Skessuhorn - 17.01.2007, Blaðsíða 8

8
MIÐVIKUDAGUR 17. JANÚAR 2007
gfflÉSSUiÍölBRI
Auka þarf íjárframlög tál brýnna verkefiia í samgöngumálvim
Nefnd sem Sturla Böðvarsson
samgönguráðherra skipaði um
einkaframkvæmd í samgöngumál-
um telur ýmsum brýnum verkefn-
um í samgöngumálum verði ekki
sinnt nema til komi aukin f)ár-
framlög. Þá telur nefndin að auka
þurfi gagnsæi við ákvarðanatöku í
framkvæmdum í samgöngumálum
og huga þurfi að breyttu vinnulagi
við röðun framkvæmda.
Nefndin var skipuð í júlí á ný-
liðnu ári og var henni ætlað að
gera tillögur um, við hvaða að-
stæður einkaframkvæmd getur
talist vænlegur kostur í samgöngu-
málum. I nefndinni voru Ingi-
mundur Sigurpálsson forstjóri Is-
landspósts, Halldór Arnason skrif-
stofustjóri í forsætisráðuneytinu
og Stefán Jón Friðriksson við-
skiptafræðingur í fjármálaráðu-
neytinu.
I áliti nefndarinnar kemur með-
al annars fram að mikilvægt sé að í
einkaframkvæmd með þátttöku
ríkisins sé sem stærstur hluti tekna
rekstraraðila fenginn með
veggjöldum. Skuggagjöld og bein
framlög úr ríkissjóði telur nefndin
óæskileg í einkaframkvæmd á sviði
samgangna „þar sem þau slíta sam-
bandið á milli þess, sem lætur
þjónustuna í té, og þeirra, sem
njóta hennar," eins og segir í
skýrslu nefndarinnar. Svokölluð
skuggagjöld hafa nokkuð verið í
umræðunni að undanförnu meðal
annars í tengslum við tvöföldun
Hvalfjarðarganga og gerð Sunda-
brautar.
Þá segir meðal annars í áliti
nefndarinnar: „Samningar, sem
eingöngu fela í sér íjármögnun
einkaaðila, er ekki einkafram-
kvæmd, heldur aðferð ríkisins til
að afla lánsfjár." Eins og kunnugt
er hafa fyrirtæki boðist til þess að
koma að framkvæmdum við Suð-
urlandsveg og fjármagna hann að
hluta til þess að flýta framkvæmd-
um.
Nefndin telur að einkafram-
kvæmd geti verið hagkvæmur kost-
ur fyrir ríkið við ákveðnar aðstæð-
ur og nefnir í því sambandi meðal
annars að einkaaðili geti náð meiri
hagkvæmni við framkvæmdina
með samrekstri við aðra starfsemi
sína. Þetta þýði að einkaaðili geti
séð sér hag í því að vinna verk fyr-
ir lægra verð þar sem hann getur
nýtt húsnæði eða mannafla betur
en ef ríkið annaðist verkið og sam-
legðaráhrifa nyti ekki.
Hins vegar segir nefndin að
einkaframkvæmd geti verið óhag-
stæðari kost fýrir ríkið ákveðnum
tilvikum og nefnir í því sambandi
að fjármagnskostnaður einkaaðila
sé að jafnaði hærri en ríkisins „ og
eins gera opinberir aðilar oft lægri
ávöxtunarkröfu til eigin fjár, enda
að jafnaði ekki tilgangur opinbers
rekstrar að skila hagnaði" segir
orðrétt.
Þá er nefnt að fjárhagslegt bol-
magn einkaaðila sé oft minna en
Samið um fyrstu skrefin að tvöföld-
un á Kjalamesi og undir Hvalfirði
Fulltrúar Spalar ehf., sem á og
rekur Hvalfjarðargöng, og Vega-
gerðarinnar hafa undirritað sam-
komulag sem líta verður á sem
fyrsta formlega skrefið að því marki
að tvöfalda þjóðveginn um Kjalar-
nes og gera ný göng undir Hval-
fjörð. I þessu samkomulagi er kveð-
ið á um að Spölur og Vegagerðin
séu sammála um nauðsyn fram-
kvæmda við hringveginn á Kjalar-
nesi og við Hvalfjarðargöng til að
auka afköst umferðarmannvirkj-
anna og auka jafnframt tunferðar-
öryggi. Til grundvallar í viðræðum
aðila var að tvöfalda veginn úr
Kollafirði að Hvalijarðargöngum
og tvöfalda göngin. Gfsli Gíslason,
stjórnarformaður Spalar segir að
aðdragandi samkomulagsins hafi í
stórum dráttum verið sá að forystu-
menn Spalar kynntu Sturlu Böðv-
arssyni samgönguráðherra fyrr í
vetur áhuga sinn og hugmyndir um
hvernig koma mætti undirbúningi
nýrra Hvalíjarðarganga og vega-
bótum á Kjalamesi á dagskrá þegar
á árinu 2007. Samgönguráðherra
fól Vegagerðinni í framhaldinu að
taka upp viðræður við Spöl og nýja
samkomulagið er afrakstur þeirra
viðræðna.
250 milljónir króna
til ráðstöfunar
Samið var um það á sínum tíma
að Vegagerðin lánaði Speli ijár-
muni til að félagið gæti greitt hlut-
höfum sínum samningsbundinn
arð. Þetta fyrirkomulag var við lýði
um árabil eftir að félagið var stofn-
að. Skuld Spalar af þessu tilefni er
um 150 milljónir króna og í nýja
samkomulaginu er kveðið á um að
félagið geri að fullu upp við Vega-
gerðina í september 2007. Enn-
fremur segir þar að þessum fjár-
munum skuli varið til undirbúnings
ffamkvæmda við að tvöfalda þjóð-
veginn á Kjalarnesi og tvöfalda
Hvalfjarðargöng, til dæmis vegna
skipulagsmála, mats á umhverfísá-
hrifum, nauðsynlegra landakaupa
og hönnunar á nýjum vegi. Vega-
gerðin leggur til viðbótar ffam að
minnsta kosti 100 milljónir króna á
árunum 2007 og 2008 til að nota í
sama skyni. AIls verða því að
minnsta kosti 250 milljónir króna
til ráðstöfunar. Spölur og Vega-
gerðin ætla að setja á laggir sérstaka
samstarfsnefnd vegna undirbún-
ingsverkefnanna til að fjalla um til-
högun þeirra og ffamgang.
Stj ómarformaður
Spalar fagnar
samkomulaginu
Gísli fagnar samkomulaginu við
Vegagerðina enda hafi Spalarmenn
hvatt ítrekað til þess að horft sé á
Sundabraut, tvöföldun vegar um
Kjalarnes og stækkun Hvalfjarðar-
ganga sem eina ffamkvæmd sem
skipta mætti svo eftir atvikum í ein-
staka þætti. Þeir hafi bent á að um-
ferð aukist stöðugt um Hvalfjarðar-
göng og nauðsynlegt sé að taka tvö-
földtm ganganna á dagskrá nú þeg-
ar til að auka afköst þeirra og
tryggja áfram öryggi vegfarenda.
„Samkomulag Spalar og Vega-
gerðarinnar setur stækkun gang-
anna í raun og veru á dagskrá og
tvöföldun á Kjalarnesi sömuleiðis.
Orð eru til alls fyrst og nú verður
þeim fylgt eftir með fýrstu skrefun-
um til undirbúnings," segir Gísli.
„Vissulega tekur sinn tíma að
hanna ný jarðgöng, ganga frá nauð-
synlegum breytingum á skipulagi,
meta umhverfisáhrif ffamkvæmd-
anna, kaupa land og gera annað það
sem gera þarf. Mikilvægast er samt
að nú er ferlið formlega hafið. Tvö-
földun þjóðvegarins á Kjalarnesi og
tvöföldun Hvalfjarðarganga er
besta ráðstöfunin sem í boði er til
að tryggja öryggi vegfarenda á sama
tíma og umferð eykst þar ár ffá ári.
Þessa sýn tel ég að samgönguráð-
herra, Vegagerðin og Spölur eigi
sameiginlega og það staðfestist í
raun með samkomulaginu. Ég
vænti þess iýrir hönd Spalar að
undirbúningurinn fái greiðan fram-
gang og sjálfar framkvæmdirnar
komist á dagskrá sem fýrst. Veru-
leikinn kallar á þessar samgöngu-
bætur.“ HJ
ríkisins sem geti leitt til óhagstæð-
ari samninga við verktaka og bind-
andi ákvæði í samningi um einka-
framkvæmd kunni að torvelda við-
brögð við nýjum og breyttum að-
stæðum. Samningar um einka-
framkvæmdir séu oftast gerðir til
langs tíma og því líklegt að að-
stæður geti breyst á samningstím-
anum.
I áliti nefndarinnar kemur fram
að almennt hafi arðsemisútreikn-
ingar ekki verið notaðir við röðun
samgönguframkvæmda á landinu í
heild. Telur hún að hugað verði að
nýrri aðferð við röðun fram-
kvæmdanna. Annars vegar verði
byggt á markmiðum um tryggt að-
gengi, frumtengingu byggða,
styrkingu jaðarsvæða, öryggissjón-
armiðum og fleiri þáttum. Hins
vegar verði beitt arðsemisgrein-
ingu þar sem metin verði fjárhags-
leg og umhverfisleg hagkvæmni
verkefna.
Nefndin telur koma til greina að
vinna einstök arðsöm eða brýn
verkefni í einkaframkvæmd, þótt
veggjald og bein ffamlög þriðja að-
ila standi ekki undir öllum kostn-
aði „ef hann tryggir fjármagn til
verksins í formi veggjalds eða
beinna framlaga, sem standa a.m.k.
undir 90% framkvæmdakostnað-
ar.“
HJ
Moody's gefiir
Orkuveitimni Aa2
Orkuveita Reykjavíkur fékk sl.
fimmtudag lánshæfiseinkunnina
Aa2 hjá alþjóðlega matsfýrirtækinu
Moody’s. I tilkynningu Orkuveit-
unnar til Kauphallar Islands kemur
fram lítil eða óveruleg áhætta sé í
rekstri fýrirtækisins, að mati
Moody’s, en bent er á að vægi tekna
þess af samkeppnisrekstri muni fara
vaxandi. Styrkur Orkuveitunnar
sjálffar og Reykjavíkurborgar sem
bakhjarls fýrirtækisins telur
Moody’s tdl helstu kosta Orkuveit-
unnar og lýsir henni sem alhliða
veitufýrirtæki sem einbeiti sér að
umhverfisvænni orkuframleiðslu úr
jarðhita.
I tilkynningunni segir Guð-
mundur Þóroddsson forstjóri
Orkuveitu Reykjavíkur að athyglis-
vert sé hvað umhverfismál og sterk
ímynd Orkuveitunnar í umhverfis-
vænni orku og umgengni við nátt-
úruna séu farin að skipta miklu
máli í mati á öllum þáttum starf-
seminnar. „Það er ákaflega mikil-
vægt og gagnlegt að hafa fengið
þessa alþjóðlegu sérfræðinga til að
fara í gegnum reksturinn hjá okkur
og vitaskuld ánægjulegt að fá þetta
góða mat á styrk fýrirtækisins,
rekstri þess og áædunum."
Orkuveita
Reykjavíkur
Guðmundur segir ástæðu þess að
Orkuveitan réðst í að afla sér al-
þjóðlegrar lánshæfiseinkunnar vera
þá, að framundan séu miklar fjár-
festingar hjá fýrirtækinu. Þegar
lánsfjár verði aflað til þeirra verk-
efha skipti miklu máli að geta leit-
að hagstæðustu kjara sem víðast og
lánshæfismatið geri það mögulegt.
Sjö aðilar á Islandi hafa gengist
undir alþjóðlegt lánshæfismat, þar
á meðal stærstu fjármálafýrirtækin.
Orkuveita Reykjavíkur fær bestu
einkunn þessara fýrirtækja, ef ffá
eru skilin þau sem njóta ríkisá-
byrgðar.
Moody’s segir framtíðarhorfur
lánshæfis Orkuveitu Reykjavíkur
stöðugar. Eigendur Orkuveitu
Reykjavíkur eru Reykjavíkurborg
með 93,539% eignarhlut, Akranes-
kaupstaður með 5,528% og Borg-
arbyggð með 0,933%.
HJ
Engey RE-1 frystir aflann um borð.
Ingimn, Faxi og Engey
við loðnuveiðar
Uppsjávarveiðiskip HB Granda
hf. Ingunn AK, Faxi RE og Engey
RE eru öll farin til loðnuveiða og
sl. mánudag var landað um 1.000
tonnum af loðnu úr Ingunni á
Vopnafirði og Faxi beið þá löndun-
ar þar með um 900 tonn. Þá var
Engey á miðunum og frystd aflann
um borð. Sjávarútvegsráðuneytið
gaf fýrir helgi út byrjunarkvóta á
loðnuvertíðinni og er hann 180
þúsund lestir og er hlutur HB
Granda um 27 þúsund tonn.
Vdhjálmur Vilhjálmsson hjá HB
Granda segir mjög ánægjulegt að
veiðiárgangur loðnu skuli nú fund-
inn. Hann segir loðnuna veiðast ffá
svæði djúp norður af Grímsey og
að svæði djúpt undan Langanesi og
að haffannsóknarstofnun hafi tekist
að mæla hann að hluta þannig að
hægt hafi verið að gefa út byrjunar-
kvóta. Reynslan sýni að betur gangi
að mæla stofhstærð þegar gangan
verður komin nær landinu. Vd-
hjálmur segir að á meðan upphafs-
kvóti sé í gildi verði áhersla lögð á
ffystingu loðmmnar og er hún haf-
in hjá fýrirtækinu á Vopnafirði.
Ekki verði því kraftur í bræðslunni
að sinni.
HJ