Morgunblaðið - 31.10.2019, Síða 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. OKTÓBER 2019
Café
AUSTURSTRÆTI • SKÓLAVÖRÐUSTÍG • LAUGAVEGI
AKUREYRI • VESTMANNAEYJUM
Komdu í kaffi
Við bjóðum uppá glæsilegar borgir allt árið í A-Evrópu.
Tilvalið fyrir hópa, fyrirtæki og einstaklinga. Veldu
tímann og farðu þegar þú vilt 2, 3, 4 daga eða lengur.
Verðlag er hagstætt bæði í mat og drykk. Þá er
hægt að gera góð kaup í hinum ýmsu verslunum og
mörkuðum. Við bjóðum upp á skoðunarferðir fyrir
hópa og fyrirtæki, svo og kvöldverði/veislur í höllum,
köstulum eða húsum frá miðöldum.
www.transatlantic.is Sími 588 8900
GLÆSILEGARMIÐALDA
BORGIR Í A-EVRÓPU
Wrocalaw er ein mesta ferðamannaborg
Póllands. Wroclaw var kosin menningarborg
Evrópu 2016. Wroclaw hefur svo mikið uppá
að bjóða. Borgin er ægifögur menningarborg
með svo margt fyrir ferðamanninn sem gerir
hana svona vinsæla. Gamli bærinn er augna-
yndi með fagrann arkitektur frá fyrri tímum,
mikið er af söfnum og menningarviðburðir í
borginni hafa ætíð verið fjölbreyttir.
Miðaldaborg frá 12. öld. Gamli og nýji
tíminn mætast í borg sem ekki á sinn líka.
Gamli bærinn er frá árinu 1201 og er vernd-
aður af Unesco. Þar ber hæst kastalinn í
Riga, kirkja Sankti Péturs og Dómkirkjan.
Gamli bærinn í Riga er virkilegt augnayndi
hvert sem litið er og setur borgina á stall
með fallegri borgum Evrópu.
RIGA Í LETTLANDI
WROCLAW
TALLINN EISTLANDI
NOKKUR DÆMI UM BORGIR SEM VIÐ BJÓÐUM UPPÁ
Vilnius,
Budapest, Prag
Gdansk, Krakow,
Varsjá, Bratislava
Vínarborg og
Brugge
Tallinn er ein allra fallegasta borg Evrópu
og er gamli bæjarhlutinn sá hluti borga-
rinnar sem mesta aðdráttaraflið hefur á
ferðamenn. Þar eru götur steini lagðar,
byggingar frá 11. öld sem hefur tekist að
varðveita ótrúlega vel. Þú ferð úr 21. öldinni
beint aftur í miðaldir. Þar sem Tallinn er best
varðveitta miðaldaborg N-Evrópu hefur
henni verið bætt við á heimslista UNESCO.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Gunnar Valur Gíslason, fram-
kvæmdastjóri Íþöku fasteignafélags,
segir bankana hafa dregið úr útlán-
um til nýrra fasteignaverkefna,
þ.m.t. nýrra íbúðaverkefna. Það
muni væntanlega draga úr framboði
nýrra íbúða á næstu misserum.
Tilefnið er umfjöllun í Morgun-
blaðinu undan-
farna daga um
takmarkað að-
gengi að lánsfé.
Fasteigna-
félagið Íþaka
leigir m.a. út hús-
næði á Höfða-
torgi, þ. á m.
undir Fosshótel
Reykjavík, en
einnig leigir fé-
lagið stórum aðil-
um eins og Össuri, verkfræði-
stofunni Eflu, Reykjavíkurborg,
Bankasýslu ríkisins o.fl.
Haft var eftir Yngva Erni Krist-
inssyni, hagfræðingi Samtaka fjár-
málafyrirtækja, í Morgunblaðinu í
gær að minnkandi framboð lánsfjár
ætti sér kerfislægar skýringar.
Vísaði Yngvi Örn meðal annars til
hertra krafna um lausafjárhlutfall
bankanna. Leki úr peningaframboði
Seðlabankans, eins og til dæmis inn-
lánsviðskipti við Íbúðalánasjóð eða
inngrip á gjaldeyrismarkaði, drægi
úr peningaframboði. Seðlabankinn
hefði brugðist við þessu með því að
fækka þeim aðilum sem gætu átt við-
skiptareikning í bankanum frá og
með 1. apríl, þ. á m. Íbúðalánasjóði.
Kom fram haustið 2018
Gunnar Valur segir hafa farið að
bera á erfiðara aðgengi að lánsfé
haustið 2018. „Fjármálastofnanir
gáfu svo sem ekkert út um ástæðuna
heldur varð maður var við þetta í
samræðum við tengiliði okkar hjá
bönkunum. Þá skynjaði maður hvað
var í gangi. Það fór að þrengjast um
lausafé í bönkunum, sérstaklega í ís-
lenskum krónum,“ segir Gunnar.
Til upprifjunar jókst óvissa í hag-
kerfinu síðsumars 2018 með umræðu
um mikla erfiðleika flugfélagsins
WOW air og vegna vaxandi hörku í
kjaraviðræðum. Áhrif þessarar
óvissu komu fram í sölu íbúða.
Þannig kemur fram í nýrri hagspá
Landsbankans að viðskipti með
íbúðarhúsnæði í mars til ágúst voru
minni en í fyrra (sjá graf).
Gunnar Valur telur aðspurður að
skert aðgengi að lánsfé muni leiða til
minna framboðs nýrra íbúða. Því
geti sú staða komið upp eftir nokkur
misseri að eftirspurn eftir nýjum
íbúðum verði aftur meiri en framboð,
ekki síst eftir hagkvæmum íbúðum.
„Það hefur verið mikil uppbygging
á íbúðum hér á höfuðborgarsvæðinu
undanfarin ár. Nú eru þeir íbúðar-
reitir flestir komnir í sölu og íbúð-
irnar munu seljast. Sveitarfélögin
eru að undirbúa ný svæði til upp-
byggingar en hvenær þau verða
tilbúin veit maður ekki. Það á líka
eftir að skýrast hvenær fyrirtækin
fara aftur af stað og hversu mikið út-
spil Seðlabankans bætir lausafjár-
stöðu bankanna. Vonandi verður
þetta útspil til þess að bankarnir
muni auka framboð nýrra fram-
kvæmdalána að nýju,“ segir Gunnar
Valur og bætir við að „án þess komi
lækkun vaxta framkvæmdaraðilum
og nýjum íbúðarkaupendum að tak-
mörkuðu gagni“.
Gerir íbúðirnar dýrari
Hann segir ganga illa að skipu-
leggja svæði fyrir hagkvæmar
íbúðir, án bílakjallara o.s.frv.
Krafan um fækkun bílastæða
ofanjarðar eigi þátt í því, en hún er
hluti af áherslu sveitarfélaganna á
höfuðborgarsvæðinu á þéttingu
byggðar. Þeirri uppbyggingu hefur
gjarnan fylgt fækkun bílastæða
ofanjarðar og áhersla á byggingu
bílakjallara við fjölbýlishús í staðinn.
„Sú áhersla kallar ein og sér á um-
talsverða hækkun íbúðarverðs. Að
þessu þarf að huga vel við skipulagn-
ingu nýrra íbúðahverfa,“ segir
Gunnar Valur um horfurnar.
Skortur á fjármögnun
dregur úr uppbyggingu
 Framkvæmdastjóri Íþöku bendir á minni útlán banka
Viðskipti með íbúðarhúsnæði, jan.-sept. 2019
Fjöldi viðskipta á höfuðborgarsvæðinu, breyting milli ára
30%
20%
10%
0%
-10%
-20%
-30%
-40%
jan. feb. mars apríl maí júní júlí ágúst sept.
Heimild: Landsbankinn, Þjóðskrá Íslands
26%
18%
-6% -5%
2%
-13%
-16%
-23%
-30%
Allt frá árinu 1913 hefur Thor-
valdsensfélagið gefið út og selt
jólamerki sem seld eru ein-
staklingum og fyrirtækjum.
Ágóðinn af sölu merkjanna hefur
ætíð runnið óskertur til líknar-
mála, sem alfarið kemur börnum
og ungmennum til góða sem
stríða við ýmiss konar vandamál.
Í ár hefur Hekla Guðmunds-
dóttir listakona lagt félaginu til
mynd sem máluð er í anda
jólanna. Jólamerkin hafa lengi
haft söfnunargildi fyrir safnara,
bæði innanlands og utan. Jóla-
merkin fást hjá verslun Thorvald-
sensbasarsins í Austurstræti 4. Jól Mynd eftir Helgu Guðmundsdóttur.
Jólamerki Thorvaldsensfélagsins í ár
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Við setjum peninga úr samningnum í
loftslagsmálin. Við erum að leggjast á
sveif með ríkinu í loftslagsmálum og
styðja við þau markmið sem það hefur
sett,“ segir Arnar Árnason, formaður
Landssambands kúabænda. Eitt af
markmiðum endurskoðunar á gildandi
búvörusamningi í nautgriparækt er að
atvinnugreinin verði að fullu kolefnis-
jöfnuð fyrir árið 2040.
Arnar segir að fjármunirnir verði
nýttir til að ná utan um þá þekkingu
sem fyrir hendi er og staðreyna. „Við
vitum að umræðan fer stundum út í
móa og stundum ekki – en erfitt er að
greina þar á milli. Sá sem hefur lesið
nýjustu greinina í blöðunum er sér-
fræðingur á sínum vinnustað þann
daginn,“ segir Arnar og bætir við:
„Aðeins með því að ná utan um þekk-
inguna vitum við hvað þarf að gera og í
framhaldinu getum við ákveðið
hvernig.“
Nánari útfærsla verk- og fjárhags-
áætlunar verður í höndum starfshóps
sem skilar af sér eigi síðar en 1. maí
2020.
Meðal annars verður fjallað um los-
un og bindingu kolefnis með bættri
fóðrun, meðhöndlun og nýtingu bú-
fjáráburðar ásamt því að auka enn
frekar þekkingu bænda á sínu landi og
um leið efla getu þeirra til að auka
bindingu kolefnis á því og draga úr los-
un.
Tilboðsmaður endurvakinn
Helsta breytingin sem búvöru-
samningurinn frá 2016 fól í sér var af-
nám kvótakerfis í nautgriparækt í
byrjun árs 2021 og tilheyrandi breyt-
ingar á kerfinu. Bændur höfnuðu
þeirri breytingu í almennri atkvæða-
greiðslu og var því snúið til baka til
fyrra fyrirkomulags við endurskoð-
unina nú. Meðal annars verður tekið
að nýju upp tilboðskerfi um viðskipti
með greiðslumark á næsta ári þar sem
verð og viðskipti ráðast af framboði og
eftirspurn. Þó er sett hámark á við-
skipti; hver bóndi getur ekki keypt
meira en 50 þúsund lítra í hvert sinn,
sem gerir 150 þúsund lítra yfir árið.
Arnar segir að þetta sé gert til að slá á
meiri háttar spennu á markaðnum.
Þá er í samningunum hámark á
kvótaeign hvers býlis, líkt og í sjávar-
útvegi. Hámarkið er 1,2% heildar-
greiðslumarksins. Ekkert bú er nú
með yfir 1% kvótans. Arnar segir að
þetta sé öryggisventill. Vilji sé til þess
að kúabúskapur sé um allt land, sem
stoð í byggðunum. Nú eru á sjötta
hundrað innleggjendur mjólkur en
fræðilega séð geta þeir fæstir orðið 83
ef samþjöppunin yrði svo mikil að hver
ætti 1,2% kvótans.
Forystumenn kúabænda kynna
samkomulagið á haustfundum sínum
sem verða alls fjórtán. Fyrstu fundur-
inn var í Þingborg í Flóa í gærkvöldi.
Einnig verður kynnt vinna LK um
markaðsfærslu nautakjöts. Í kjölfarið
verður almenn atkvæðagreiðsla um
samkomulagið.
Aðgerðir í loftslagsmálum
 Markmið um
kolefnisjöfnuð í
nautgriparækt
Morgunblaðið/Eggert
Forvitni Samkomulag bænda og ríkisins um endurskoðun búvörusamnings
í nautgriparækt tryggir stöðu greinarinnar næstu árin.
Gunnar Valur
Gíslason