Morgunblaðið - 11.10.2019, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. OKTÓBER 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Glanstíð“ Hit-lers og nótahans stóð
ekki lengi í sögu-
legu ljósi. En sá
rúmi áratugur ætl-
aði seint að líða og
sár ódæðisverkanna eru enn op-
in. Það er ekki margt sem hægt
er að tína til undir jákvæðum
formerkjum þegar rætt er um
„foringjann“. Kannski er það
eina að í þruglkenndu stefnuriti
hans leyndi hann því lítt hvað
fyrir honum vakti. Og þeir sem
geta horft til þessa í baksýnis-
spegli geta harmað og undrast í
senn hversu lítil viðbrögðin
voru heima fyrir og á heimsvísu.
Það má að nokkru afsaka með
því að þegar sú stefna var birt
þótti enn óhætt að líta á Adolf
Hitler og fylgjendur hans sem
furðuspámenn sem óþarft væri
að taka alvarlega. En jafnvel
eftir að honum hafði tekist að
brjótast til alræðisvalda og boð-
skapnum var breytt í biblíu sem
skylt var að hafa í öndvegi á
hverju heimili virtist veröldin
vakna seint og illa. Afleiðingar
þess þekkja allir.
Það þykir bæði þreytt og ýkt
að líkja atburðum eða persónum
nútímans við Hitler enda þá
vissulega mjög langt seilst og
auðvelt að skjóta langt yfir
markið með þeirri tilvísun. Og
atburðirnir sem urðu í þýsku
borginni Halle nú í vikunni rísa
ekki undir slíkum samanburði
fremur en flest annað. En þótt
stærðarmunur sé mikill eiga
myndirnar kunnugleg einkenni
sameiginleg.
Ofstækismaður
myrti tvo menn í
árás nærri sam-
kunduhúsi gyðinga
í borginni. En sá
hafði stórbrotnari
markmið því ljóst
þykir að hann ætlaði sér að
fremja fjöldamorð á gyðingum
sem komu saman á heilögum
degi Yom Kippur. Saksóknari í
málinu sagði þannig eftirfar-
andi við fjölmiðla:
„Það sem við upplifðum í gær
var skelfing. Við vitum núna að
árásarmaðurinn ætlaði sér að
fremja fjöldamorð í samkundu-
húsinu.“ En við þessa yfirlýs-
ingu bætist að árásarmaðurinn,
hinn 27 ára gamli Stephen Bal-
liet, hafði „streymt“ árásinni á
netinu og stóð útsendingin yfir í
35 mínútur. Samkvæmt upplýs-
ingum frá netveitunni horfðu
2.200 manns á manninn fremja
ódæði gegn saklausum borg-
urum.
Í fréttum sagði að gyðingar
krefðust þess að stjórnvöld í
Þýskalandi gripu til aðgerða
gegn öfgasinnum og nýnas-
istum eins og hlýtur að vera
augljóst. Það vekur einnig
undrun og ótta í senn að árásar-
maðurinn er sagður hafa birt
stefnuyfirlýsingu á netinu fyrir
rúmri viku þar sem hann birti
meðal annars myndir af vopn-
unum og skotfærunum sem
hann notaði við árásina. Hróp-
andi spurning er því hvers
vegna svo sláandi fyrirboði
nægði ekki til að kalla fram
harðar fyrirbyggjandi aðgerðir
yfirvalda.
Atburðir í Halle
í Þýskalandi vekja al-
varlegar spurningar
og mikinn óhug}
Óhugnaður með
vonda fyrirmynd
Áhyggjufulliráhugamenn
um miðbæinn birtu
auglýsingu í
Morgunblaðinu í
gær þar sem sýnd-
ar voru myndir af auðu húsnæði
við lokaðar götur. Þar var bent
á að borgaryfirvöld hygðust
halda áfram að loka götum í
miðbænum. Fram kom að „af-
gerandi meirihluti rekstraraðila
við Laugaveg, Skólavörðustíg
og í næsta nágrenni eða 70%“
væri alfarið á móti götulok-
unum. Hvatt var til að horfið
yrði frá götulokunum „en tekið
upp raunverulegt samstarf við
rekstraraðila í miðbænum um
lokanir á góðviðrisdögum“.
Í miðbænum hafa borgaryfir-
völd því miður knúið fram ein-
strengingslega sérvisku sína og
lítið samráð haft við þá sem
ákvarðanirnar snerta helst.
Annað dæmi um svipaða
framkomu borgarstjórnar kom
fram í sama blaði í
umfjöllun um svæð-
ið við Sjómanna-
skólann. Þar hafa
íbúar kvartað mjög
undan einstreng-
ingslegri afstöðu borgar-
stjórnarmeirihlutans, sem
hyggst knýja í gegn mikla
„þéttingu byggðar“ á svæðinu.
Vinir Saltfiskmóans hafa bent á
að augljóst sé á skipulagsferlinu
sem hófst vorið 2018 „að samráð
við íbúa hverfisins er í reynd
ekkert heldur aðeins sýndar-
mennska, enda hafa málefna-
legar ábendingar íbúa al-
gjörlega verið hunsaðar fram til
þessa“.
Hvernig stendur á því að
borgaryfirvöld eru síendurtekið
sökuð um skort á samráði? Get-
ur verið að þau hafi engan
áhuga á því sem íbúar og at-
vinnurekendur í borginni hafa
fram að færa um nánasta um-
hverfi sitt?
Borgaryfirvöld vaða
áfram án tillits til
ábendinga íbúanna}
Skortur á samráði
Ó
lafur Ísleifsson, skýrslubeiðandi um
EES, er ómaklega gagnrýndur
fyrir að hafa horn í síðu Evrópu-
sambandsins og þátttöku Íslands í
því. Ekkert er fjær sanni. Ólafur
hefur staðfastlega barist fyrir fullri aðild Íslands
og upptöku evru.
Í Fréttablaðinu 3.4. 2018 sagði Ólafur að
„ESS-samningurinn hafi markað tímamót hér á
landi og í megindráttum haft jákvæð áhrif“.
Jákvæð afstaða Ólafs er ekki ný.
Í Fréttablaðinu var sagt frá hádegisfundi í
HR í febrúar 2007:
„[Ólafur] leggur þó áherslu á að menn forðist
klisjur í umræðunni og bendir á að evran leysi
engan vanda ein og sér, heldur sé hún skipulags-
legt atriði og umgjörð um atvinnulífið. Fullyrð-
inguna um að krónan sé ekki vandinn heldur
hagstjórnin segir hann vera eina klisjuna. „Þetta tel ég
rangt. Vandinn er hagstjórnin og krónan, ekki bara að hag-
stjórnin hafi hér ekki verið sem skyldi. Við verðum að horf-
ast í augu við að krónan er örmynt sem á erfitt með að fóta
sig í þessum sviptibyljum sem ganga yfir alþjóðlegan mark-
að.“
Þann 28. janúar 2009 var Ólafur í Speglinum á Rás 1 og
sagðist „ekki mega til þess hugsa að Evrópumálin yrðu sett
á ís“. Hann minnti á orð Görans Perssons, fyrrverandi for-
sætisráðherra Svíþjóðar, í heimsókn hingað til lands. Pers-
son lagði áherslu á að innganga í ESB í bankakreppu á síð-
asta áratug 20. aldar hefði komið Svíum mjög til góða.
Sama vor undirritaði Ólafur yfirlýsingu frá Sammála-
hópnum um umsókn um aðild að ESB með ósk um flýti-
meðferð inn í evrópska myntbandalagið. Þar
sagði:
„Við erum sammála um að hagsmunum ís-
lensku þjóðarinnar verði best borgið innan ESB
og með upptöku evru. Þess vegna viljum við að
þegar verði sótt um aðild að ESB og gengið frá
aðildarsamningi þar sem heildarhagsmunir
þjóðarinnar eru hafðir að leiðarljósi.“
Grein Ólafs í Fréttablaðinu 31.12. 2009,
Annus Horribilis:
„Umsókn um aðild að Evrópusambandinu
með upptöku evru fyrir augum felur í sér annan
lið í að endurheimta traust á alþjóðlegum vett-
vangi. Krónan ein á báti hefur reynst lands-
mönnum dýrkeypt og enginn kostur annar er
tækur en að bindast öðrum þjóðum um sam-
starf í þessum efnum.“
Í DV 27. ágúst 2010 spurði Ólafur: „Hver er
framtíðarsýn stjórnvalda um nothæfan gjaldmiðil? Hvað
ætla þeir menn að gera sem leggjast gegn aðild að ESB og
þar með evrunni sem lögeyri Íslendinga til að leysa þjóðina
úr fátæktarhlekkjunum sem krónan leggur á hana?“
Í Víglínunni 14.4. 2018 áréttaði Ólafur afstöðu sína um að
Flokkur fólksins styddi aðildina að EES-samningnum, en
vildi ekki ganga í Evrópusambandið. Hér hefur Flokkurinn
ekki viljað ganga jafnlangt Ólafi, sem átti reyndar ekki lengi
samleið með fólkinu.
Enda segir hin góða bók [Matt 24:13]: Sá sem staðfastur
er allt til enda mun hólpinn verða. En hún segir ekki hve-
nær.
Benedikt
Jóhannesson
Pistill
Liðsmaðurinn staðfasti
Höfundur er stærðfræðingur og stofnandi Viðreisnar.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
Netglæpir eru í stöðugriþróun og þeir sem aðþeim standa verða sí-fellt djarfari í aðferðum
sínum. Athygli þeirra beinist í
auknum mæli að stærri skotmörk-
um í von um enn meiri gróða. Þá
er aðgengi að upplýsingum lykil-
þáttur í glæpum á netinu og á það
jafnt við gerendur og rannsak-
endur. Er þetta á meðal þess sem
fram kemur í nýrri úttekt evrópsku
löggæslustofnunarinnar Europol
um netglæpi og þróun þeirra.
„Það er ekki einungis ný tækni
sem leiðir af sér nýjar ógnir heldur
verða þær einnig til vegna þekktra
tæknigalla sem látnir eru afskiptir
til lengri tíma. Það er af þessari
ástæðu sem löggæslusveitir mega
ekki bara einblína á áhrif tækni-
þróunar á netglæpi, s.s. gervi-
greind, heldur verða þær að nálg-
ast netglæpi af meiri heild, s.s. með
forvörnum, athygli og aukinni
þekkingu,“ segir í úttekt Europol.
Gagnagíslataka á toppnum
Svokallaðar gagnagíslatökur
(e. ransomware) eru sem fyrr á
toppi netglæpa á heimsvísu. Dæmi
um slíka árás er „WannaCry“, sem
fór eins og eldur í sinu milli landa
árið 2017. Hefur Europol m.a. sett
á laggirnar sérstakt verkefni, svo-
nefnt „No More Ransom“, til að
berjast gegn gagnagíslatökum. Eru
samstarfsaðilar verkefnisins yfir
100 talsins, þar á meðal eru lög-
gæslusveitir víða um heim og tölvu-
og netöryggisfyrirtæki. Árásir eru
gerðar á bæði tölvur einstaklinga
og fyrirtækja. Europol segir þó að
árásir séu gerðar í meira mæli á
fyrirtæki því gerendur sjá fram á
að geta kreist út hærra lausnar-
gjald á gögnum sem rænt er frá
fyrirtækjum frekar en einstakl-
ingum. Heildarfjöldi þeirra sem
verða fyrir gagnagíslatöku hleypur
á milljónum notenda á hverju ári.
Einstaklingar og fyrirtæki á Ís-
landi eru í þeim hópi.
Álagsárásir á netkerfi, svo-
nefndar DDoS, eru einnig mikið
vandamál, að sögn Europol. Bank-
ar verða gjarnan fyrir þessum
árásum og myndast þá mikið álag á
vefsíður þeirra og er tilgangurinn
að hindra aðgang annarra að net-
kerfinu. Í einhverjum tilfellum
verður rof á þjónustu. Íslenskir
bankar hafa m.a. orðið fyrir DDoS-
árásum.
Veiki hlekkurinn
Ragnhildur Geirsdóttir, for-
stjóri Reiknistofu bankanna (RB),
tók þátt í ráðstefnu á Grand hóteli
sl. miðvikudag. Var þar boðið upp á
röð fyrirlestra um öryggismál.
„Fyrirtæki þurfa að vera með-
vituð um að þrátt fyrir að net-
glæpir séu flóknir og tölvuþrjótar
tæknivæddir þá er mannlegi þátt-
urinn oftast veikasti hlekkurinn.
Fræðsla og þjálfun starfsmanna á
netglæpum skiptir því sköpum,“
sagði Ragnhildur í ávarpi sínu og
bætti við að netöryggismál yrðu sí-
fellt flóknara viðfangsefni og það
væri nauðsynlegt að líta á þenn-
an málaflokk sem samstarfs-
verkefni fyrirtækja og stofn-
ana. „Við þurfum að vinna
bæði innan atvinnugreina og
þvert á þær. Meiri þekking
og samstarf er öllum til
góða,“ sagði hún enn
fremur, en það voru RB
og netöryggisfyrirtækið
Syndis sem boðuðu til
ráðstefnunnar.
Í stöðugri þróun og
verða sífellt djarfari
Peter Kruse, forstöðumaður
netglæpadeildar öryggisfyrir-
tækisins CSIC Security Group,
var einn þeirra sem tóku til
máls á ráðstefnunni. Segir hann
það aldrei hafa verið jafn einfalt
að vera netglæpamaður og á
okkar tímum.
„Upplýsingar eru aðgengileg-
ar á netinu og tölvuþrjótar
kunna leiðina og aðferðina til að
nálgast þær og nýta þær. Net-
glæpamenn setja upp þjónustu-
starfsemi með það að markmiði
að svíkja út peninga úr fyrir-
tækjum, stofnunum og ein-
staklingum. Tölvuþrjótar
ná að brjótast inn í kerfi,
líkt og netbanka, þar
sem viðskiptavinir eru
beðnir að gera ein-
hverjar aðgerðir inn-
an frá í kerfinu.
Þessi glæpastarf-
semi er gríðar-
lega skipulögð og
flókin.“
Aldrei jafn
einfalt og nú
ÖRYGGISSÉRFRÆÐINGUR
Ragnhildur
Geirsdóttir
Morgunblaðið/Ófeigur
Tölvubúnaður Netþrjótar verða sífellt klókari þegar kemur að brotum og
verða milljónir notenda um heim allan fyrir barðinu á þeim á hverju ári.