Skessuhorn - 21.10.2015, Blaðsíða 15

MIÐVIKUDAGUR 21. OKTÓBER 2015 15
Gróður á lóðamörkum
Garðeigendur eru vinsamlega beðnir um að snyrta trjágróður sem kominn er út fyrir lóðamörk til að
tryggja öruggar og greiðar göngu- og hjólaleiðir. Auk þess má trjágróður ekki byrgja sýn á umferðarskilti og
götulýsingu. Samkvæmt 11. gr. lögreglusamþykktar Akraneskaupstaðar kemur meðal annars fram:

„Gróður s.s. tré, runnar o.s.frv. skulu ekki skaga út í eða út yfir gangstéttar, gangstíga eða götur, þó er heimilt
að þau skagi út yfir, ef hæð þeirra er a.m.k 2,8 m yfir gangstétt eða gangstíg, en 4,0 m yfir götu.“
Íbúum er bent á að skoða nýsamþykktar reglur bæjarstjórnar Akraness um umgengni og þrifnað utanhúss á
Akranesi en þar er eigendum eða umráðamönnum húsa og lóða gert skylt að halda eignum vel við, hreinum og
snyrtilegum þ.á m. húsum, lóðum og girðingum. Reglurnar eru aðgengilegar á heimasíðu Akraneskaupstaðar.
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
5
Allar ábendingar eru vel þegnar frá íbúum og skulu berast á
netfangið akranes@akranes.is eða í síma 433-1000.
Undanfarið hafa staðið yfir nokkr-
ar framkvæmdir meðfram þjóðveg-
inum sem liggur norðanmegin inn í
Akraneskaupstað. Þar eru verktakar
að störfum við að grafa í jörðu raf-
streng sem á að liggja að nýrri að-
veitustöð Orkuveitu Reykjavíkur og
Landsnets sem risin er við Smiðju-
velli á Akranesi. Frá húsbygging-
unni sjálfri var nýverið greint í
Skessuhorni.
mþh
Rafstrengur grafinn í
jörðu á Akranesi
Framkvæmdir í gangi við þjóðveginn að Akranesi.
Færeyska krabbaveiði- og vinnslu-
skipið Fríðborg hefur legið við
bryggju hjá Þorgeir & Ellert á Akra-
nesi síðan í ágúst. Þar hefur ver-
ið unnið að því að setja fullkomna
vinnslulínu fyrir snjókrabba um borð
í skipið. Fríðborg er fyrsta skipið
í heiminum sem fær slíka vinnslu-
línu. Það eru fyrirtækin Skaginn og
3X Technology sem hafa hannað og
smíðað tæknibúnaðinn. Nú er verið
að ljúka við að koma búnaðinum fyrir
um borð í Fríðborgu. Síðan taka við
prófanir á hafi úti þar sem farið verð-
ur á krabbaveiðar við Færeyjar. Að
því loknu verður stefnan sett norð-
ur í Barentshaf þar sem snjókrabb-
inn finnst.
Ný auðlind á
norðurslóðum
Áður en Fríðborg kom til Akraness
hafði skipinu verið breytt við skipa-
smíðastöð í Færeyjum með það fyrir
augum að senda skipið á snjókrabba-
veiðar í Barentshafi og við Sval-
barða. Snjókrabbinn er nýbúi þarna
norðurfrá. Ekki er vitað hvern-
ig hann hefur borist í Barentshafið
en þessi tegund er algeng við Kan-
ada og Grænland og í norðanverðu
Kyrrahafi þar sem snjókrabbinn er
verðmætur nytjastofn. Líklega hef-
ur tilkoma snjókrabbans í Barents-
hafi annað hvort gerst með kjölvatni
skipa eða við náttúrulega útbreiðslu.
Algjör sprenging virðist hafa orð-
ið í fjölgun krabbans þarna á und-
anförnum árum og nú er svo kom-
ið að menn sýna því stöðugt meiri
áhuga að nýta þessa tegund. Kjöt
krabbans er lostæti og selst til mark-
aða í Asíu. Snjókrabbinn er veiddur
í gildrur sem lagðar eru í trossum á
hafsbotninn.
Jónmundur Ingólfsson tæknistjóri
hjá Skaganum á Akranesi hefur unn-
ið mikið að því verkefni að gera Fríð-
borgu klára til veiða og vinnslu á
snjókrabbanum. „Krabbagildrurn-
ar eru dregnar um borð á efsta þil-
fari skipsins. Þar eru þær tæmd-
ar í söfnunartank sem er á milliþil-
farinu. Síðan fara krabbarnir í annan
tank sem geymir 20 gráða hlýjan sjó.
Þegar krabbarnir koma úr ísköldu
hafinu og lenda í svona hlýjum sjó
missa þeir meðvitund, verða hreyf-
ingarlausir og þannig meðfærileg-
ir í vinnsluna. Krabbarnir eru síðan
skornir í sérstakri vél þannig að skel
og innvols er fjarlægt. Lappir, klær
og axlir innihalda hið verðmæta kjöt.
Þetta er svo stærðarflokkað í körfur
með sérstakri myndgreiningartækni
sem Skaginn hefur þróað. Síðan er
krabbinn soðinn, kældur niður eftir
ákveðnu ferli og síðan pækilfrystur.
Eftir það er hann íshúðaður og full-
frystur í blástursfrysti. Körfurnar fara
svo í sérstaka pökkunarvél sem tæm-
ir þær ofan í kassa, merkir kassana og
lokar. Afurðunum er svo komið fyrir
í frystilestum skipsins,“ útskýrir Jón-
mundur. Allur búnaðurinn til þess-
arar vinnslu er ný hönnun af hálfu
Skagans og 3X Technology. Fríðborg
er fyrsta krabbaveiðiskipið í heimin-
um sem fær svona fullkomna vinnslu-
línu um borð. „Það eru margir sem
fylgjast grannt með þessu verkefni og
bíða þess að sjá hvernig það kemur
út. Áhuginn er mikill á snjókrabba-
veiðunum og margir að skoða mögu-
leikana og eru jafnvel í startholunum
að fjárfesta í svona búnaði. Þetta gæti
því skilað okkur fleiri svona verkefn-
um. Við lítum á þetta öðrum þræði
sem hluta af okkar þróunarvinnu og
nýsköpun,“ segir Jónmundur.
Frá Akranesi á
næstu dögum
Að sögn Jónmundar liggur mik-
il hönnunarvinna að baki vinnslu-
línunnar í Fríðborgu. „Það fóru 12
vikur í að hanna og smíða kerfið.
Síðan var ætlað að fimm vikur færu í
uppsetningu. Nú stendur yfir hefð-
bundið uppkeyrsluferli á vinnslu-
búnaðinum fyrir afhendingu. Þetta
hefur verið þó nokkur áskorun. Það
er ekki alltaf auðvelt að koma svona
búnaði fyrir í þröngu rými um borð
í fiskiskipi,“ útskýrir hann um leið
og hann sýnir hvernig vinnslulín-
an er skipulögð um borð í færeyska
skipinu.
Vinnslulínan á að afkasta um 14
tonnum af afurðum á sólarhring.
Uppsetningu hennar er nú að ljúka
og má vænta þess að skipið haldi frá
Akranesi á næstu dögum. Þá taka
við prófanir við tilraunaveiðar á fær-
eyska landgrunninu þar sem önn-
ur krabbategund finnst en snjó-
krabbinn í Barentshafi. „Þeir krabb-
ar ættu þó að duga til að prófa og fín-
stilla kerfin,“ segir John Park skip-
stjóri á Fríðborgu. Að þessu loknu
verður stefnan sett norður í Barents-
haf. John Park reiknar með að 18
manns verði í áhöfn skipsins. Útgerð
þess er rótgróið fyrirtæki í Færeyjum
sem á mörg önnur skip, meðal ann-
ars rækjutogarann Havborg sem áður
hét Bessi ÍS frá Súðavík.
Deilur um Smugusvæðið
Snjókrabbin finnst nú víða í Bar-
entshafi, svo sem við Svalbarða og
í Smugunni sem er alþjóðlegt haf-
svæði austan til í Barentshafi sem
Íslendingar kannast við. Hann er
einnig í rússnesku lögsögunni und-
an ströndum Kólaskaga og við
Hvítahaf. „Við veiðarnar eru not-
aðar gildrur sem lagðar eru í tross-
um á botninn. Í þeim er smokkfisk-
ur sem notaður er sem agn. Það lað-
ar krabbana að og ofan í gildrurnar,“
útskýrir Park skipstjóri sem sjálf-
ur hefur reynslu af krabbaveiðum.
Hann segir að nú þegar stundi all-
nokkur floti skipa þessar nýju veið-
ar. „Þetta eru meðal annars skip frá
Rússlandi, Litháen, Spáni og Nor-
egi. Veiðarnar hafa gengið upp og
ofan eins og gengur. Smugan hefur
verið vinsælt veiðisvæði og á tíðum
gjöfult. Nú hefur hins vegar komið
babb í bátinn þar sem Rússar hafa
slegið eignarhaldi sínu á Smugu-
svæðið og bannað veiðar þar. Þeir
vilja meina að landgrunnið þar til-
heyri þeim. Þar sem krabbinn er á
botninum þá sé það þeirra að ákveða
hverjir megi veiðar þar og hverjir
ekki. Það er því búið að stoppa snjó-
krabbaveiðarnar í Smugunni. Norð-
menn og Rússar deila um þetta nú
og það er óvissa um framhaldið,“
segir John Park.
Leita samkomulags
við Rússa
Þeir á Fríðborgu ætluðu fyrst og
fremst að gera út á veiðar í Smug-
unni. „Nú vitum við ekki hvert
framhaldið þar verður. Við erum
að reyna að fá veiðileyfi í rúss-
nesku lögsögunni. Þar eru góð
snjókrabbamið en til að fá veiðileyfi
þar og hugsanlega kvóta í framtíð-
inni þá verða færeysk stjórnvöld að
semja við Rússana. Það gengur þá
út á það að Færeyjar láta Rússa hafa
eitthvað annað í staðinn, svo sem
veiðiheimildir í færeyskri lögsögu.“
Park segir að samstarf Færeyja við
Rússland sé með miklum ágætum og
mikil viðskipti milli landanna. Færey-
ingar sluppu sem kunnugt er í sumar
leið við viðskiptabann á sjávarafurð-
ir til Rússlands en Íslendingar lentu í
banni. „Rússar veiða í færeyskri lög-
sögu og frysta fisk um borð í verk-
smiðjuskipum inni á færeysku fjörð-
unum. Þeir kaupa líka sjávarafurð-
ir frá Færeyjum. Skip okkar stunda
síðan veiðar í rússneskri lögsögu í
Barentshafi og hafa gert um áratuga
skeið.“
Park skipstjóri segir að svo get-
ur vel farið svo að þeir á Fríðborgu
láti reyna á rétt Færeyja til að viða
snjókrabba á hinu svokallaða Sval-
barðasvæði. Það er 200 mílna lögsag-
an umhverfis Svalbarðaeyjaklasann.
Þetta er í raun alþjóðlegt hafsvæði en
Norðmenn sjá um að stjórna veið-
um þar. „Þeir halda að þeir eigi Sval-
barðasvæðið en það er ekki svo,“ seg-
ir Park.
mþh
Krabbaskipið Fríðborg frá Færeyjum útbúið á Akranesi
Jónmundur Ingólfsson með hinar
verðmætu lappir snjókrabbans sem eru
þær afurðir sem unnar verða og frystar
um borð í Fríðborgu.
Fríðborg við bryggju hjá Þorgeir & Ellert á Akranesi. Skipið verður háþróðasta snjó-
krabbaskip í heimi.
John Park skipstjóri á Fríðborgu hefur mikla reynslu af fiskveiðum í norðurhöfum.
Nú síðast var hann stýrimaður og skipstjóri á norskum og færeyskum línubátum í
Barentshafi. Nú fer hann með Fríðborgu á sömu slóðir í leit að snjókrabba.
Jón Ellert Guðnason og Árni Ingólfsson glaðbeittir við að leggja lokahönd á niður-
setningu vinnslulínunnar um borð í Fríðborgu í síðustu viku. Skipið fer frá Akranesi á
næstu dögum.