Morgunblaðið - 05.09.2019, Blaðsíða 46

46 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 2019
Rafstilling ehf
Dugguvogi 23, 104 Reykjavík, sími 581 4991, rafstilling@rafstilling.is
Opið mán.-fim. 8-12 og 13-18, fös. 8-14
Hröð og góð þjónusta um allt land
Áratug
a
reynsla
Startar bíllinn ekki?
Við hjá Rafstillingu leysum málið
Frístunda- og atvinnufatnaður
frá REGATTA
Hafðu samband og kynntu þér
vöruúrvalið og þjónustuna
Það er alveg víst að
bæði landlæknir og
heilbrigðisráðherra
vilja vinna landi og þjóð
gagn og sinna sínum
störfum sem best þeir
geta. Því miður er út-
koman sú að yfirlýs-
ingar landlæknis um
réttindi neytenda til
aðgangs og þjónustu af
hálfu lækna reynast
vera villuljós og framkvæmd heil-
brigðisþjónustu undir stjórn heil-
brigðisráðherra, a.m.k. að hluta, sið-
ferðis- og e.t.v. lögbrot. Þarna vísa ég
sérstaklega til bæklunarlækninga
sem öll þjóðin þekkir nú af biturri
reynslu eða afspurn að eru í hinu
mesta ólagi. Landlæknir hefur gefið
út þau viðmið að ekki eigi að taka
nema viku að ná tali af heimilislækni,
mánuð að ná fundi sérfræðings og
biðtími aðgerða eigi að vera hámarki
þrír mánuðir. Við þetta má bæta
varðandi síðasta atriðið að neytendur
eiga þess kost eftir þriggja mánaða
biðtíma að sækja sér lækningu innan
evrópska efnahagssvæðisins (EES) á
kostnað íslenska ríkisins.
Ekki þarf að efa að landlæknir tel-
ur sig með þessu og eflaust fleiri að-
gerðum stuðla að eðlilegri þjónustu
við neytendur, en raunveruleikinn er
allur annar. Staðreyndin er sú að það
tekur a.m.k. 6-8 mánuði að ná fundi
sérfræðings eftir tilvísun frá heim-
ilislækni sem þá hefur sent viðkom-
andi sjúkling í myndatökur og grein-
ingu og síðan getur tekið ár eða meira
frá þeim fundi að bíða eftir aðgerð.
Mig grunar að fyrri biðtíminn sé
tæknileg útfærsla til að geta haldið
því fram að seinni biðtíminn (og bið-
listinn) sé ekki lengri en raun ber
vitni. Og þá kenni ég hjúkrunarfólki
alls ekki um töfina. Allan þennan tíma
þjáist fólk sem þarf liðskiptaaðgerðir
og nær ekki svefni nema með hjálp
verkjalyfja sem stundum duga þó
ekki til. Ef sjúklingar gefast upp á
biðinni geta þeir annað
hvort fengið aðgerð
framkvæmda á einka-
sjúkrastofnun í Reykja-
vík og greitt fyrir hana
sjálfir eða reynt að
sækja sér hjálp í útlönd-
um skv. 90 daga regl-
unni og þá oft í einka-
sjúkrastofnunum. Þurfa
þeir þá sjálfir að und-
irbúa utanförina með
aðstoð læknis síns,
senda út myndir og nið-
urstöður prófana, spurn-
ingalista, bóka flug, bílaleigubíl og
hótel auk þess að útvega sér fylgd-
armann. Það treysta sér ekki allir til
að gera þetta og málakunnátta auk
heilsufars getur líka haft áhrif á það
hvort fólk fer utan til lækninga. Hvað
um það, þá kostar utanferðin a.m.k.
tvöfalt meira en aðgerð á Íslandi á
svipaðri einkasjúkrastofnun.
Heilbrigðisráðherra hefur alfarið
neitað að semja við einkaaðila á Ís-
landi um slíkar aðgerðir þótt um það
sé beðið. Ríkið mundi þó með því
spara fé og hafa að auki nokkur af-
gjöld af íslenskri sjúkrastofnun en
ekki þeirri útlendu.
Samflokksmaður ráðherra (læknir)
hefur í sjónvarpi upplýst að þessari
afstöðu ráði sannfæring og pólitísk
stefna ráðherrans. Allar liðskipti-
aðgerðir eigi að fara fram á ríkis-
reknum sjúkrahúsum á Íslandi. Ég
þykist vita að ráðherrar eigi að fara
vel með skattfé og því sé sú háttsemi,
að greiða mun meira fyrir aðgerðir
erlendis en þörf er á, brot á lögum um
ráðherraábyrgð. Er þá von að spurt
sé hvenær lögbrot verður glæpur?
Það hlýtur að vera andstætt eðli
starfs heilbrigðisráðherra að láta fólk
þjást þegar hægt er að draga úr sam-
eiginlegri kvöl margra með fleiri að-
gerðum á Íslandi en nú er gert. Því
veldur það nánast klígju að sjá í dag-
blöðum lofgreinar ráðherrans um
sjálfa sig og stefnumótun ráðuneyt-
isins undir hennar stjórn. Það er hátt-
ur ábyrgra stjórnenda að ráða und-
irverktaka til að ljúka verkum sem
þeir hafa tekið að sér ef ljóst er að
eigin geta þeirra dugi ekki til að svo
verði. Það er óskiljanlegt að ríkisend-
urskoðun skuli ekki taka ráðherra á
beinið, þegar ljóst er að afköst eru
ekki eins og vænta má og jafnframt
sé ekki farið vel með skattfé til að ná
sem mestum og bestum árangri.
Landlæknir þarf að fá stuðning við að
raungera réttindi sjúklinga.
Er landlæknir ráð-
þrota og heilbrigðis-
ráðherra hugmyndafangi?
Eftir Sigurð
Jónsson »Mig grunar að fyrri
biðtíminn sé tækni-
leg útfærsla til að geta
haldið því fram að seinni
biðtíminn (og biðlistinn)
sé ekki lengri en raun
ber vitni.
Sigurður Jónsson
Höfundur er framkvæmdastjóri og
aðstandandi sjúklings.
Því miður er sam-
ráðsferli ekki til staðar
hjá Reykjavíkurborg
þegar ákvarðanir eru
teknar, sér í lagi í
skipulagsmálum. Hjá
borginni felst ferlið
frekar í að fyrirliggj-
andi ákvörðun er til-
kynnt, fólki er boðið að senda inn at-
hugasemdir en þeim athugasemdum
er aðeins svarað um síðir eða þegar
málið hefur þegar verið afgreitt inni
í stjórnkerfinu. Og það án nokkurrar
aðkomu íbúa borgarinnar. Það gefur
augaleið að slíkt samráð getur ekki
verið til annars en sýnis og það kem-
ur ekki á óvart að þessi aðferð vekur
yfirleitt gremju.
Óþarfi að finna upp hjólið
Í lok árs 2017 gaf Samband ís-
lenskra sveitarfélaga út handbók
sem nefnist Íbúasamráð í sveitar-
félögum og þátttaka íbúa. Handbók-
inni er ætlað að vera leiðbeinandi
plagg fyrir sveitarstjórnir í landinu
svo hægt sé að bæta samráð við íbúa
og auka jákvæða þátttöku þeirra að
ákvörðunartöku í nærsamfélagi
þeirra. Handbókin er bæði aðgengi-
leg og upplýsandi um það hvernig
kjörnir fulltrúar geta bætt ákvörð-
unarferli innan sveitarfélagsins.
Borgar- og sveitarstjórnarmál
snerta nærumhverfi fólks það mikið
að mikilvægt er að eiga gott samráð
þegar ákvarðanir eru teknar. Eins
og segir í handbók Sambandsins:
„Íbúar sveitarfélags eru sérfræðing-
ar í nærumhverfi sínu og samráð við
þá stuðlar að vandaðri ákvörðunar-
töku þar sem ákvarðanir eru teknar
á betri þekkingargrunni. Ef rétt er á
haldið getur íbúasamráð líka stuðlað
að betri sátt um ákvarðanir þar sem
samráðsferlið getur aukið skilning
íbúa á mismunandi sjónarmiðum og
hagsmunum.“
Enn einn stýrihópurinn
Það vekur því athygli að enn og
aftur stendur til að skipa stýrihóp
um íbúalýðræði. Enn einn stýri-
hópurinn gefur ekki góð fyrirheit
um að þessi vinnubrögð verði bætt á
næstu árum. Til gamans má geta
þess að á fyrri hluta árs 2016 var
ákveðið að stofna stýrihóp um mat-
arstefnu fyrir Reykjavíkurborg.
Stefnan sjálf var ekki samþykkt fyrr
en tveimur árum síðar, á fyrri hluta
árs 2018. Nú, rúmum þremur árum
eftir að stýrihópurinn var stofnaður,
var loks lögð fram í borgarstjórn til-
laga meirihlutans um að samþykkja
framkvæmdaáætlun stefnunnar.
Þannig hafa liðið þrjú og hálft ár frá
stofnun stýrihópsins þar til fram-
kvæmdaáætlun stefnunnar kemur
til samþykktar en þá stendur eftir sú
spurning hvenær sjálfri matarstefn-
unni verður raunverulega hrint í
framkvæmd?
Ef raunverulegur vilji væri til
staðar að fá íbúa sveitarfélagsins
með í ákvörðunartöku væri nærtæk-
ast að vinna eftir handbók Sam-
bandsins um íbúasamráð í stað þess
að verja tíma fólks og fjármunum
skattgreiðenda í að finna enn á ný
upp hjólið með enn einum stýri-
hópnum.
Ó(sam)ráð
Eftir Egil Þór
Jónsson og
Jórunni Pálu
Jónasdóttur
Egill Þ́ór Jónsson
» Íbúar eru sérfræð-
ingar í nærumhverfi
sínu og samráð við þá
stuðlar að vandaðri
ákvörðunartöku þar
sem ákvarðanir eru
teknar á betri þekk-
ingargrunni.
Egill Þór er borgarfulltrúi Sjálfstæðis-
flokksins. Jórunn Pála er fyrsti vara-
borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins .
Jórunn Pála Jónasdóttir
Fasteignir
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Heimsendaspámenn
á grænum brókum
Þau öfl sem spá illa fyrir jörðinni
og mannkyninu hafa færst mjög í
aukana þessi misserin og blásið út
eins og hundaskítur í rigningu.
Hamfarahlýnun, af mannavöldum,
er þeirra slagorð og fátt sem getur
bjargað, að þeirra áliti, en að venja
þjóðina og síðan allan heiminn af
kjötáti – og byrja á börnunum.
Það getur svo sem verið að allt
sé að fara fjandans til en ekki voru
þau samt sem verst búsetuskilyrðin
sem mættu landnámsmönnum þó
að jöklar hafi verið þá í lágmarki
og hlýindin meiri en síðan hafa
sést.
Og hvað með holurnar í berginu
á Vestfjörðum eftir frumskógabol-
ina? Lifði jörðin þau hlýindi ekki
af?
Gróðureldar á Grænlandi geisuðu
í sumar og þar hefðum við getað
lagt lið grönnum okkar og minnkað
kolefnislosun. Skógareldar í Suður-
Evrópu eru árvissir og gengur illa
að hemja þá. Það eru sem sagt
næg verkefni í umhverfi mannsins
sem við gætum haft áhrif á til
batnaðar andrúmsloftinu þótt við
útrýmum ekki kjöti og fiski af disk-
um barnanna okkar.
Sunnlendingur.