Morgunblaðið - 11.06.2019, Blaðsíða 28

Morgunblaðið/Hari
Lestur Guðrún Baldvinsdóttir, verkefnastjóri bókmennta hjá Borgarbókasafninu, segir fullorðna oft vanmeta áhuga ungmenna á bókmenntum.
„Við látum eins og þau séu ekkert að lesa vegna þess að þau hafa kannski ekki áhuga á Laxdælu en þau eru alltaf að lesa og eru umvafin skáldskap.“
Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@mbl.is
„Okkur finnst vera kominn tími á
að skapa eitthvað fyrir unglinga
með virkri þátttöku þeirra,“ segir
Guðrún Baldvinsdóttir, verk-
efnastjóri bókmennta hjá Borg-
arbókasafninu. Safnið leggur nú
grunn að gagnvirku sýningar-,
þátttöku- og samverurými í Gerðu-
bergi sem byggt er á dönsku skáld-
sögunni NORD sem unnin er upp
úr sameiginlegum sagnaarfi Norð-
urlanda, norrænni goðafræði.
Skáldsagan NORD hefur verið
gefin út sem stafræn skáldsaga, en
um slíkar sögur segir Guðrún: „Þá
fikrar þú þig í gegnum frásögnina
með því að nota öll skilningarvitin.
Þú ert að hlusta því það er verið að
lesa söguna fyrir þig en þú getur
líka lesið textann og það er mynd-
efni sem hreyfist með sögunni.“
Sýning Borgarbókasafnsins mun
bæta enn fleiri þáttum við hina
stafrænu frásögn. „Við sköpum enn
eina vídd í þessa frásögn með því
að nota skynjun á áferð og öðru
slíku hér í rýminu. Til þess notum
við einnig gagnvirka tækni en um
sýningarstjórn sér Guðrún Lilja
Gunnlaugsdóttir, deildarstjóri á
Borgarbókasafninu.“
Tæknin eykur möguleika
Guðrún segir jákvætt að stafræn-
ar frásagnir séu farnar að ryðja sér
til rúms á Norðurlöndunum. Þær
hafa þó lítið sést hérlendis.
„Þetta er bara eitt form bók-
mennta og við megum ekki alltaf
hugsa að tæknin sé slæm heldur
frekar að reyna að tvinna þetta
saman, þar sem þetta er veruleik-
inn sem við búum öll í. Tæknin
býður upp á marga möguleika í
miðlun bókmennta.“
Sýningin verður eins konar „upp-
lifunarrými“ fyrir unglinga, en hún
verður sett upp í Gerðubergi í
Breiðholti.
„Unglingar geta komið á skóla-
tíma með kennurunum sínum og
frístundaleiðbeinendum og svo geta
þau líka komið eftir skóla og fengið
að hanga og vera,“ segir Guðrún.
Staðsetning sýningarinnar er
mikilvæg, að sögn Guðrúnar, en nú
þegar hafa áttundu bekkingar í
Fellaskóla verið fengnir í rýnihóp
sem hefur áhrif á sýninguna.
„Hér í Breiðholti er ótrúlega fjöl-
breytt og skemmtilegt samfélag og
menning og hér stendur fólk mikið
saman. Það er mikil auðlind og ég
á norrænni goðafræði en fjallar að
stórum hluta um loftslagsbreyt-
ingar „og þetta samspil manns og
náttúru og hvernig við erum að
fara með jörðina okkar. Á sama
tíma fjallar skáldsagan um ung-
lingsstelpu sem líður stundum illa
og glímir við sín vandamál eins og
aðrir unglingar,“ segir Guðrún.
Höfundar NORD eru Camilla
Hübbe og Rasmus Meisler, en þau
gáfu bókina út í Danmörku fyrir
þremur árum. „Við kynntumst höf-
undi bókarinnar fyrir tilviljun fyrir
fimm árum þegar hún byrjaði að
vinna bókina. Ásta Þöll Gylfadóttir,
sem þá vann hjá okkur, þróaði
verkið með höfundunum og við höf-
um því alltaf haldið mjög góðu
sambandi,“ segir Guðrún.
Verkefnið á sér því langan að-
draganda. „Við höfum haft mjög
mikla trú á þessu verkefni frá upp-
hafi. Við vissum að það væri hægt
að tengja það á marga vegu, svo
við misstum ekki trúna þó að verk-
efnið hafi stundum verið komið
frekar djúpt ofan í skúffu,“ segir
Guðrún.
Sýningin verður opnuð í desem-
ber og stendur út árið 2020. Nú
þegar hefur Ísland fengið lands-
aðgang að stafrænu frásögninni á
heimasíðu Borgarbókasafnsins. Út-
gáfan Dimma gefur NORD út í ís-
lenskri þýðingu á prenti í lok nóv-
ember.
Fjöldi vídda í einstakri frásögn
 Gagnvirkt sýningarrými unnið úr stafrænni skáldsögu opnað í Borgarbókasafninu  Safnið hlaut
rúmlega 18,5 milljónir í styrk vegna verkefnisins  Verkefnastjóri segir ábyrgð fylgja styrknum
Teikning/Rasmus Meisler
Hetja Aðalsöguhetja bókarinnar NORD er samnefnd unglingsstúlka.
held að það væri ekki hægt að
skapa svona verkefni hvar sem er.“
Ungmennin höfðu ýmislegt til
málanna að leggja.
„Unglingar hafa margt um heim-
inn að segja sem við fullorðna fólk-
ið sjáum stundum ekki. Við ætlum
því líka að gefa þeim stórt hlutverk
í þessu, alveg frá upphafi til enda.“
Borgarbókasafnið fékk hæsta
styrkinn þegar úthlutað var úr
Barnamenningarsjóði nýverið, eða
rúma átján og hálfa milljón til þess
að vinna verkefnið. „Við erum mjög
spennt yfir þessu en því að fá
stærstu úthlutunina fylgir líka mik-
il ábyrgð,“ segir Guðrún, sem sam-
sinnir því að miðað við fjármagnið
sem kemur inn í verkefnið sé
sagnaheimur NORD eitt af stærstu
verkefnum sem Borgarbókasafnið
hefur tekið sér fyrir hendur.
Loftslagsmál og goðafræði
Verkefnið er umfangsmikið og
það sama má segja um efni NORD.
Bókin er, eins og áður segir, byggð
28 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚNÍ 2019
Smiðjuvegi 9 · 200 Kópavogi
Sími 535 4300 · axis.is
Vandaðar íslenskar innréttingar
Hópur aðgerða-
sinna sem berst
fyrir réttindum
gagnkynhneigðs
fólks hefur tekið
mynd af leik-
aranum Brad
Pitt af síðunni
hjá sér vegna
kvartana frá
leikaranum.
Tímaritið The Guardian greinir frá
þessu. Hópurinn, Super Happy Fun
America, sem „talar fyrir hönd
gagnkynhneigða samfélagsins“,
hafði gert Pitt að eins konar lukku-
dýri.
Hópurinn hafði áður óskað Pitt
til hamingju með að vera „andlit
þessarar mikilvægu réttindabar-
áttu“ og fylgdu hamingjuóskunum
tvær myndir af Pitt og var önnur
þeirra af honum og eiginkonu hans
fyrrverandi, leikkonunni Angelinu
Jolie. Super Happy Fun America
hefur nú fundið sér nýtt lukkudýr,
rithöfundinn og öfgahægrimanninn
Milo Yiannopoulos.
Kvartaði yfir því
að vera lukkudýr
Brad Pitt