Morgunblaðið - 18.07.2019, Blaðsíða 38

38 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. JÚLÍ 2019
SKÚTUVOGI 1C | 104 REYKJAVÍK | SÍMI 550 8500 | WWW.VV.IS
Á tilboði í janúar!
d line baðherbergissett, hönnunar-
vara eftir danska arkitektinn og
iðnhönnuðinn Knud Holscher.
Í settinu er: 1 wc rúlluhaldari,
1 aukarúlluhaldari, 1 wc bursti
með upphengi og 2 snagar.
Tilboðsverð í janúar: 31.677 kr.
Fullt verð: 39.596 kr.
Sendum um allt land.
20%
baðherbergissett
afsláttur í janúar
Í síðustu viku héldu
þau Katrín Jakobs-
dóttir forsætisráðherra
og Guðmundur Ingi
Guðbrandsson um-
hverfisráðherra blaða-
mannafund um aðgerð-
ir í loftslagsmálum. Ell-
iðaárdalurinn varð
fyrir vali ráðherranna.
Rétt er að velta því upp
hvort staðsetningin
hafi verið hrein tilviljun eða hvort
ráðherrarnir hafi jafnvel verið að
senda oddvita Vinstri-grænna í
borgarstjórn skilaboð undir rós. Það
vakti furðu mína að þau skyldu
kynna þessar metnaðarfullu aðgerð-
ir einmitt á þessum stað í Reykjavík.
Þá sérstaklega í ljósi þess að tveim-
ur dögum síðar samþykkti meiri-
hluti borgarstjórnar deiliskipulag
upp á tæpa 43 þúsund fermetra í
dalnum sem Umhverfisstofnun, und-
irstofnun umhverfisráðherra, hafði
gert alvarlegar athugasemdir við.
Að mati Umhverfisstofnunar mun
ofangreind áætlun yfirtaka stóran
hluta af útivistarsvæði sem nú er
fyrir almenning og þrengja að vatna-
sviði Elliðaánna. Að auki er fjallað
um þéttingu byggðar en stofnunin
telur mikilvægt að hún sé fram-
kvæmd án þess að gengið sé á græn
svæði borgarinnar. Þannig telur
stofnunin að með nýrri deiliskipu-
lagstillögu sé gengið á þetta græna
svæði. Niðurgrafinn hluti bygging-
arinnar muni skapa mikið rask og
munu upplýstar byggingar rýra það
útsýni sem íbúar í nágrenninu hafa
nú þegar.
„Við ætlum að hlúa að
grænum svæðum“
Allt þetta ferli skýtur skökku við
enda stendur orðrétt í svokölluðum
„meirihlutasáttmála“ Samfylkingar,
Vinstri-grænna, Viðreisnar og Pír-
ata í borgarstjórn: „Við ætlum að
hlúa að grænum svæðum.“ Orð þessi
eru í besta falli kaldhæðnisleg enda
er þessi framkvæmd í algjörri mót-
sögn við sáttmála núverandi meiri-
hlutaflokka þar sem fyrirhugaðar
stórframkvæmdir eru ekki gerðar í
sátt og samlyndi við náttúru og
menn.
Í aðalskipulagi Reykjavíkur kem-
ur fram að uppbygging á reitnum,
Þ73, þurfi að henta vel í nálægð við
útivistarsvæði, tengjast útivist, sam-
félagsþjónustu eða íþróttastarfsemi.
Að mati Umhverfisstofnunar kemur
enn fremur fram að fyrirhugaðar
framkvæmdir uppfylli ekki þessar
kröfur enda fellur starfsemin sem á
að hýsa í glerhýsinu ekki undir sam-
félagsþjónustu, útivist eða íþrótta-
starfsemi. Um er að ræða mjög sér-
hæfða atvinnustarfsemi. Með
samþykktu deiliskipulagi af þessu
tagi er gengið á eitt dýrmætasta úti-
vistarsvæði Reykjavíkur til að koma
þar á fót umdeildu tilraunaverkefni.
Er það í takt við ofuráhersluna á
þéttingu byggðar, sem gerð hefur
verið á kostnað grænna svæða í
borginni.
Hrein ósannindi
Þrátt fyrir þau undarlegu vinnu-
brögð meirihluta borgarstjórnar að
sniðganga þessar at-
hugasemdir ætla þau
að halda málinu til
streitu. Borgarstjóri
hefur talað um að búið
sé að friðlýsa Elliðaár-
dalinn en það eru hrein
ósannindi. Enn fremur
hafa fulltrúar meiri-
hlutaflokkanna ýmist
sagt fyrirhugað svæði
vera utan dalsins eða á
jaðri hans. Hins vegar
er lagt til að mörk dals-
ins séu skilgreind í skýrslu frá árinu
2016 um sjálfbæran Elliðaárdal, en
þar kemur fram að mörkin liggja við
akbraut Stekkjarbakka.
Því er ljóst að meirihluti borgar-
innar ætlar að keyra málið í gegn án
umræðu í borgarstjórn en málið fór
fyrir borgarráð um leið og hinir
hefðbundnu borgarstjórnarfundir
fóru í „sumarfrí“. Svokölluð lýð-
ræðisvinnubrögð og gegnsæi sem
vinstristjórnin talar fyrir á tylli-
dögum eru aðeins í orði en ekki á
borði. Í því ljósi er áhugavert að
fletta upp í „meirihlutasáttmála“
flokkanna en þar stendur: „Við vilj-
um auka enn frekar gagnsæi í
stjórnsýslunni sem nær til allra ferla
við ákvarðanatökur.“
Ljóst er að þær efasemdaraddir
sem heyrst hafa vegna stór-
framkvæmda í dalnum eiga við rök
að styðjast þegar litið er til fjöl-
margra þátta, m.a. umsagnar Um-
hverfisstofnunar. Góður bragur væri
á því ef meirihlutinn í borginni tæki
ákvörðun um að hætta við þessar
framkvæmdir, umhverfinu og svæð-
inu til góða.
Yfirgangur og samráðsleysi
Afgreiðsla og málsmeðferð þess-
arar fyrirhuguðu framkvæmdar í
Elliðaárdalnum er eitt skýrasta
dæmið um virðingarleysið sem
meirihlutinn hefur sýnt gagnvart
íbúum borgarinnar á liðnum árum.
Rísi í dalnum risavaxin gróðurhvelf-
ing í óþökk íbúanna í kring verður
hvelfingin enn ein birtingarmynd
þess yfirgangs og samráðsleysis sem
viðgengist hefur í stjórnartíð vinstri-
flokkanna í Reykjavík.
Einungis þarf að líta til síðustu 12
mánaða til að sjá dæmi um vinnu-
brögð sem þessi. Má þar nefna til-
raunir til sameiningar leikskóla í
Breiðholti og lokunar skóla í Grafar-
vogi, samráðsleysi við verslunareig-
endur, Reykvíkinga og hagsmuna-
aðila við lokun Laugavegar og afar
umdeilt en nýsamþykkt skipulag við
Furugerði. Enn fremur rímar þetta
við viðbrögðin og ósannindin sem
komu frá fulltrúum meirihlutans í
tilsvörum vegna braggamálsins auk
misheppnaðra sparnaðaraðgerða
með vanrækslu á viðhaldi grunn-
skóla borgarinnar, svo fátt eitt sé
nefnt.
Málefni Elliðaárdalsins eiga ekki
að snúast um pólitík. Það ætti að
vera sjálfsagt að standa vörð um þau
grænu svæði Reykjavíkur sem eftir
eru, en framkvæmdir af þessu tagi
munu hafa óafturkræf áhrif á dalinn
og rýra gildi hans sem útivistar-
svæðis til framtíðar.
Eftir Egil Þór
Jónsson
»Rísi í dalnum risa-
vaxin gróðurhvelf-
ing verður hún enn ein
birtingarmynd yfir-
gangsins sem viðgengist
hefur í stjórnartíð
vinstriflokkanna í
Reykjavík.
Egill Þór Jónsson
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins.
egill.thor.jonsson@reykjavik.is
Mótsagnir meiri-
hlutans í málefnum
ElliðaárdalsinsLand er og hefurverið auðlind í augum
Íslendinga frá upp-
hafi byggðar og bera
margar af Íslend-
ingasögunum þess
merki að barátta um
land og eignarhald á
því hafi verið einn af
meginásteytings-
steinum í gegnum
sögu okkar. Þá ber
Jónsbók þess merki að Íslend-
ingar hafi frá fyrstu tíð haft metn-
að til þess að ramma skýrt inn
réttindi jarða og landeigenda.
Þetta endurspeglar vel þá stöðu
sem land og auðlindir þess hafa
fyrir almenning á Íslandi og nauð-
syn þess að um það sé staðinn
vörður. En jarðeignir og land eru
ekki bara mæld í hekturum eða
fermetrum, því landi fylgja oft
ríkuleg hlunnindi og auðlindir. Þar
má meðal annars nefna vatns- og
malarréttindi, veiðihlunnindi, dún-
og eggjatekju ásamt reka. Ekki
síst eru ekki upptaldar þær auð-
lindir sem felast í góðu ræktar- og
beitilandi sem er ómetanlegt fyrir
framtíð búskapar á Íslandi sem er
forsenda matvælaöryggis þjóðar-
innar og órjúfanlegur hluti menn-
ingar okkar og sögu sem þjóðar.
Með manni og mús
Bújarðir og land almennt hefur
ríkulegt gildi fyrir íslenska þjóð.
Landið með sínum auðlindum er
grundvöllur búsetu og atvinnu
víða á landsbyggðinni.
Það er því alláhuga-
vert að fylgjast með
þeirri þróun sem hef-
ur átt sér stað á
undanförnum árum
þar sem jarðir hafa
verið keyptar upp í
stórum stíl, jafnvel
heilu dalirnir, með
hurðum og gluggum.
Skapast hefur mikil
umræða í kjölfar upp-
kaupa bresks auð-
manns á jörðum í Vopnafirði og
Norður-Þingeyjarsýslu, þar sem
búið er að kaupa upp allt að því
heilu laxveiðiárnar og vatnasvæði
þeirra. Hefur því eðlilega fylgt
mikil gagnrýni á lagasetningu og
þann ramma sem skapaður hefur
verið vegna jarðakaupa á Íslandi í
kjölfar breytinga á jarðalögunum
sem gerð voru í upphafi þessarar
aldar. Þá hefur hluti af gagnrýni
þeirri sem komið hefur fram
vegna innleiðingar orkupakka
þrjú, hér á landi, einnig snúið að
eignarhaldi á auðlindum og vatns-
réttindum á Íslandi. Það er rétt-
mæt gagnrýni sem hlusta þarf á
vegna þess að sagan hér á Íslandi
og nágrannalöndum okkar kennir
okkur það að fjármagn leitar sér
farvegs þar sem um miklar og öfl-
ugar auðlindir er að ræða og þar
eru ekki alltaf hagsmunir heildar-
innar hafðir að leiðarljósi, því
miður.
Styrkja þarf rammann strax
Nauðsynlegt er því í þessu ljósi
að fara að styrkja þær stoðir sem
snúa að lagasetningu vegna bú-
jarða og slíkt getur ekki lengur
beðið í tæknilegum öngstrætum
stjórnsýslunnar eins og verið hef-
ur síðustu ár. Jarðalögum þarf að
breyta þannig að hægt sé að setja
ákveðnar reglur varðandi eignar-
hald á jörðum og að ekki sé hægt
að selja auðlindir okkar úr landi.
Frændþjóðir okkar hafa stigið slík
skref þannig að fordæmin eru til
þannig að nú verða verkin að tala
á löggjafarþingi þjóðarinnar þegar
það kemur saman á haustdögum.
Slíkt þolir enga bið. Ekki er held-
ur eðlilegt að búið sé að rýra
byggðir víða um land með þeim
hætti að sveitarfélög hafa misst
stóran hluta útsvarstekna sinna
vegna þess að stór hluti jarðanna
er í eigu fólks sem býr í öðrum
sveitarfélögum eða erlendis og
borgar því ekki skatta í viðkom-
andi sveitarfélagi. Þá um leið er
líka búið að kippa undan heilu
samfélögunum grundvelli þess að
byggð þar haldist áfram og sam-
hjálparhugsjónin sem sveitir þurfa
á að halda getur ekki þrifist vegna
fámennis.
Það er ekki síst brýnt nú á tím-
um að við hyggjum að arfleifð
okkar og því sem við ætlum að
skila til komandi kynslóða.
Ábyrgðin er okkar að tryggja að
land sé í eigu þeirra sem landið
ætla að byggja og nýta til fram-
tíðar og það fylgi því ýmsar skyld-
ur að eiga land. Það er óviðunandi
að heilu sveitirnar á Íslandi séu
með lögheimili í London.
Með lögum skal land tryggja
Eftir Jón Björn
Hákonarson
Jón Björn Hákonarson
» Jarðalögum þarf
að breyta þannig
að hægt sé að setja
ákveðnar reglur varð-
andi eignarhald á jörð-
um og að ekki sé hægt
að selja auðlindir okkar
úr landi.
Höfundur er forseti bæjarstjórnar
Fjarðabyggðar og ritari
Framsóknarflokksins.
jon@ts.is
Allt um
sjávarútveg
ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS
VEISTU
UM GÓÐAN
RAFVIRKJA?