Morgunblaðið - 11.10.2019, Page 16

16 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. OKTÓBER 2019
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Tugir þúsunda manna í norðanverðu
Sýrlandi hafa þegar lagt á flótta og
óttast er að allt að 300.000 manns
þurfi að flýja heimkynni sín vegna
hernaðar Tyrkja, að sögn hjálpar-
stofnana. Ríkisstjórn Ísraels for-
dæmdi innrás Tyrkja í Sýrland í gær
og varaði þá við því að hefja „þjóð-
ernishreinsanir á Kúrdum“.
Ísraelar hafa áhyggjur af þeirri
ákvörðun Donalds Trumps Banda-
ríkjaforseta að flytja bandaríska
hermenn frá landamærunum að
Tyrklandi og greiða þannig fyrir því
að Tyrkir hæfu árásir á hersveitir
Kúrda, sem hafa verið mikilvægir
bandamenn Bandaríkjahers í barátt-
unni gegn Ríki íslams, samtökum ísl-
amista. Ísraelar spyrja sig hvort þeir
geti treyst á stuðning Bandaríkj-
anna, mikilvægustu bandamanna
sinna, þegar á reynir og hafa áhyggj-
ur af því að hernaður Tyrkja verði
vatn á myllu erkióvinar Ísraels,
klerkastjórnarinnar í Íran, sem hef-
ur sent hermenn til stuðnings ein-
ræðisstjórninni í Sýrlandi.
60.000 manns flúðu
Mannréttindahreyfingin SOHR,
sem fylgist með stríðinu í Sýrlandi,
sagði í gær að rúmlega 60.000 manns
hefðu flúið heimkynni sín í norðan-
verðu landinu fyrsta sólarhringinn
eftir að hernaður Tyrkja hófst í
fyrradag.
Recep Tayyip Erdogan, forseti
Tyrklands, kveðst ætla að koma á ör-
yggissvæði, sem á að ná rúmlega 30
kílómetra frá landamærunum, og
flytja þangað um tvær milljónir af
3,6 milljónum Sýrlendinga sem hafa
flúið til Tyrklands frá því að stríðið í
Sýrlandi hófst fyrir átta árum.
Fjórtán hjálparstofnanir sögðu í
sameiginlegri yfirlýsingu í gær að
um 450.000 Sýrlendingar byggju
innan við fimm kílómetra frá landa-
mærunum að Tyrklandi og hernað-
urinn gæti stefnt þeim í hættu.
Stofnanirnar óttast að hjálparstarf
þeirra á svæðinu stöðvist ef hörð
átök blossa upp. Hjálparsamtökin
International Rescue Committee
segja að hernaðurinn geti orðið til
þess að allt að 300.000 manns þurfi
að flýja heimkynni sín, þeirra á með-
al mörg börn, nú þegar veturinn er á
næsta leiti.
Skaðleg öryggi Evrópu
Hernaðurinn hafði virst óhjá-
kvæmilegur frá því að Donald
Trump tilkynnti um helgina, eftir
símasamtal við Erdogan, að hann
hefði ákveðið að flytja bandaríska
hermenn frá landamærunum og
Tyrkir myndu hefja árásir í norðan-
verðu Sýrlandi. Mike Pompeo, utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna, hefur
neitað því að Trump hafi gefið
„grænt ljós á hernað Tyrkja“ en
margir þingmenn repúblikana eru á
öðru máli og hafa gagnrýnt forset-
ann fyrir svik við mikilvæga banda-
menn Bandaríkjahers.
Fyrrverandi herforingjar í Banda-
ríkjunum hafa tekið undir þessa
gagnrýni á Trump, þeirra á meðal
Joseph Votel, sem var yfirmaður
herafla Bandaríkjanna í Mið-Austur-
löndum. Hann sakar Trump um að
hafa stefnt árangrinum af fimm ára
baráttu í samstarfi við Kúrda í mikla
hættu og segir ákvörðun hans geta
orðið til þess að Ríki íslams, samtök
íslamista, rísi úr öskustónni. „Hún
stórskaðar trúverðugleika og traust
Bandaríkjanna í framtíðinni þegar
við stöndum frammi fyrir átökum og
þurfum öfluga bandamenn,“ sagði
hann í grein á vef tímaritsins The
Atlantic. „Sýrlensku lýðræðisöflin
[undir forystu Kúrda] frelsuðu tugi
þúsunda fermílna og milljónir
manna úr greipum Ríkis íslams.
Herlið þeirra missti nær 11.000
manns,“ sagði Votel. Hann bætti við
að á sama tíma hefðu sex bandarískir
hermenn og tveir aðrir Bandaríkja-
menn beðið bana í baráttunni gegn
íslamistunum.
Mark Hertling, fyrrverandi yfir-
maður herafla Bandaríkjanna í Evr-
ópu, tók í sama streng og sagði að
ákvörðun Trumps væri „stórslys fyr-
ir Bandaríkin“. „Kúrdar í Sýrlensku
lýðræðisöflunum – traustir banda-
menn okkar í baráttunni gegn Ríki
íslams – verða fyrir árásum banda-
manna okkar í NATO, Tyrkja. Eftir-
köstin fyrir Bandaríkin og NATO
verða langvinn og skaðleg öryggi
Evrópu og alls heimsins,“ sagði
Hertling.
„Kúrdar hjálpuðu okkur
ekki í Normandí“
Trump hefur sagt að hann vilji
kalla bandaríska herliðið í Sýrlandi
heim og það hafi verið mikil mistök
að senda bandarískar hersveitir til
Mið-Austurlanda og láta þær taka
þátt í „heimskulegum og endalaus-
um stríðum“. Hann sagði á blaða-
mannafundi að Bandaríkin gætu
ekki bundið enda á aldagamlan
fjandskap Kúrda og Tyrkja og gerði
lítið úr mikilvægi Kúrda fyrir
Bandaríkin. „Þeir hjálpuðu okkur
ekki í síðari heimsstyrjöldinni. Þeir
hjálpuðu okkur ekki í Normandí, svo
dæmi séu tekin,“ sagði hann.
Vatn á myllu Írana og Rússa?
Fréttaskýrendur The Wall Street
Journal segja að óvissa ríki um
stefnu Bandaríkjastjórnar í málefn-
um Mið-Austurlanda eftir að Trump
ákvað að greiða fyrir innrás Tyrkja
þótt bandarískir embættismenn
hefðu áður lofað kúrdísku banda-
mönnunum því að Bandaríkin
myndu ekki hlaupast frá þeim.
Fréttaskýrendurnir telja að ákvörð-
unin geti haft alvarlegar afleiðingar
fyrir hagsmuni Bandaríkjanna í
heimshlutanum. Verði hún til þess að
hersveitir Írana í Sýrlandi færi sig
upp á skaftið geti það stefnt öryggi
Ísraels í meiri hættu. Ísraelar hafa
þegar gert hundruð loftárása á
írönsku hersveitirnar í Sýrlandi.
Talið er að ákvörðun Trumps geti
einnig orðið vatn á myllu Vladimírs
Pútíns Rússlandsforseta sem hóf
hernaðaríhlutun í Sýrlandi í septem-
ber 2015 og vill auka áhrif Rússa í
Mið-Austurlöndum. The Wall Street
Journal hefur eftir bandarískum
embættismönnum að Tyrkir kunni
að hafa undirbúið hernaðinn í sam-
ráði við Rússa sem telji hann auka
líkurnar á því að Trump kalli allt
bandaríska herliðið í Sýrlandi heim.
Tugir þúsunda flýja árásirnar
 Hjálparstofnanir óttast að allt að 300.000 manns þurfi að flýja heimkynni sín vegna hernaðar Tyrkja
í Sýrlandi  Ísraelar hafa áhyggjur af ákvörðun Trumps og óttast að hún verði vatn á myllu Írana
AFP
Á flótta Sýrlendingar koma til bæjarins Tall Tamr í norðvesturhluta Sýrlands eftir að hafa flúið árásir Tyrkja.
Hernaður Tyrkja í Sýrlandi
Deir Ezzor
Raqa
Hasakeh
Aleppó
Homs
Palmyra
Idlib
Heimild: *Mannréttinda-
hreyfingin SOHR/stjórnvöld
í Tyrklandi
50 km
TYRKLAND
SÝRLAND
ÍRAK
Tal Abyad Ras al-Ain
Stöðvar bandarískra
hermanna
Fangelsi þar sem liðsmenn
Ríkis íslams eru í haldi
Qamishli
Dashisha
Damascus
Tyrkir og bandamenn
Kúrdar og bandamenn
Sýrlandsher og bandamenn
Uppreisnarmenn
Samtökin Ríki íslams
(mjög strjálbýl svæði)
Yfirráðasvæði (byggð)
Ain Issa
Öryggissvæði sem
Tyrkir hafa boðað
Kobane
Lofthernaður og sprengjuárásir,
skv. upplýsingum SOHR*
Refsiaðgerðir boðaðar
» Hópur þingmanna repúblik-
ana og demókrata í öldunga-
deild Bandaríkjaþings kvaðst í
gær hafa náð samkomulagi um
viðamiklar refsiaðgerðir gegn
Tyrklandi ef hernaður Tyrkja í
norðanverðu Sýrlandi verður
ekki stöðvaður.
» Refsiaðgerðirnar eiga m.a.
að felast í því að allar eigur
tyrkneskra ráðamanna verði
frystar. Ennfremur á að refsa
fyrirtækjum, m.a. olíufélögum,
sem eiga viðskipti við her Tyrk-
lands.
» Repúblikaninn Lindsey Gra-
ham telur að refsiaðgerðirnar
verði samþykktar „með mikl-
um stuðningi þingmanna í báð-
um flokkunum“. Hann hefur
gagnrýnt Donald Trump for-
seta fyrir að gefa grænt ljós á
hernað Tyrkja.
Leo Varadkar, forsætisráðherra Ír-
lands, sagði í gær að hann teldi
mögulegt að samkomulag næðist um
útgöngu Bretlands úr Evrópusam-
bandinu fyrir lok mánaðarins.
Varadkar sagði þetta eftir þriggja
klukkustunda fund með Boris John-
son, forsætisráðherra Bretlands, á
sveitasetri í grennd við Liverpool.
Þeir sögðust hafa rætt það sem þeir
kölluðu „slóð að mögulegum samn-
ingi“.
Varadkar sagði á blaðamannfundi
á Liverpool-flugvelli að fundurinn
með Johnson hefði verið „mjög
góður“ og kvaðst vera „algerlega
sannfærður“ um að bæði ríkin vildu
ná samkomulagi. „Ég tel það mögu-
legt að við náum samkomulagi sem
tryggi útgöngu Bretlands úr ESB
með skipulegum hætti og að samn-
ingurinn náist fyrir lok október,“
sagði Varadkar. Hann bætti þó við
að enn væru margar hindranir í veg-
inum. „Ekki er sopið kálið þótt í aus-
una sé komið.“
Þingið kemur saman
eftir leiðtogafund
Írski forsætisráðherrann sagði að
enn væri einkum deilt um hvernig
ætti að fá samþykki Norður-Íra við
ákvæði samningsins og hvernig
tryggja ætti að ekki þyrfti að koma á
tollgæslu við landamæri Írlands og
Norður-Írlands.
Steve Barclay, brexit-ráðherra
bresku stjórnarinnar, ræðir málið
við Michael Barnier, aðalsamninga-
mann ESB, á morgunverðarfundi í
Brussel í dag. Stefnt er að því að ná
samkomulagi um tilhögun útgöng-
unnar fyrir leiðtogafund ESB á
fimmtudag og föstudag í næstu viku.
Náist samkomulag verður það lagt
fyrir neðri deild breska þingsins,
sem á að koma saman á laugardag í
næstu viku.
Telur mögulegt að ná brexit-samkomulagi
AFP
Brexit-viðræður Boris Johnson og Leo Varadkar í garði fundarstaðarins.
 Forsætisráðherra Írlands telur að hægt sé að ná samningi
fyrir lok mánaðarins en segir að enn séu mörg ljón í veginum