Skessuhorn - 21.10.2015, Blaðsíða 12

MIÐVIKUDAGUR 21. OKTÓBER 201512
Nú í haust hefur áhöfnin á Hannesi
Andréssyni SH stundað tilrauna-
veiðar á hörpudiski í Breiðafirði,
en eins og kunnugt er þá hrundi
stofninn upp úr aldamótum. Veið-
arnar eru stundaðar í samvinnu við
Hafrannsóknastofnun og aflanum
landað til vinnslu hjá sjávarútvegs-
fyrirtækinu Agustson ehf. í Stykk-
ishólmi. Vísindamenn hafa farið
út með bátnum til að taka sýni auk
þess sem skelplógurinn sem not-
aður er við veiðarnar hefur ver-
ið myndaður með neðansjávar-
myndavélum þegar hann er dreg-
inn eftir hafsbotninum. Samhliða
þessu hefur ný og léttari gerð af
skelplóg verið reynd. Heilt yfir þá
hafa þessar tilraunaveiðar gengið
afar vel í haust, segir Bergur Garð-
arsson skipstjóri á Hannesi Andr-
éssyni SH.
Hörpudiskurinn
hjarnar við
„Við vorum fyrst norður af Flatey
en undarfarið höfum við svo ver-
ið við veiðar inni á Hvammsfirði.
Það er fínt að fara þangað inn í
brælunum þó að röstin inn í fjörð-
inn sé hálfleiðinleg enda oft mik-
ill straumur milli skerja á föllun-
um. Mér finnst eiginlega best að
fara það orðið í myrkri því þá sér
maður ekki neitt,“ sagði Bergur
þar sem við hittum hann og áhöfn
hans í Stykkishólmi á fimmtudag.
Þá voru þeir að ljúka löndun úr
bát sínum áður en þeir færu í helg-
arfrí.
„Við vorum inni á Hvamms-
firði og komum með um átta tonn
eða 30 kör eftir daginn í dag. Það
er ágætt. Þetta er svona svipað og
bátar útbúnir með tvo plóga voru
að taka hér áður en veiðarnar lögð-
ust af. Á þessum tilraunaveiðum
höfum við miðað við að vera sátt-
ir ef við náum yfir 20 körum á
dag. Annað er bara frekja. Ákveðin
svæði eru að koma vel út í þessum
veiðum og augljóst að hörpudisk-
urinn er að braggast.“
Ný gerð af skelplóg
Bergur segir að annað sé helst til
tíðinda af þessum tilraunaveiðum í
haust að þeir á Hannesi Andréssyni
hafa notað nýja útgáfu af plóg til að
veiða hörpuskelina á sjávarbotnin-
um. Þessi nýi plógur er að gefa mjög
góða raun. „Plógurinn sem við not-
um er um helmingi léttari en sú út-
gáfa sem var notuð áður. Áður var
hann milli 1.300 og 1.400 kíló en nú
er hann 690 kíló,“ útskýrir Bergur.
„Ég lét breyta gömlum plóg í það
sem kallað er einbyrðingur. Áður
var þetta svokallaður tvíbyrðingur
með massívum hjólum sem rúlluðu
eftir botninum. Við tókum hliðarn-
ar af plógnum, fjarlægðum úr hon-
um eina keðjumottu og þverbita
sem voru aftast á honum. Þetta er
búið að vera flott síðan. Við byrjuð-
um með þennan nýja plóg nú þeg-
ar tilraunaveiðarnar hófust í haust.
Það hefur gengið mjög vel. Plóg-
urinn hefur ekki orðið fyrir nein-
um skakkaföllum. Maður þarf bara
að passa að hann fari réttur út og þá
helst hann þannig á toginu. Þessi
endurbætti og léttari plógur veiðir
miklu betur en eldri útgáfan fyrir
breytingar. Auk þess fer hann bet-
ur með botninn og er á allan hátt
miklu umhverfisvænni en gamla út-
gáfan. Það er líka miklu þægilegra
að hífa plóginn eftir að búið er að
létta hann.“
Bjargvættur í
stað Skelfis
Að sögn Bergs þá er það bábilja að
skelplógarnir séu hafðir svo þung-
ir að þeir þurfi nánast að grafa eft-
ir skelinni. „Við höfum myndað
bæði eldri plóginn þennan þyngri,
og svo nýju útgáfuna á hafsbotni og
við sjáum að þessi nýi liggur fínt á
botninum og alls ekki síður en hinn.
Við eigum ekki að þurfa að nota ein-
hverja jarðýtuplóga við þessar veið-
ar. Enda er það svo nú eftir að hafa
séð hvernig plógarnir virka á mynd-
um að við köllum eldri útgáfuna
„skelfirinn.“ Sú nýrri og léttari hef-
ur hlotið heitið „bjargvætturinn.“
Þeir á Hannesi Andréssyni verða
á hörpudiskveiðunum fram í febrú-
ar-mars. „Það á svo að taka tvö ár
til viðbótar með svona rannsóknar-
veiðum áður en veiðar hefjast vænt-
anlega að nýju af fullum krafti í at-
vinnuskyni. Það er ómögulegt að
segja hvernig þeim veiðum verður
stýrt eða hverjir stunda þær. Okk-
ar bátur hentar vel til þessara veiða.
Það er búið að gera nokkrar endur-
bætur í uppstillingu á þilfarsbúnaði,
svo sem þvottavél og færiböndum,
og allt komið í þokkalegt horf til
hörpudiskveiðanna. Hér fyrir veiði-
stopp þá voru menn að nota allt að
helmingi stærri báta við þessar veið-
ar og drógu tvo plóga. Við erum
hins vegar að koma með það sama
og þeir gerðu þá, þannig að það er
nú ekki allt fengið með stærðinni í
þessu frekar en svo mörgu öðru.“
Grjótkrabbinn
nemur ný mið
Annað sem sætir tíðindum frá til-
raunaveiðum haustsins hjá þeim á
Hannesi Andréssyni SH, er að grjót-
krabbinn er kominn inn í Hvamms-
fjörð. Þessi krabbategund telst til
nýbúa á íslenska landgrunninu. Fyr-
ir nokkrum árum fundust fyrstu
dýrin í Faxalfóa og í Hvalfirði. Síð-
an virðist útbreiðsla grjótkrabbans
hafa verið ör við Vesturland. Berg-
ur þekkir grjótkrabbann vel. Fyrir
tveimur til þremur árum stundaði
hann tilraunaveiðar og rannsóknir
á krabbanum í samvinnu við Haf-
rannsóknastofnun. Þá voru lagð-
ar krabbagildrur víða í Faxaflóa og
við Snæfellsnes. „Krabbinn fannst
þá víða með ströndinni við Faxaflóa.
Það var minna í Hvalfirði, helst að
við fengjum hann inn við hvalstöð.
Síðan veiddum við töluvert í og við
Borgarfjörð, best út af Haffjarð-
ará. Þar fengum við meðal annars
stærsta krabbann af þessari tegund
sem hefur veiðst í heiminum. Skel-
in á því dýri var 15,7 sentimetrar á
breiddina.“
Grjótkrabbinn velur sér svipuð
búsvæði og hörpudiskurinn. Hann
veiðist því sem meðafli við hörpu-
diskveiðarnar sé hann á slóðinni á
annað borð. „Nú fáum við grjót-
krabba sem meðafla við hörpudisk-
veiðarnar í Hvammsfirði. Við feng-
um ein hundrað kíló af honum þar
í gær, bara til að nefna dæmi,“ segir
Bergur og tekur lifandi grjótkrabba
upp úr kari með sjó sem stendur á
þilfari bátsins. „Þessi krabbi á eftir
að verða veiddur í framtíðinni. Við
hirðum bara karldýrin. Kerlingun-
um er sleppt í sjóinn aftur. Það er
geysileg viðkoma hjá þessari teg-
und. Talið er að hvert kvendýr gefi
frá sér um 300.000 egg. Tímgunar-
getan er alveg rosaleg og krabbarn-
ir virðast ná veiðistærð hér við land
á um það bil fjórum árum. Það er
markaður fyrir þessa tegund. Kín-
verjar vilja kaupa kvendýrin af þess-
um kröbbum með hrognunum. Er-
lendis gengu menn frá miðunum
vegna þess að þeir veiddu upp all-
ar kerlingarnar en hér fá þær líf svo
krabbinn geti fjölgað sér. Þetta á eft-
ir að verða flott auðlind fyrir trillu-
karlana að dunda við í framtíðinni,“
segir Bergur Garðarsson.
mþh
Tilraunaveiðar á hörpudiski ganga vel í Breiðafirði
Grjótkrabbinn kominn í Hvammsfjörð
Bústinn og fallegur hörpudiskurinn fer allur til vinnslu hjá Agustson ehf. í Stykkishólmi.
Sneisafullt kar af hörpudisk híft úr lest bátsins.
Hannes Andrésson SH nýkominn úr róðri dagsins við bryggju í Stykkishólmi á
fimmtudaginn.
Bergur Garðarson skipstjóri sýnir nýja plóginn sem menn kalla „bjargvættinn“ í
gamni sín á milli. Skipverjar á Hannesi Andréssyni SH sem nú stunda tilraunaveiðar á hörpudiski og
kanna útbreiðslu hans í Breiðafirði og Hvammsfirði. Allir eru búsettir á Vesturlandi,
þ.e. í Ólafsvík, Grundarfirði, Stykkishólmi og Akranesi og eru þeir Róbert Óskarsson,
Pedro Strano, Jón Jakobsson, Sævar Magnússon og Bergur Garðarsson.
Grjótkrabbar úr Hvammsfirði. Þar eru þeir nýbúar eins og víðar við Vesturland.