Morgunblaðið - 29.08.2019, Qupperneq 40

40
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. ÁGÚST 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Umferðin íhöfuð-borginni
hefur þyngst ár
frá ári og er svo
komið að þegar
hún er mest reyna
þeir, sem hjá því komast, að
vera helst ekki á ferðinni.
Yfir sumartímann léttist
reyndar umferðin verulega og
helgast það einkum af sumar-
fríum frá vinnu og skóla.
Nú þegar skólar hafa verið
settir blasir hins vegar við
það sem koma skal í vetur og
lofar ekki góðu.
Ferðatími í borginni hefur
á nokkrum árum lengst um
hátt í 50%. Það þýðir að nú
tekur hálftíma að fara vega-
lengd, sem áður var farin á
tuttugu mínútum.
Lengi hefur verið vitað
hvar verstu hnútana er að
finna, en ekkert hefur verið
gert í málinu. Þess í stað hef-
ur verið veðjað á að setja
meiri peninga í strætisvagna-
kerfið og fólk verið hvatt til
að hjóla. Þessar aðgerðir hafa
engu skilað, en á meðan hefur
ástandið í umferðinni versnað
jafnt og þétt.
Stofnæðir þola umferð upp
að ákveðnu marki. Um leið og
því er náð versnar ástandið
mjög snarlega þótt ekki muni
nema nokkrum ökutækjum.
Ástandið má laga með ýmsum
hætti og það getur kostað
peninga. En ekki eru allar að-
gerðir dýrar. Til dæmis væri
hægt að samræma
umferðarljós
þannig að umferð
gangi greiðlegar
fyrir sig, en nú er.
Það hefur meira
að segja verið
nefnt, en ekkert gerist.
Tafirnar í umferðinni eru
ekki léttvægar. Þær kosta
beinlínis peninga. Er þá ekki
aðeins horft til brennslu bíla í
lausagangi á eldsneyti, heldur
aukins kostnaðar fyrir fyrir-
tæki og áhrifa á framleiðni.
Tafirnar skerða einnig lífs-
gæði fólks. Íbúar Reykjavík-
ur nutu eitt sinn þeirra lífs-
gæða umfram íbúa milljóna-
borga að þurfa ekki að sitja
fastir í bílum lon og don. Þeir,
sem hrífast af stórborgum,
gera það sjaldnast vegna um-
ferðarhnútanna.
Í mörgum þeirra er vand-
inn ekki síst sá að kjarni
þeirra var skipulagður löngu
fyrir nútímasamgöngur og
því hefur verið óhjákvæmi-
legt að grípa til róttækra að-
gerða til að draga úr umferð.
Það á ekki við í Reykjavík,
en þá tekur meirihlutinn í
borginni í glórulausu stríði
sínu við einkabílinn upp á því
að búa til slíkt ástand, leggja
áherslu á að gera illt verra og
ýta undir teppurnar. Bíl-
stjórar mega búa sig undir að
sitja löngum stundum fastir í
umferð í vetur. Það gæti verið
ráð að birgja sig upp af hljóð-
bókum.
Það tekur æ lengri
tíma að komast
milli staða í höfuð-
borginni og það
Tími umferðarteppna
Kínverskstjórnvöld
tilkynntu á þriðju-
daginn að þau
hygðust halda
heræfingar í ná-
grenni Taívan í
vikunni. Þetta mun vera í
þriðja sinn á stuttum tíma
sem blásið er til slíkra æfinga,
en ákvörðun Kínverja kemur í
kjölfar þess að Bandaríkin
ákváðu að selja herflugvélar
til stjórnvalda á eyjunni, sem
Kínverjar segja að tilheyri
yfirráðasvæði sínu.
Heræfingunum er einkum
ætlað að senda skilaboð til
Tsai Ing-wen, forseta Taív-
ans, en hún og flokkur hennar
hafa neitað að fallast á þá
hugmynd að eyjan tilheyri
„sameinuðu Kína“. Þetta
ásamt aukinni áherslu Xi
Jinping, forseta Kína, á sam-
einingu ríkjanna, hefur orðið
til þess að samskiptin hafa
versnað.
Þá eru heræfingarnar að
öllum líkindum einnig hugs-
aðar sem viðvörun
til Bandaríkja-
stjórnar um að
halda sig fjarri, ef
það skyldi koma
til átaka milli Kína
og Taívans. Óvíst
er þó hvaða áhrif slík skilaboð
hafa, en bandarískt herskip
sigldi einmitt fyrir helgi í
gegnum Taívansund og var sú
sigling túlkuð sem skilaboð
um að Bandaríkin héldu enn
verndarhendi yfir eyjunni.
Ástandið við Taívansund er
því að hluta til angi þeirrar al-
mennu spennu sem ríkir nú í
samskiptum Bandaríkjanna
og Kína en endurspeglar ekki
síður vaxandi vilja stjórn-
valda í Peking til að auka
áhrif sín og herða tökin inn-
anlands og utan. Um það er
eldfimt ástandið og átökin í
Hong Kong annað dæmi. Því
miður eru allar líkur á, með
auknum vilja og getu stjórn-
valda í Peking til að láta til sín
taka, að ólga og árekstrar fari
vaxandi.
Tíðar heræfingar
Pekingstjórnar í
nágrenni við Taívan
eru áhyggjuefni}
Aukin spenna við Taívansund
Á
síðustu árum hefur reynst vand-
kvæðum bundið að manna stöðu-
gildi í tilteknum greinum heilbrigð-
isþjónustunnar. Því er aðkallandi að
finna leiðir til að fjölga starfsfólki í
mörgum heilbrigðisstéttum, auka starfshlutfall
og snúa við atgervisflótta.
Ríkisstjórnin samþykkti í gær að setja á fót
starfshópa þar sem heilbrigðis-, mennta- og
menningarmálaráðuneytið og fjármálaráðu-
neytið munu koma saman að því að finna lausnir
á þessu mikilvæga verkefni. Fjallað verður um
menntun hjúkrunarfræðinga og leiðir til að fjölga
í hópi þeirra sem útskrifast ár hvert, á sama hátt
verður fjallað um menntun sjúkraliða og einnig
um möguleika á viðbótarmenntun þeirra á
ákveðnum sviðum og enn fremur verður fjallað
um sérfræðinám lækna og aðgerðir m.a. til að
skoða viðurkenningu sérnáms hérlendis í öðrum löndum.
Ríkisstjórnin ákvað einnig að skipa sérstakan starfshóp
á vegum heilbrigðisráðuneytisins og fjármála- og efna-
hagsráðuneytisins sem m.a. á að leggja mat á raunhæfar
leiðir til að bæta mönnun hjúkrunarfræðinga og annarra
heilbrigðisstétta, m.a. á grundvelli niðurstöðu könnunar
meðal heilbrigðisstofnana, niðurstöðu samanburðar við
aðrar þjóðir og fleira sem hópurinn metur málefnalegt.
Markmiðið er að koma fram með tillögur sem leitt geta til
þess að heilbrigðisstarfsfólk haldist í starfi og að þeir sem
farið hafa í önnur störf leiti til baka í heilbrigðisþjónust-
una. Starfshópunum er gert að skila tillögum til ráðherra í
desember á þessu ári.
Í heilbrigðisstefnu til ársins 2030 sem sam-
þykkt var á Alþingi í byrjun sumars eru sett
fram sjö lykilatriði. Eitt þeirra ber titilinn
„Fólkið í forgrunni“ og fjallar um mannauð
og starfsumhverfi í heilbrigðisþjónustunni.
Vel menntað heilbrigðisstarfsfólk og full-
nægjandi mönnun er forsenda þess að hægt
sé að veita þeim sem þurfa örugga og skil-
virka heilbrigðisþjónustu.
Starfsumhverfið skiptir miklu máli, því
endurteknar kannanir á vinnustöðum sýna
skýrt hvaða þættir eru mikilvægastir til að
laða að starfsfólk og halda því. Stjórnun,
vinnutími, aðbúnaður og laun vega þungt þótt
fleiri þættir komi til og því þarf að gaumgæfa
þessa þætti og vinna markvisst að úrbótum
þar sem þess gerist þörf. Með þessari áherslu
ríkisstjórnarinnar og með nýrri heilbrigðis-
stefnu til ársins 2030 sýna stjórnvöld svo ekki verður um
villst að litið er á mönnun og menntun í heilbrigðiskerfinu
sem brýnt verkefni og forgangsmál. Um það og aðrar
áskoranir í heilbrigðiskerfinu verður rætt á opnum fundi
sem ber yfirskriftina Horft til framtíðar og haldinn verður
í Veröld, húsi Vigdísar fimmtudaginn 5. september kl. 17-
19. Fundurinn er liður í því að kynna og hefja innleiðingu
nýrrar heilbrigðisstefnu og verður sérstök áhersla lögð á
hlut menntastofnana, aðkomu þeirra og ábyrgð, meðal
annars þegar kemur að menntun heilbrigðisstétta og
mönnun heilbrigðisþjónustunnar.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Mönnun heilbrigðisþjónustunnar
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Færeyingar ganga að kjör-borðinu næstkomandilaugardag, 31. ágúst, ogkjósa þar 33 þingmenn til
að sitja á lögþingi sínu. Afstaðan til
sambandsins við Dani hefur löngum
verið í brennidepli í þingkosningum í
Færeyjum, en hefur nú fallið í skugg-
ann af öðrum málefnum.
Núverandi landsstjórn Færeyja
var mynduð af Javnaðarflokknum,
Tjóðveldisflokknum og Framsókn
eftir kosningar 2015. Formaður fyrst-
nefnda flokksins, Aksel V. Johann-
esen er lögmaður Færeyja og leiðir
landsstjórnina. Flokkarnir hafa lýst
sig reiðubúna til að halda samstarfinu
áfram, en það gæti reynst örðugt þar
sem samanlagt fylgi þeirra mælist nú
47% samkvæmt nýjustu skoðana-
könnunum.
Aðrir flokkar í framboði eru
Fólkaflokkurinn sem mælist stærst-
ur með um 24% fylgi, Sambands-
flokkurinn, Sjálvstýri, Miðflokkurin,
Framtakið og Føroyaflokkurin. Tveir
þeir síðastnefndu bjóða nú fram í
fyrsta sinn og helsta kosningamál
Framtaksins er að neysla kannabis-
efna verði lögleg
Færeyjar hafa haft sjálfsstjórn
frá árinu 1948, þegar heimastjórnar-
lögin voru sett. Eyjarnar hafa verið
eitt kjördæmi síðan 2008 og fram-
bjóðendum er ekki raðað í sæti á
framboðslistunum heldur velja kjós-
endur flokk og þann frambjóðanda
hans sem þeim hugnast.
Túrisminn er stórt mál
En hvað munu Færeyingar
kjósa um, fyrst sambandið við Dani
er ekki ofarlega á blaði? Sif Gunn-
arsdóttir, skrifstofustjóri menningar-
mála hjá Reykjavíkurborg og fyrr-
verandi forstjóri Norræna hússins í
Færeyjum, segir að stóru málin séu
heilbrigðis- og menntamál, sam-
göngumál og ferðaþjónustan. Þá séu
húsnæðismál ofarlega á blaði. „Túr-
isminn er ansi stórt mál. Færeying-
um tókst vel að markaðssetja eyjarn-
ar og fjöldi ferðamanna hefur
margfaldast á skömmum tíma. Inn-
viðirnir hafa ekki verið byggðir upp í
samræmi við það og talsverð umræða
hefur verið um gjaldtöku.“
Sif segir að efnahagsástand í
Færeyjum sé mjög gott. Atvinnuleysi
sé undir 2%, hagvöxtur mikill og þær
þrjár atvinnugreinar, sem mest sé
byggt á; laxeldi, ferðaþjónusta og
fiskveiðar standi í blóma. „Þegar allt
gengur vel, þá er þessi ásteytingar-
steinn, sem er sambandið við Dani,
minna áberandi. Þessu góða efna-
hagsástandi hefur fylgt að það hefur
verið sprengja í fjölda Færeyinga,
sem hafa verið búsettir erlendis en
vilja nú snúa heim. Þetta er oft vel
menntað fólk og það vill störf við
hæfi. Þetta hefur líka leitt til þess að
húsnæði skortir. Allt þetta hefur
áhrif á kosningabaráttuna,“ segir Sif.
Hún segir að sum þeirra mála
sem hafi verið mikið til umræðu í síð-
ustu kosningum fyrir fjórum árum sé
nú lítið rædd. „Til dæmis réttindi
samkynhneigðra, en í síðustu ríkis-
stjórn var staðfest sambúð þeirra lög-
fest. Miðflokkurinn var á móti þessu,
einnig aðilar innan Fólkaflokksins.
Sumir þeirra eru núverandi þing-
menn og segjast munu afnema þessi
lög, komist þeir til valda eftir þessar
kosningar.“
Deilt um fiskveiðilöggjöf
Gísli Gíslason varaformaður fær-
eysk-íslenska viðskiptaráðsins og
hafnarstjóri Faxaflóahafna hefur
fylgst með kosningabaráttunni í Fær-
eyjum. Hann segir að mikið hafi verið
rætt um atvinnumál, menningarmál,
heilbrigðis- og húsnæðismál og fisk-
veiðilöggjöfin, sem gerð var breyting
á í tíð núverandi ríkisstjórnar, hafi
verið ofarlega á baugi. „Mörgum þyk-
ir að sú breyting hafi verið einhvers-
konar málamiðlun sem fáir séu í raun-
inni alls kostar sáttir við. Þetta á
eflaust eftir að halda áfram að vera
deilumál,“ segir Gísli.
Hann tekur undir það með Sif að
sambandið við Dani sé ekki meðal
stóru málanna í kosningabaráttunni.
„Um daginn var gerð skoðanakönnun
um helstu álitamálin og sambands-
málið var í 7. eða 8. sæti.“
Að sögn Gísla hafa samgöngumál
verið áberandi í kosningabaráttunni.
Framkvæmdir standi yfir við jarð-
göng á milli Þórshafnar og Rúnavíkur
sem er á Austurey og fleiri göng séu í
bígerð. Hann segir að almenn sam-
staða sé um gangagerðina en ekki sé
einhugur um hvort innheimta eigi
veggjöld.
Gísli nefnir annað mál sem hefur
verið til umræðu í kosningabaráttunni
og snertir hagsmuni Íslands beint, en
það er Hoyvíkursamningurinn sem er
fríverslunar- og viðskiptasamningur
Íslands og Færeyja. Færeyingar
sögðu honum upp seint á síðasta ári
vegna þess að hann samræmist ekki
áðurnefndum fiskveiðilögum og hann
mun, að öllu óbreyttu, falla úr gildi um
áramótin. „Ég veit ekki til þess að nýr
samningur hafi verið ræddur innan
núverandi landstjórnar, það verður
líklega ekki fyrr en eftir kosningarnar
og nýs lögþings bíður þá ærið verk-
efni,“ segir Gísli.
Sambandið við Dani
er ekki stóra málið
Morgunblaðið/Sigurgeir S.
Færeyjar Þar verður kosið á laugardaginn. Ýmis mál brenna á íbúum.
Sif
Gunnarsdóttir
Gísli
Gíslason