleikari og mikill húmoristi,“ segir Christina Olofson, kvik-
myndaleikstjóri og náin vinkona Andersson, við sama miðil. Andersson var
eini sænski leikarinn sem unnið hefur sænsku kvikmyndaverðlaunin, Guld-
baggen, fyrir leik sinn alls fjórum sinnum, seinast árið 2008. Vorið 2009
fékk hún alvarlegt slag og bjó eftir það á hjúkrunarheimili í Stokkhólmi.
Bibi Andersson látin 83 ára að aldri
Bibi Andersson