Morgunblaðið - 29.08.2019, Blaðsíða 71

MENNING 71
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. ÁGÚST 2019
Kvikmyndahátíðin í Feneyjum hófst
í gær, í 76. sinn. Kvikmyndin La Vé-
rite, eða Sannleikurinn, er opn-
unarmynd hátíðarinnar en handrits-
höfundur og leikstjóri hennar,
Hirokazu Kore-eda, vann Gull-
pálmann í fyrra fyrir kvikmynd sína
Shoplifters.
Kynjamisrétti og umdeildir leik-
stjórar hafa sett neikvæðan svip á
hátíðina, eins og oft áður. Roman
Polanski og Nate Parker eru á með-
al hinna umdeildu leikstjóra. Hinn
fyrrnefndi var dæmdur fyrir barna-
níð árið 1978 og sá síðarnefndi var
kærður fyrir nauðgun sem á að hafa
átt sér stað á síðari hluta tíunda ára-
tugarins en var sýknaður.
Í fyrra var einungis einni mynd á
hátíðinni leikstýrt af konu og í ár eru
kvenkyns leikstjórar einnig í mikl-
um minnihluta. Skipuleggjendur há-
tíðarinnar bera fyrir sig að úrval
kvenleikstjóra sé takmarkað. Það
stenst ekki þar sem 35% kvikmynda
á kvikmyndahátíðinni í Toronto er
leikstýrt af konum og hafa kvenkyns
leikstjórar verið áberandi í helstu
kvikmyndaverðlaunum undanfarið.
Á myndinni má sjá einn starfsmanna
hátíðarinnar fyrir framan kvik-
myndahúsið Palazzo del Cinema, eða
Bíóhöllina.
Konur aftur í minnihluta í Feneyjum
AFP
Stórar stelpur fá raflost.Heim úr svartholi óminniser mjög óreiðukennd bóken samt svo heil og heil-
brigð. Óreiðan, vanlíðanin og ör-
yggisleysið er svo áþreifanlegt sem
og krafturinn og baráttan þegar
Gunnhildur Una berst fyrir börnin
sín þrjú og sjálfa sig.
Þegar rýnir
fékk bókina
hljómaði strax í
höfði hans lag
Bubba Morthens,
„Stórir strákar
frá raflost“ og þá
sérstaklega þess-
ar tvær línur:
„Segir að á
morgun fái ég
raflost svo ég
verði eins og öll hin.“ Eins og svo
oft áður deilir Bubbi á kerfið. Í
stórar stelpur fá raflost greinir
Gunnhildur Una hreinskilnislega
frá veikindum sínum, hvernig kerf-
ið brást við og afleiðingar þess.
Rýnir upplifði bókina þannig að
Gunnhildur væri ekki að deila á
kerfið þrátt fyrir að hún væri mjög
ósátt við afleiðingar raflosts-
meðferðar sem hún fékk í kjölfar
djúps óbærilegs þunglyndis eins og
það er orðað á bókarkápu. Minn-
ingar Gunnhildar voru týndar og
hún þurfti að finna leiðir til þess að
lifa lífinu á ný og finna hver hún
var. Allt var breytt og auðveld at-
riði eins og að panta pítsu eða slá
inn pin-númer voru henni næstum
ofviða.
Það er erfitt að ímynda sér líð-
anina að vita lítið sem ekkert hvað
snýr upp eða niður í tilverunni
hvort heldur, í litlum eða stórum
atriðum. Það er hægt að finna sárs-
aukann og óttann sem Gunnhildur
upplifir í leitinni að sjálfri sér. Hún
lýsir því þannig að það eina sem
hún vissi fyrir víst var að hún hafði
börnin sín hjá sér. Hún hafi verið
skelfingu lostin af ótta yfir að ein-
hver segði að hún réði ekki við að
hugsa um börnin og tæki þau þá
frá henni.
Gunnhildur lýsir af einlægni og
dregur ekkert undan í baráttuna
við þunglyndið, baráttunni við að
raða saman óreiðukenndri fortíð-
inni og takast á við framtíðina týnd
í eigin líkama. Í raun er Stórar
stelpur fá raflost ástarsaga þar sem
móðurástin er í fyrirrúmi, ekki
bara Gunnhildar heldur einnig
móður hennar. Sagan er hetjusaga
Gunnhildar og fólksins í kringum
hana, ekki síst barna Gunnhildar.
Sagan er þroskasaga konu sem
þarf að byrja upp á nýtt og byggja
upp, út frá óreiðukenndum minn-
ingum. Sagan er falleg og lærdóms-
rík og staðfestir að allt sé hægt ef
viljinn er fyrir hendi. Ef eitthvað
ber út af þá er hægt að ná sér á
strik aftur með dugnaði, hjálp og
kærleika.
Sagan Gunnhildar af langömmu
sinni og hvernig fólk með geðrask-
anir var meðhöndlað áður fyrr er
átakanleg og sem betur fer eru
slíkar meðferðir ekki notaðar í dag.
Á þeim tíma vissu heilbrigðistarfs-
menn ekki betur. Það kemur
kannski í ljós með tímanum hvort
raflostsmeðferð Gunnhildar var
rétta úrræðið eða hvort meðferðin
var notuð vegna þess að heilbrigð-
isstarfsfólk vissi ekki betur.
Stórar stelpur frá raflost færir
lesandanum innsýn í heim þeirra
sem berjast við geðsjúkdóma. Inn-
sýn í svartnættið sem heltekur ein-
staklinginn og gefur engan grið
þrátt fyrir vilja og baráttu. Innsýn í
hetjudáð þriggja barna móður sem
berst fyrir tilverurétti sínum með
börnunum, löskuð á sálinni en læt-
ur ekkert stoppa sig í því að vernda
það sem henni er allra kærast
Stórar stelpur fá raflost er bók
sem allir hafa gott af því að lesa að
mati rýnis. Saga konu sem fann
sjálfa sig aftur með skrifum og
leiftrum úr fortíðinni og hafði
kjarkinn til þess að setja vegferðina
á einlægan hátt fram í bók.
Einlægni Gagnrýnandi segir Gunnhildi lýsa af einlægni og draga ekkert
undan í baráttunni við þunglyndið, baráttunni við að raða saman óreiðu-
kenndri fortíðinni og takast á við framtíðina týnd í eigin líkama.
Ástar- og hetjusaga móður
Skáldsaga
Stórar stelpur fá raflost bbbmn
Eftir Gunnhildi Unu Jónsdóttur.
Veröld, 2019. Kilja, 156 bls.
GUÐRÚN
ERLINGSDÓTTIR
BÆKUR
Sjónvarpsþátta-
röðin Flateyj-
argátan er til-
nefnd til ljós-
vakaverðlaun-
anna PRIX
Europa sem
besta leikna sjón-
varpsefnið. 20
þáttaraðir frá 16
Evrópulöndum
eru tilnefndar og
eru verðlaunin ein þau stærstu
sinnar tegundar í Evrópu. Serían
var framleidd af Reykjavík Films
og Sagafilm og leikstjóri hennar er
Björn B. Björnsson en handrit
skrifaði Margrét Örnólfsdóttir.
Tilnefnd til PRIX
Europa-verðlauna
Björn B. Björnsson
Myndlistarhátíðin Sequences verð-
ur haldin í níunda sinn 11.-20.
október í Reykjavík og hefur nú
verið greint frá því að 34 lista-
menn taki þátt í hátíðinni og að
framlag þeirra spanni vítt svið,
t.d. tónlist, texta, kvikmyndir, inn-
setningar, teikningar og skúlp-
túra.
Heiðurslistamaður hátíðarinnar
verður Kristinn Guðbrandur Harð-
arson, sem hefur verið virkur í ís-
lensku myndlistarlífi um áratuga
skeið. „Í verkum Kristins á sér
stað persónuleg og ljóðræn úr-
vinnsla á hans nánasta umhverfi
þar sem hann notast við fjöl-
breyttar miðlunarleiðir, texta, út-
saum, skúlptúra, veggmálverk,
teiknimyndir og
gjörninga svo
fátt eitt sé
nefnt,“ segir í
tilkynningu og
að Kristinn muni
halda einkasýn-
ingu í Ásmund-
arsal, gefa út
bókverk sem
verði í leiðinni
sjálfstætt sýn-
ingarými og sýnishorn eldri verka
hans munu einnig verða til sýnis í
Marshallhúsinu. Af öðrum lista-
mönnum sem verða á hátíðinni má
nefna Karlottu Blöndal, Davíð Örn
Halldórsson, Hildigunni Birgis-
dóttur og Ingólf Arnarsson.
Kristinn heiðurslistamaður Sequences
Kristinn G.
Harðarson
Bíldshöfða 16, 110 Reykjavík 414 84 00 www.martex.is
Góð þjónusta
byrjar með
flottum fatnaði.
Fatnaður fyrir fagfólk