Morgunblaðið - 11.06.2019, Side 6

Morgunblaðið/Hari
Forseti Alþingis Bindur vonir við
að málin skýrist á næstu dögum.
Steingrímur J. Sigfússon forseti Al-
þingis er ekki bjartsýnn á að þinglok
náist fyrir 17. júní en telur engu að
síður annan tón kominn í Miðflokks-
menn. „Ég held að menn hafi hugsað
sinn gang og velt ýmsu fyrir sér eftir
að þetta róaðist aftur og menn sneru
sér að því að ræða og afgreiða önnur
mál. Ég held að það hafi verið góð
breyting síðdegis á fimmtudag og
allan föstudaginn þegar betri taktur
komst í þetta,“ segir hann og kveðst
vonast til þess að þannig haldi það
áfram.
Þingfundur hefst í dag klukkan
10.30. Fyrst er óundirbúinn fyrir-
spurnatími á dagskrá til 11.15 og og
svo taka við sautján mál sem eru
komin í þriðju umræðu. Í mörgum
þeirra má að sögn Steingríms búast
við því að greidd verði atkvæðið um
málið athugasemdalaust. Á meðal
þeirra kunna að vera mál eins og
frumvarp til breytingar á umferðar-
lögum og frumvarp um hollustu-
hætti og mengunarvarnir, sem bæði
hafa farið í nefndir og komið aftur út
í samkomulagi.
Þingsályktunartillagan um þriðja
orkupakkann er númer 38 á listanum
í dagskránni, á sama stað og hún var
á fimmtudaginn og föstudaginn.
„Erfiðustu málin eru áfram höfð aft-
ast. Við vonum að við getum notað
tímann í önnur mál á meðan verið er
að meta það hvernig má ná utan um
þetta í heild,“ segir Steingrímur.
Hann segir að um helgina hafi ver-
ið að eiga sér stað samtöl og símtöl
um hvernig megi komast að niður-
stöðu um hvenær þinglok geta verið
skipulögð. „Ég vona það sannarlega
að það skýrist í fyrri hluta þessarar
viku vegna þess að við búumst við
fjármálaætlun um miðbik vikunnar
og þá væri ákaflega æskilegt að geta
snúið sér að henni,“ segir hann.
snorrim@mbl.is
Menn hafi hugsað sinn gang
 „Góð breyting“ sem varð í lok síðustu viku  Tíminn nýttur í önnur mál en OP3
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚNÍ 2019
VÍKURVAGNAR EHF.
Víkurvagnar ehf. | Hyrjarhöfða 8 | 110 Reykjavík
Sími 577 1090 | vikurvagnar.is | sala@vikurvagnar.is
Úrval af lokuðum farangurskerrum
frá Ifor Williams
Sýningareintak á staðnum.
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Landið okkar er skóglítið og því
eru Íslendingar í eftirsókn-
arverðri aðstöðu þegar horft er til
möguleika á kolefnisbindingu.
Tækifærin eru mörg, bæði til að
móta fallegan skóg í landið og ekki
síður að stuðla að sjálfbærri við-
arnýtingu á Íslandi, segir Jóhann
Gísli Jónsson bóndi á Breiðavaði á
Héraði og formaður Lands-
samtaka skógareigenda. „Fáir
bændur í heiminum eru í eins
góðri aðstöðu til kolefnisjöfnunar,
því hér á landi er lítið af skógi og
nóg land. Íslendingar geta ekki
mætt kröfum Parísarsam-
komulagsins um bindingu kolefnis,
nema með því að auka skógrækt.
Og það liggur á, því tré ná mestri
bindingu kolefnis um 15 til 20 ár-
um eftir gróðursetningu. Við vilj-
um því hvetja sem allra flesta
bændur til þess að hefja skógrækt.
Í því felast miklir möguleikar á því
að efla auðlindina enn frekar.
Skógur eflir allan landbúnað.“
Aukageta og góð búbót
Í sveitum landsins er nytja-
skógrækt nú orðin gildur atvinnu-
vegur, stunduð af um 700 bændum
á 500 jörðum í öllum landshlutum.
Alls veitir ríkið um 240 milljónum
króna á ári til skógræktarverk-
efna bænda, en gangurinn er sá að
jarðvinnsla, slóðagerð, girðingar,
plöntur og vinna við gróðursetn-
ingu þeirra er greidd af ríkinu.
Alls eru framleiddar um 2,7 millj-
ónir skógarplantna á ári sem er út-
hlutað til bænda eftir því hve stór
svæði þeir hafa undir. Misjafnt er
svo milli bæja hvernig staðið er að
málum, en í flestum tilvikum er
skógrækt aukageta en góð búbót.
„Fyrir hrun var liðlega 450
milljónum króna á ári veitt til
skógræktarverkefna bænda. Í dag
nær framlagið ekki helmingi af því
sem var. Af því leiðir að æði mis-
jafnt er milli ára hve mikið er
gróðursett, sem í framtíðinni leiðir
af sér að framboð af timbri til
vinnslu verður takmörkum háð,“
segir Jóhann Gísli. „Menn hafa tal-
að um að árið 2050-2060 geti við-
arframleiðsla orðið raunverulegur
iðnaður á Íslandi, en þá þurfum við
líka að ganga að auðlindinni vísri.
Vissulega hafa framlög ríkisins til
skógræktar verið aukin hin allra
síðustu ár svo allt horfir betur við,
en yfir lengri tíma þarf atvinnu-
greinin jafnvægi. Því hefði ég talið
heppilegast að bændur í bænda-
skógrækt fengju greiðslur eins og
greitt er fyrir aðra ræktun.“
Lerki, fura og ösp
Bændaskógrækt á Íslandi
hófst um 1990 og þá austur á landi,
en þar um slóðir er skógrækt-
arhefðin orðin sterk. Rækt-
unarverkefni í öðum landshlutum
hófst svo um aldamótin og má
nefna Suðurlandsskóga í því sam-
bandi.
„Vissulega standa skóg-
arbændur á Austurlandi framar
öðrum hvað varðar reynslu og ár-
angur, enda hafa þeir tíu ára for-
skot. En bilið minnkar með hverju
árinu, aðrir landshlutar eru ekki
síður vöxtulegir og áhuginn er
vaxandi í öllum landshlutum. Fé-
lag skógareigenda á Suðurlandi
hefur til að mynda vinninginn
hvað varðar fjölda félaga. Helsti
munur á skógrækt eftir lands-
hlutum er sá að lerki er einkenn-
istré á Austur- og Norðurlandi en
furan og grenið annarsstaðar.
Öspin er svo framúrskarandi tré
fyrir framræst land sem ekki er í
notkun, hefur mikla kolefnisbind-
ingu og timbrið af öpinni nýtist
vel. Suðurlandið er til dæmis mjög
hentugut fyrir asparrækt,“ segir
Jóhann sem hefur stundað skóg-
rækt lengi. Alls er hann með um 50
hektara undir á Breiðavaði, sem er
í Eiðaþinghá norðan við Egils-
staði.
Nýtt útlit landsins
Þekkt er úr fræðunum að
skógur og gróandi gera sálinni
gott og enginn fer heldur í graf-
götur um að kolefnisbinding með
skógrækt er sterkur krókur á móti
bragði í baráttunni gegn hlýnun
andrúmsloftsins. En er nægilega
gott skipulag á skógræktarstarf-
inu og því hvar plantað er?
„Skipulagið er gott. Víða má
sjá hvernig landið hefur gjör-
breyst til batnaðar, þar sem skóg-
ur skríður upp um hlíðar og svæði
sem áður voru ber. Vissulega er
landið mjög víða að fá algjörlega
nýtt útlit, en hver segir að svipur
þess megi ekki breytast? Svo verð-
ur líka að hafa í huga að skógrækt
í dag er að stórum hluta end-
urheimt fyrri landgæða, samanber
þá lýsingu Ara fróða að við land-
nám hafi hér allt verið skógi vaxið
milli fjalls og fjöru,“ segir Jóhann
skógarbóndi að síðustu.
Skuldbindingum Íslendinga í kolefnisjöfnum verði mætt með trjárækt
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Ræktunarmaður Skógrækt er að stórum hluta endurheimt fyrri landgæða, segir Jóhann Gísli í viðtalinu.
Auðlindin í skógunum
 Jóhann Gísli Jóhannsson er
fæddur árið 1960. Hann kom
að búskap á Breiðavaði árið
1979 ásamt konu sinni Ólöfu
Ólafsdóttur og töku þau við
nokkrum árum síðar.
 Formaður Landssamtaka
skógareigenda frá 2013 og
Búnaðarsambands Austur-
lands frá sama ári.
Hver er hann?
Jens Stolten-
berg, fram-
kvæmdastjóri
Atlantshafs-
bandalagsins
(NATO), flytur í
dag ávarp í Nor-
ræna húsinu. Þar
fer fram opinn
fundur á vegum
Alþjóða-
málastofnunar Háskóla Íslands,
Varðbergs og utanríkisráðuneyt-
isins undir yfirskriftinni NATO og
Ísland í 70 ár - Öflug samvinna á
óvissutímum.
Fundurinn hefst klukkan 15.20
og stendur til 16.15.
Stoltenberg flytur
ræðu í Norræna
húsinu í dag
Jens Stoltenberg
Rósa Margrét Tryggvadóttir
rosa@mbl.is
Arabísk fornmynt fannst við rann-
sókn á skála frá víkingaöld á Stöð í
Stöðvafirði í síðustu viku.
Er þetta níunda arabíska forn-
myntin sem finnst við fornleifaupp-
gröft á svæðinu. Þetta staðfestir
Bjarni F. Einarsson, fornleifafræð-
ingur sem stýrir rannsókn á Stöð.
Að sögn Bjarna er nýfundna myntin
ólík öðrum sams konar myntum sem
fundist hafa á svæðinu, hún er til að
mynda stærri og með ólíku skrauti.
Hann segir erfitt að segja til um ald-
ur myntarinnar sem stendur en tel-
ur líklegt að hún sé frá níundu öld.
Notuð sem þyngdareining
Segir Bjarni myntina vera svo-
kallað gangsilfur, þ.e. silfur sem not-
uð var sem þyngdareining, til dæmis
við verslun. Hefur myntin verið
klippt niður vegna þessa. Bjarni seg-
ir flestar arabísku myntirnar hafa
borist til Norður-Evrópu frá kalífat-
inu, sérstaklega frá Konstantínópel
og nágrenni í kringum árið 800. Þær
hafi einkum borist þaðan til Got-
lands sem var mikill verslunarstaður
með sterk tengsl við kalífatið. Þaðan
segir Bjarni að myntirnar hafi borist
með kaupmönnum eftir að menn á
Gotlandi fóru að versla með myntina
sem þyngdareiningu.
„Þetta gerðist tiltölulega hratt á
Gotlandi því verslun er orðin gríð-
arlega öflug fyrir víkingaöldina.
Þaðan berst hún smám saman til Ís-
lands með fólki sem settist hér að,“
segir Bjarni.
Segir hann að helsta vandamál
fornleifafræðinga á svæðinu, við
greiningu myntarinnar, sé að ekki sé
vitað hvort hún hafi borist með
fyrstu mönnum á svæðinu eða land-
námsmönnum.
Að sögn Bjarna var fyrsta byggð á
Stöð svokölluð útstöð og því ekki um
að ræða eiginlega landnema heldur
fólk sem stoppaði í ákveðinn tíma til
að nýta auðlindir landsins. Bjarni
segir landnemana hafa komið síðar
og byggt landnámsbýli ofan á rúst-
um útstöðvarinnar. Segir hann að
rannsókninni miði hægt en vel
áfram.„Við erum búin að vera að í
viku og núna hefst þolinmótt starf
niður á við,“ segir Bjarni. „Við ætl-
um að einbeita okkur að yngra hús-
inu, sjálfum landnámsbænum, og
svo þegar hann er búinn gætum við
farið að rannsaka eldra húsið sem er
miklu stærra.“
Arabísk forn-
mynt á Stöð
 Myntin líklega borist frá kalífatinu
Ljósmynd/Bjarni F. Einarsson
Gangsilfur Myntin, sem líklega er
frá 9. öld, er svokallað gangsilfur.