Hlynur - 15.07.1986, Blaðsíða 48

orð um orð
Eysteínn
Sígurðsson.
í síðasta orðaþætti ræddi ég atríðí sem varða
ensk máláhrif á íslensku. Hér verður haldið
áfram á sömu nótum.
Það er töluvert áberandi nú orðið að notað sé
orðalagið á þessu vori, á þessu sumrí, á þessu
haustí og á þessum vetri. Þetta sést allvíða, og
m. a. ber töluvert á þessu í fjölmíðlum, blöðum
og útvarpí. íslensk málvenja er hins vegar að
segja f vor, í sumar, í haust og f vetur. Líka má
nefna hér til á þessu árí, sem er orðíð býsna
algengt í staðinn fyrir f áreðaá yfírstandandi ári.
Þetta er kannskí smávægílegt, en þó þykír mér
rétt að benda á að hér er trúlega um ensk áhrif
að ræða. Ekkí er beinlínís hægt að segja að hér
sá á ferðinní málvilla, en þó hygg ég ótvírætt að
útbreiðsla þessa nú á seinni tímum sé til orðin
fyrir áhríf frá ensku. Þar er sagt, eins og menn
víta, this spring, thís summer, this autumn og
this winter, og sömuleiðís this year. Ég myndí
að vísu tæpast treysta mér til að banna nokkrum
að nota þetta, en ofnotkun þess er hvimleíð og
ég mæli eíndregíð með því að menn temjí sér
heldur að nota íslensku orðmYndírnar.
Annað lítíð atriði vil ég líka nefna hér, og það
eru brotatölur, þar sem enskan hefur áhrif og
varðar greínarmerkjasetníngu. Þegar enskumæl-
andí menn lesa úr brotatölum segja þeir tíl
dæmís one point fíve, two poínt six, eíght poínt
níne og svo framvegís. í samræmi við þetta
skrífaþeir 1.5, 2.6og8.9semerrökrétthjáþeím
míðað víð það sem þetta heitir á ensku.
Þetta er gamall siður frá Englandi sem Banda-
ríkjamenn hafa líka haldíð. Ámeginlandi Evrópu
var hins vegar sögð og skrifuð komma í þessum
tilvíkum. Þeím síð heldur íslenskan, og víð
segjum einn komma fímm, tveír komma sex og
átta komma níu. Þess vegna eigum víð að skrifa
1,5, 2,6 og 8,9, eða nota kommu þar sem
enskan notar punkt.
Þegar enskumælandi menn aðskílja þúsund í
stórum tölum nota þeir híns vegar ýmíst autt bíl
eða kommu, t. d. 1 234.5 eða 6,789.0. f
íslensku er eðlilegra að snúa þessu við, þ. e.
1.2324,5 eða 6.789,0, og þetta mun almennt
talíð rétt.
Ég nefni þetta hér vegna þess að það er
töluvert algengt að fólk snúi þessu hvorutveggju
víð og setjí greínarmerkín hér að enskum síð í
íslensku málí. Þetta er vafalaust langoftast gert í
hugsunarleysí, enda hef ég grun um að þetta sé
lítíð kennt í skólum. Samvínnumenn fara mikíð
með tölur, m. a. í margs konar skýrslum, að
ógleymdum öllum ársreikningunum sem dreift
er prentuðum á aðalfundum velflestra kaupfé-
laga og annarra samvinnufYrirtækja á árí hverju.
Ég mæli mjög eíndregíð með því að samvinnu-
menn taki sjálfum sér nú ærlegt tak og kíppi
þessu í lag þar sem rangt hefur verið farið með.
En þó að víð gagnrýnum og víljum öll forðast
ensk áhrif á íslenskt mál þá megum við samt
ekki láta það ganga út í neínar öfgar. Enskan
getur verið ákaflega fallegt og blæbrigðaríkt
tungumál, og margt í bókmenntum hennar er
framúrskarandí gott. Það er aðeíns tíl að íslensk
skáld hafi fengíst víð að YrHja á ensku. Þanníg
eru til tvær vísur sem Stephan G. Stehansson
orti á ensku, en eins og kunnugt er bjó hann
fullorðinsár sín vestanhafs. Þær eru í Andvök-
um, nefnast Lyric on the Lake og eru svona:
Stormswept Lake ís mounded maín,
moaníng, breaking clashes,
whíppíng flakes of foamy rain
from the shaking lashes.
Spírits drownd theír rigour rue
reach the ground a-striving.
Heaving mounds of white and blue
whirling round and díving.
Glöggir áhugamenn sjá vafalaust strax að
þetta eru hrínghendur að íslenskum síð, og hér
er líka haldið rími þeirra og stuðlasetníngu,
nama hvað máski er stuðlað losaralega í seínni
helmingi síðari vísunnar. Og það er víssulega
hægt að hafa gaman af verkum á borð við þetta,
þótt menn reyni jafnframt að forðast ensk
málhrif á það ástkæra, Ylhýra.
RÉTT
HREFNA
Já, það getur stundum verið
vont að vita hver er hver en
þegar Valgeir Guðlaugsson
hríngdi var hann ekkí í vafa um
hver var hvurs, eða öllu heldur
hver var ekki hvurs.
í síðasta blaðí var viðtal víð
Hrefnu Sigurðardóttur á bls. 38
þar sem hún var stödd á Góu-
gleði. Mynd bírtíst með eíns og
vera bar, en það var bara allt
önnur kona. MYndarkona að
vísu, en þar sem þau Hrefna og
Valgeir hafa baukað svo lengí
saman fannst þeim óþarfi að
skipta núna.
En hér kemur rétt mYnd af
Hrefnu Sigurðardóttur og við
biðjumst afsökunar á mis-
tökunum.
48 HLYNUR