Morgunblaðið - 24.08.2019, Blaðsíða 39

MINNINGAR 39
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 2019
Sævari Sigbjarnarsyni kynnt-
ist ég tólf ára gamall þegar ég
var sendur í sveit. Fyrsta daginn
þurfti að reka fé úr túninu og
kastaði strákurinn að sunnan
steinvölu á eftir „helvítis rollun-
um“. Sævar kenndi drengnum
rólega að „rollur“ væru ekki til,
aðeins kindur, ær, hrútar, lömb
og sauðfé. Jafnframt væri
ástæðulaust að grýta féð, þar
sem það væri undirstaða bú-
rekstrarins. Næstu fjögur sumur
fór ég austur með glöðu geði. Þau
hjónin, Ása Hafliðadóttir og
Sævar, reyndust mér mjög vel í
alla staði. Heyskapurinn var
skemmtilegastur og mikið lagt
upp úr vönduðum vinnubrögðum
til að nýta vélakostinn sem best.
Sérstaklega var gaman að kasta
heyi úti á túni þegar hlöður höfðu
verið fylltar. Sævar lagði áherslu
á að ná sem bestum tökum á
þeim verkfærum sem til staðar
voru, hvort sem þau voru ný eða
gömul. Hefur sá hugsanagangur
nýst mér vel alla tíð síðan, hvort
sem um er að ræða einföld eða
flókin tæki. Sá sem kann á sín tól
kemst oft lengra en sá sem eyðir
tíma í að eltast við nýjasta nýtt.
Sævar var mikill hugsjóna-
maður og oft var gaman að hlusta
á líflegar eldhúsumræður. Hann
taldi að tilraunir ættu ávallt rétt
á sér því þær gætu leitt til fram-
fara. Tímarnir breytast og menn-
irnir með er oft sagt, og var Sæv-
ar maður síns tíma. Ég tel mig
gæfumann að hafa fengið það
veganesti sem boðið var upp á í
Rauðholti og endurspeglast í af-
komendum Sævars og Ásu.
Olgeir Sigmarsson.
Sævar Sigbjarnarson kvaddi
þennan heim 10. ágúst. Hann bjó
í Rauðholti í Hjaltastaðaþinghá,
fæddist þar 1932, og var bóndi á
þeim stað frá 1961 til 2002. Þá
tók Sigbjörn Óli sonur hans við
búinu og býr þar enn. Annar son-
ur Sævars er Hafliði. Hann býr í
Fossárdal, innst í Berufirði, vel
giftir dugnaðarmenn. Önnur
börn Sævars þekki ég ekki en
veit um Líneik Önnu alþingis-
mann á Fáskrúðsfirði, fyrir-
myndarkonu.
Sævar var yngstur átta systk-
ina í Rauðholti, þeim segir frá í
Rauðhyltingabók 2005 sem Sæv-
ar ritstýrði. Þar er fjallað um
ættmenn og búskap í Rauðholti
frá 1889 fram á þennan dag, læsi-
leg bók, fjölbreytt, fróðleg í lausu
og bundnu máli. Sævar gaf út
ljóðabók og fór með kvæðalög á
efri árum. Sævar var fjölhæfur
og vel metinn alls staðar. Hann
tók mikinn þátt í félagsmálum,
var lengi oddviti sveitar sinnar
og um tíma formaður Búnaðar-
sambands Austurlands.
Ég kynntist Sævari er hann
tók sæti í Sauðfjársjúkdóma-
nefnd um 1985 og var ritari
nefndarinnar allt til 1993 að
nefndin var lögð niður. Sævar
var traustur samverkamaður, til-
lögugóður áhugamaður og
fylginn sér og íðilskemmtinn.
Baráttan gegn Karakúlpestun-
um, sem fluttar voru til landsins
1933, var yfirstaðin. Það var
þurramæði og votamæði, visna
og garnaveiki. Fjárskiptum sem
hófust þeirra vegna 1941 lauk
1965. Enn er glímt við garnaveiki
í jórturdýrum. Hinum karakúl-
sjúkdómunum hefur verið út-
rýmt. Riðuveiki, sem innflutt var
1878, var nú farin að breiðast út
um allt land, ekki síst um Austur-
land. Gegn henni dugði ekkert
nema fjárskipti. Þar var gott að
hafa Sævar í fylkingarbrjósti. Á
Borgarfirði eystra var öllu fé
fargað 1986-87 og síðar á Hér-
aðinu öllu milli Jökulsár á Brú til
Reyðarfjarðar og Lagarfljóts
1986-1990. Sævar þekkti barátt-
una, sem upprætt hafði riðuveiki
í Fjárborg Reykjavík með fjár-
skiptum, rækilegri sótthreinsun
og fjárleysi á eftir í 2-3 ár. Sævar
lagði til við Samband sveitarfé-
laga á Austurlandi, og fylgdi því
fast eftir að ráðist yrði í niður-
skurð á heilum svæðum í anda
vel heppnaðra aðgerða í Fjár-
borg. Sævar átti mestan þátt í
því að samstaða náðist. Fjár-
skiptanefnd undir forustu Þor-
steins á Jökulsá fylgdi málum
eftir eftir með lagni og festu og
Þórarinn Lárusson ráðunautur
var hollráður stuðningsmaður. Í
sauðfjársjúkdómanefnd sátu
fulltrúar þingflokka úr öllum
landshornum, skipaðir af alþingi
en formaðurinn skipaður af ráð-
herra. Þetta reyndist skynsam-
leg ráðstöfun og kom í veg fyrir
pólitískt skæklatog vegna þess
að miklar byrðar voru lagðar á
bændur, sveitarfélög og ríkis-
sjóð. Skipt var um menn við
stjórnarskipti. Nefndarmenn
voru auk Sævars: Júlíus frá
Norðurhjáleigu, Óskar Leví frá
Ósum, Kristján frá Breiðalæk,
Tryggvi á Laugabóli, Þórarinn í
Laugardælum, Þórður á Hreða-
vatni, dýralæknar Jón Guð-
brandsson, Jón Pétursson og
Brynjólfur Sandholt. Sævar átti
samvinnu við flesta þessa menn
um riðubaráttuna.
Ég þakka Sævari drengileg og
kappsfull störf, sem skiluðu ár-
angri.
Riðuveiki er að heita má úr
sögunni, nokkur slæðingur finnst
enn á Norðurlandi.
Sigurður Sigurðarson
dýralæknir.
Sævar verður eftirminnilegur
öllum sem honum kynntust.
Hann hafði vasklega framgöngu,
var rómsterkur og skýrmæltur,
ágætur upplesari og tók sig vel
út á sviði. Hann ólst upp yngstur
í stórum systkinahópi á ættar-
óðalinu Rauðholti og þar varð bú-
skapur hans helsta ævistarf með
glæsilegri eiginkonu sem hann
missti langt fyrir aldur fram eftir
að hafa komið upp myndarlegum
hópi fimm afkomenda. Eina dótt-
ur átti Sævar fyrir, en hún fórst
af slysförum.
Kynni okkar Sævars hófust á
sjöunda áratug liðinnar aldar,
tengd félagsmálum á vinstri
væng stjórnmálanna og við bætt-
ist frændsemi að langfeðgatali og
sameiginlegur áhugi á náttúru og
umhverfi Úthéraðs. Sævar leiddi
framboð Þjóðvarnarflokksins í
Norður-Múlasýslu á alþingis-
kosningum 1956 og þaðan lá leið-
in í Alþýðubandalagið þar sem
hann gerðist ötull liðsmaður.
Oddvitastarfi gegndi hann af
mikilli alúð í heimasveitinni
Hjaltastaðaþinghá og sinnti í víð-
ara samhengi ýmsum félagsmál-
um á Héraði þar sem hann átti
sæti í stjórnum samtaka og
menningarstofnana.
Sævar var prýðilega ritfær,
skrifaði greinar jafnt um heima-
mál og alþjóðamál og átti þess ut-
an létt með að yrkja. Stærsta
framlag hans á ritvellinum var
Rauðhyltingabók sem kom út ár-
ið 2005. Þar fór hann með rit-
stjórn og lagði til mikið efni
ásamt með ættmennum sínum.
Eftirminnileg er mér ferð með
Sævari upp í Hraundal inn af
Beinageitarfjalli síðsumars 2006
til að kanna þar byggðaleifar.
Hann var þá enn frískur til gangs
og í veðurblíðu gengum við fram
á fornar rústir sem enn bíða þess
að vera kannaðar til hlítar. Leið
okkar lá skammt frá Stakahjalla
þar sem hagyrðingurinn annál-
aði, Einar Jónsson, forfaðir
Rauðhyltinga, byggði upp á eldri
rústum árið 1844. Sonur Einars á
Hjalla og Ingibjargar frá Hrjót
var Sigurður sem gerðist bóndi í
Rauðholti 1889. Nú býr þar fjórði
ættliðurinn Sigbjörn góðu búi
líkt og bróðir hans Hafliði í Foss-
árdal. Líffræðingurinn Líneik
hefur lengi lagt gott til félags-
mála, m.a. sem stjórnarformaður
Náttúrustofu Austurlands, og nú
sinnir hún landsmálum á Alþingi.
Við Kristín kveðjum Sævar
með hlýhug og virðingu.
Hjörleifur Guttormsson.
Góðvinur okkar hjóna er geng-
inn á veg hins óræða. Hans er
gott að minnast. Hann var far-
sæll bóndi og félagslyndur mjög
og sótti mannþing vel og vask-
lega, orðhagur og rökviss hið
bezta, ágætlega hagmæltur.
Sævari bónda kynntist ég
fyrst þegar þjóðvarnarmenn
gengu til kosninga 1963 með Gils
Guðmundsson í fararbroddi
fremst til liðs við Alþýðubanda-
lagið. Úr þeim ágæta hópi var
Sævar til framboðs valinn í þriðja
sætið hjá okkur á Austurlandi,
sætið það þótti vel skipað og
Sævar varð auðvitað hinn bezti
liðsmaður. Það var sama hvar var
að verki verið, alls staðar var að
Sævari liðsauki mikill, hann var
enginn hávaðamaður en fylginn
sér, sómi sinnar sveitar. Þar átti
einlæg vinstristefna atfylgi gott,
náttúruvernd, ræktun og sagna-
hefð áttu þar sinn eldheita bar-
áttumann, Sævar prýðilega
greindur og glöggskyggn bæði á
menn og málefni. Það var und-
urgott að eiga samfylgd hans alla
tíð, þar sló heitt hjarta fyrir öll-
um réttlætismálum; sanngirni og
mannrækt áttu hann að. Ekki
sízt var Sævar bóndi góður, unn-
andi gróðurmoldarinnar og um
leið sinnar fallegu sveitar og vildi
veg landbúnaðarins sem mestan
og beztan, þjóðarhag til heilla.
Sævar var sannur í hverju sem
var. En áfallalaust varð lífið hon-
um ekki. Harmsefnið mesta var
þegar hans afbragðseiginkona
Ása var hrifin af heimi á bezta
aldri. Slík sár gróa seint eða aldr-
ei, en Sævar vann úr sínum mál-
um sem allra bezt og sýndi þar
einnig eins og alls staðar sína
mætu mannkosti.
Við hjón hittum Sævar nokkr-
um sinnum á samkomum og þar
var gott að hitta á hann, hressan
og gamansaman, skemmtilegri
maður var vandfundinn, þegar
alvörumaðurinn brá á þann leik
og hann lék þá við hvern sinn
fingur, hlýr og hress í viðmóti og
dansmaður var hann ágætur og
naut þess að svífa um dansgólfið.
Við hjón kveðjum góðan vin
með miklu þakklæti fyrir kær
kynni. Börnum hans og öðru
hans hugumkæra fólki eru send-
ar hlýjar samúðarkveðjur. Megi
minning hans lifa með þeim
mörgu sem áttu hann að.
Helgi Seljan.
Fallinn er frá vinur minn Sæv-
ar Sigbjarnarson.
Þegar ég var barn þekkti ég
aðeins til Sævars sem föður in-
dælla skólasystkina minna, eins
af bændunum í Hjaltastaðaþing-
hánni og oddvita hreppsins. Ekki
hefði mig grunað þá að við ættum
eftir að verða svo nánir vinir sem
við urðum síðar á lífsleiðinni. Síð-
ustu tvo áratugi hef ég aldrei
kallað hann annað en „Sævar
minn“.
Við Sævar áttum sameiginleg
áhugamál, tónlist og ljóðlist. Auk
þess deildum við áhuga á varð-
veislu gamals ritaðs máls. Hann
naut þess að deila því með öðrum
sem hreif hann hverju sinni.
Sævar átti mikið efni í fórum
sínum, greinar, ljóð og fleira,
bæði eigin hugverk og annarra.
Á efri árum fór hann markvisst í
gegnum slíkt og fór með ýmislegt
á héraðsskjalasafnið til varð-
veislu. Hann sendi mér afrit af
handskrifaðri grein sem faðir
minn hafði skrifað á unglingsár-
um og með fylgdu orðin: „Mér
datt í hug að þú hefðir gaman af
að eiga ljósrit af þessari
skemmtilegu minningu pabba
þíns.“ Svona var Sævar. Hann
naut þess að gleðja aðra.
Oft urðum við samferða á við-
burði tengda áhugamálum okkar.
Á heimleið spjölluðum við lítil-
lega um upplifun kvöldsins, en
áður en varði brast Sævar í söng
og við sungum tvíraddað lang-
leiðina heim. Ævinlega dönsuð-
um við saman á þorrablótum.
Ekki þurfti þó dansleik til þess
að við tækjum danssveiflu. Við
áttum það til að stíga dans – jafn-
vel aðeins undir takti okkar eigin
rauls, bæði á eldhúsgólfinu hans í
Hléskógum og á herbergi hans á
Hjúkrunarheimilinu Uppsölum,
þar sem hann dvaldi um tíma.
Þegar ég heimsótti Sævar
spjölluðum við margt. Alltaf
spurði hann frétta af mér og mín-
um. Aldrei var hann þó hnýsinn,
bara impraði aðeins á umræðu-
efninu. Ég trúði honum oft fyrir
einhverju sem bjátaði á. Þegar
betur gekk og ég deildi því með
honum varð léttir í svip hans og
hann ljómaði eins og barn á jól-
um, svo einlæg var hluttekningin.
Hlýjunni í augum hans og inni-
legum faðmlögum mun ég aldrei
gleyma.
Sofinn var þá fífill
fagur í haga,
mús undir mosa,
már á báru;
blæju yfir bæ
búanda lúins
dimmra drauma
dró nótt úr sjó.
(Jónas Hallgrímsson)
Sævar minn raulaði þennan
hluta úr ljóði Jónasar fyrir mig
vorið 2017. Hann fjallaði um
merkingu ljóðsins og mér fannst
hann yfirfæra hugtakið „búandi
lúinn“ á sig sjálfan eftir farsælt
ævistarf. Ég hygg að hann hafi
feginn tekið á móti sínum síðsta
blundi.
Þakka ég fyrir þennan blund
þeim sem lífið gefur.
Ár og daga, alla stund
annast mig hann hefur.
(Sævar Sigbjarnarson)
Sævari mínum þakka ég dýr-
mæta vináttu og góðvild og bið
ástvinum hans Guðs blessunar.
Sigríður Laufey
Sigurjónsdóttir.
Með fáeinum orðum vil ég
minnast góðs félaga sem nú er
brott kallaður, Sævars Sigur-
bjarnarsonar frá Rauðholti. Við
þann bæ var hann jafnan kennd-
ur og því hélt hann sjálfur áfram
eftir að áratuga búskap hans þar
lauk.
Sævar var félagsmálamaður
að upplagi og var m.a. oddviti
sinnar sveitar fyrr á árum. Hann
skipaði sér snemma í sveit sjálf-
stæðis- og friðarsinna og voru
þau mál honum hugfólgin alla tíð.
Hann var liðsmaður Þjóðvarnar-
flokksins og starfaði síðan með
Alþýðubandalaginu og loks okk-
ur í Vinstrihreyfingunni – grænu
framboði allt frá stofnun og eins
lengi og heilsan leyfði. Með hon-
um sat ég fleiri fundi en ég fæ
tölu á komið, stjórnmála- og
framboðsfundi á Héraði, kjör-
dæmisþing, fundi um landbúnað-
ar- og byggðamál, náttúruvernd-
armál eða málefni eldri borgara
sem hann lagði að sjálfsögðu lið
undir lokin.
Sævar var rökfastur mála-
fylgjumaður og gat talað af til-
finningahita um þau mál sem
hann brann fyrir. En ekki síður
minnist ég hans fyrir gamansemi
og bros sem jafnan var skammt
undan. Hann var fróður vel og
hafði einstaklega þægilega við-
veru. Var einn þeirra sem alltaf
er gaman að hitta og dvelja með,
ekki síst ef næði gafst fyrir sögu-
stund.
Ég kveð minn félaga og vin
með þakklæti fyrir allt það sem
hann lagði af mörkum og gaf mér
í okkar samskiptum. Aðstand-
endum votta ég samúð mína og
fjölskyldu minnar.
Steingrímur J. Sigfússon.
Þökkum samúð og hlýhug við andlát og
jarðarför
ÁRNA GUÐMUNDSSONAR
frá Beigalda.
Steinunn Þórdís Árnadóttir
Alda Árnadóttir
Sesselja Árnadóttir Eggert Aðalsteinn Antonsson
Guðmundur Árnason Ragna Sverrisdóttir
Lilja Árnadóttir Jón Bjarnason
barnabörn og barnabarnabörn
Okkar innilegustu þakkir fyrir auðsýnda
samúð og hlýhug vegna andláts og útfarar
okkar ástkæra eiginmanns, föður,
tengdaföður og afa,
MAGNÚSAR SIGFÚSSONAR,
Kvíholti 10, Hafnarfirði.
Sérstakar þakkir fá þeir sem komu að hjúkrun hans og
umönnun.
Auðdís Karlsdóttir
Sigfús Magnússon Halldóra Jóhannesdóttir
Ísak Sigfússon
Gígja Sigfúsdóttir
Ásbjörn Jóel Sigfússon
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma,
langamma og langalangamma,
THEODÓRA SMITH,
Miðleiti 1,
Reykjavík,
lést miðvikudaginn 21. ágúst.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Óskar Smith Grímsson Þrúður Gunnlaugsdóttir
María Pétursdóttir
Anna G. Pétursdóttir
Trausti Pétursson Dagmar Lúðvíksdóttir
barnabörn, barnabarnabörn og barnabarnabarnabörn
Móðir okkar, tengdamóðir, amma,
langamma og langalangamma,
JÓNA JÓHANNESDÓTTIR WEDHOLM,
Tjarnarbóli 6,
sem lést fimmtudaginn 15. ágúst, verður
jarðsungin frá Seltjarnarneskirkju
þriðjudaginn 27. ágúst klukkan 13.
Regína Wedholm Gunnarsdóttir
Bjarney Wedholm Gunnarsdóttir
Helgi Björnsson
og fjölskyldur
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
GUÐRÚN ÓLAFSDÓTTIR
hjúkrunarfræðingur
Eiðistorgi 15, Seltjarnarnesi
lést á Droplaugarstöðum fimmtudaginn
22. ágúst. Útförin auglýst síðar.
Kristján Ingvarsson
Ólafur Kristjánsson
Matthías Kristjánsson Þórunn Sigurðardóttir
Ásdís Kristjánsdóttir Ragnar Arilius Sveinsson
og barnabörn